پارگی دیسک کمر در نتیجه پارگی پوشش خارجی (آنولوس فیبروزوس) دیسک‌ها است که به ماده داخلی (هسته پالپوسوس) اجازه می‌دهد از آن عبور کند، و نه تنها دیواره خارجی بلکه احتمالاً اعصاب اطراف نخاع را نیز تحریک می‌کند. دیسک‌ها مانند ضربه گیر برای ستون فقرات عمل می‌کنند. آنها برای پشتیبانی از حرکت در ستون فقرات با مهره‌ها همکاری می‌کنند. در موقعیت لایه ای قرار دارند که دیسک‌ها بین مهره‌های منفرد قرار دارند. دیسک‌ها به دلیل فرسایش طبیعی و در واقع فشار مداومی که در معرض آن هستند به تدریج دچار تحلیل می‌شوند. روند طبیعی پیری، وضعیت نامناسب بدن، عدم فعالیت بدنی، اضافه وزن و آسیب نخاعی علت اصلی ایجاد پارگی در دیواره خارجی دیسک است.
از مهمترین علائم پارگی دیسک کمر می‌توان به درد و اسپاسم عضلات کمر و سوزن سوزن شدن دست و پا اشاره کرد که در صورت طولانی شدن این علائم باید به پزشک مراجعه کرد. در ادامه‌ی مطلب علت و درمان‌های موثر برای پارگی دیسک کمر مورد بحث قرار گرفته است.
وقتی علائم پارگی دیسک کمر را مشاهده کردید در سریع ترین زمان ممکن باید به پزشک مراجعه کنید.
متخصصین کلینیک امید، از روش‌های مختلفی از جمله بررسی علائم آزار دهنده‌ی بیمار، معاینه‌ی فیزیکی، عسکبرداری یا ام آر آی و نوار عصب و عضله در صورت گزگز طولانی مدت برای تشخیص پارگی دیسک کمر استفاده می‌کنند. پس از تعیین شدت آسیب دیسک و میزان تحمل بیمار، روند درمان از روش‌های ساده به شیوه‌های پیچیده‌تر شروع می‌شود. بسیاری از بیماران معمولا با روش فیزیوتراپی و یا تزریقات تحت هدایت فلوروسکوپی تسکین می‌یابند. تنها در موارد شدید نیاز به جراحی است.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره‌ی درمان پارگی دیسک کمر و یا برای رزرو نوبت در کلینیک توانبخشی امید می‌توانید با شماره تلفن‌های ۰۲۱۸۸۸۰۱۸۰۰ – ۰۹۱۰۷۸۰۳۱۵۵ تماس حاصل فرمایید.
فهرست مطالب
چه عواملی باعث پارگی دیسک کمر می‌شود؟
شایعترین علت پارگی دیسک کمر، روند طبیعی پیری است. در طول زمان، دیسک‌ها خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهند یا به تدریج تحلیل می‌روند. این به دلیل از دست دادن محتوای آب در دیسک‌ها است که آنها را آسیب پذیر می‌کند و انعطاف پذیری آنها را کم می‌کند.
فعالیت‌های عادی روزمره می‌توانند فشار کافی برای آسیب به دیسک‌های ضعیف شده را ایجاد کنند تا باعث شود ماده داخلی ژل مانند از پارگی یا درز دیواره خارجی عبور کند. اگرچه ما قادر به جلوگیری از روند پیری نیستیم، اما اگر بخواهید سلامت ستون فقرات خود را حفظ کنید، عوامل خطری وجود دارد که می‌توانید برای کاهش یا جلوگیری از آنها تلاش کنید.
موارد زیر دلایل احتمالی هستند که باعث پیشرفت پاره شدن دیسک می‌شوند:
ضربه به ستون فقرات
ضربه به ستون فقرات باعث آسیب می‌شود که می‌تواند به نوبه خود باعث پارگی دیسک شود. این نوع آسیب‌ها در ورزش‌های پرتحرک مانند فوتبال و ژیمناستیک معمول است. حرکات تکراری مانند پیچاندن ستون فقرات نیز می‌تواند باعث پارگی دیسک شود. جراحان ما بیماران زیادی را ویزیت می‌کنند که به دلیل مشاغل جسمی طاقت فرسا که به حرکات تکراری زیادی نیاز دارند، دچار کمردرد و پارگی دیسک می‌شوند.
عدم حفظ وزن سالم
ستون فقرات وظیفه اصلی حمایت از وزن بدن (به ویژه در ناحیه شکم) را بر عهده دارد. اضافه وزن می‌تواند باعث فشردگی مهره‌ها شود و دیسک‌های بین آنها را تحت فشار قرار دهد. قرار گرفتن در معرض این نوع فشار می‌تواند در نهایت باعث پارگی دیواره خارجی شود. این وضعیت باعث می‌شود تا ماده داخلی به بیرون جریان یابد و علائم دردناکی ایجاد کند.
لرزش‌های مداوم
برخی از مشاغل یا فعالیت‌های خاص مانند جوشکارها در شرکت‌های ساختمانی، باعث می‌شوند که در معرض لرزش‌های مداوم قرار بگیرید. مشارکت در این نوع فعالیت‌ها احتمال پاره شدن دیسک را افزایش می‌دهد.
ژنتیک و سابقه خانوادگی
آیا در بین اقوام کسی را به خاطر می‌آورید که از درد یا ناراحتی در کمر خود شکایت داشته باشد؟ متاسفانه شرایط انحطاط دیسک به صورت خانوادگی وجود دارد. اگر شما از نظر ژنتیکی مستعد تحلیل دیسک هستید، خطر ابتلا به پارگی دیسک برایتان بیشتر خواهد بود.
شیوه نادرست بلند کردن اجسام
بلند کردن مداوم اجسام سنگین می‌تواند باعث ایجاد فشار در ناحیه کمر شود و باعث جمع شدن پارگی‌های کمی در دیسک‌ها شود که در نهایت به پارگی کامل دیسک تبدیل می‌شود.
عادت بد سیگار کشیدن
سیگار کشیدن می‌تواند تقریباً به همه شرایط تخریب ستون فقرات کمک کند. دلیل این امر این است که سموم بدن را آزاد می‌کند که می‌تواند از تأمین مواد مغذی دیسک‌های ستون فقرات جلوگیری کرده و باعث تحلیل غضروف شود.
علائم پارگی دیسک کمر
پارگی دیسک کمر ممکن است پس از مدت زمان طولانی به ایجاد علائم منجر شود. علائم بالینی فقط در صورت فشرده سازی ریشه عصب نخاعی ظاهر می‌شوند.
- اولین علامت درد در ناحیه کمر در حین حرکت و فعالیت بدنی است که با گذشت زمان افزایش می‌یابد. سندرم درد ممکن است به طور مداوم وجود داشته باشد یا در موقعیت خاصی از کمر ظاهر شود.
- می‌توان در پی بی حسی یا گزگز شدن انگشتان پا، روی پا یا حتی اندام‌ها آسیب شناسی کرد.
- عضلات پا از حالت کشش و تحرک کمتری برخوردار می‌شوند، دچار ضعف می‌شوند.
- همچنین ممکن است نارسایی‌هایی در مثانه رخ دهد که با مشکلات عصب همراه است.
پارگی دیسک کمر چگونه درمان می‌شود؟
پارگی دیسک در ستون فقرات همیشه علائم دردناکی ایجاد نمی‌کند. در حقیقت، در صورتی که خود دیسک تحریک نشود، یا ماده داخلی باعث تحریک یا التهاب نخاع یا اعصاب اطراف نشود، بی علامت محسوب می‌شود. با این حال، در مواردی که پارگی دیسک علائم خاصی ایجاد می‌کند، درمان‌ها با توجه به محل قرارگیری دیسک‌ها و شدت شرایط متفاوت است. معمولاً روش جراحی به عنوان آخرین گزینه درمانی در نظر گرفته می‌شود. سایر درمان‌هایی که ماهیت جراحی ندارند، درمان‌های محافظه کارانه محسوب می‌شوند. همکاری با پزشک برای ایجاد بهترین روش درمانی برای بیمار مهم است زیرا درمان اشتباه باعث بدتر شدن وضعیت بیمار می‌شود.
سرما و گرما درمانی
کمپرس سرد طی فواصل بیست دقیقه ای برای چندین بار در روز می‌تواند منطقه را بی حس کرده و التهاب و تورم را کاهش دهد. از طرف دیگر پدهای گرم کننده می‌توانند تنش عضلانی را برطرف کنند. با این حال، این روش درمانی فقط می‌تواند تسکین درد کوتاه مدت را ایجاد کند.
دارو برای کمر درد
پزشک بسته به شرایط بیمار ممکن است داروهای محتلفی تجویز کند. این داروها می‌تواند شامل شل کننده‌های عضلانی، کورتیکواستروئیدها، داروهای مسکن، ترکیبات هیدروکودون و استامینوفن، داروهای ضد درد نوروپاتیک و NSAID (داروهای ضد التهاب) باشد.
NSAID
NSAIDها بدون نسخه پزشک مانند ایبوپروفن، ناپروکسن و آسپرین هستند و معمولاً دارویی است که برای بیماران تجویز می‌شود. این داروها به کاهش درد و سایر علائم مانند احساس سوزش، بی حسی و ضعف عضلانی کمک می‌کنند.
NSAID ها همچنین التهاب ناشی از پارگی دیسک را به طور کامل یا جزئی از بین می‌برد. با این حال، به بیمارى كه سابقه پزشكى آن مربوط به بیماری‌هاى قلبى و عروقی یا گوارشی است، توصیه نمی‌شود این داروها را مصرف كند. استروئیدهای تجویزی قوی تر هستند اما همان اثر NSAIDها را دارند.
داروهای دیگر
هنگامی که این داروها بی اثر باشند، پزشک می‌تواند مسکن‌هایی مانند کدئین یا ترکیبی از اکسی کدون – استامینوفن را برای شما تجویز کند، اما فقط برای مدتی تجویز می‌شود زیرا می‌تواند بسیار اعتیاد آور باشد. مهم است که دستورالعمل‌های مربوط به دوز و دوره مصرف دارو را به دقت رعایت کنید.
فیزیوتراپی
هدف از فیزیوتراپی، تسکین بیمار از علائم دردناک مانند درد موضعی است. همچنین هدف آن تقویت عضلات اصلی، و بازگرداندن تحرک و انعطاف پذیری است. این درمان شامل کشش‌ها و تمریناتی است که می‌تواند توسط یک فیزیوتراپیست مجرب انجام شود. فیزیوتراپیست می‌تواند برای ایجاد یک برنامه درمانی، انعطاف پذیری و محدودیت‌های حرکتی فعلی بیمار را اندازه گیری کند.
برنامه درمانی می‌تواند شامل، تمرینات تقویتی و کششی (یادگیری مکانیک بدن مناسب، ماساژ بافت نرم و فعالیت‌های هوازی) باشد. فیزیوتراپیست همچنین می‌تواند به بیمار در تنظیم برخی از عوامل ارگونومیک در محل کار یا خانه کمک کند و در صورت لزوم به بیمار برای سلامت کلی ستون فقرات کمک می‌کند.
سایر درمان‌های فیزیوتراپی برای بهبود علائم پارگی دیسک کمر:
درمان شاک ویو (SWT)
شاک ویو (SWT) امواج صوتی قابل تنظیم است که به یک نقطه از پیش تعیین شده متمرکز می‌شود. این روش به کاهش فشرده سازی ریشه‌های ستون فقرات کمک می‌کند، در نتیجه عبور از تکانه‌های عصبی را تسهیل می‌کند و باعث افزایش تن عضلات حمایت کننده از ستون فقرات می‌شود.
لیزر درمانی
لیزر به دلیل امواج نور جهت دار با طول موج مشخص (دامنه نوری) که منبع لیزر است، نتیجه خوبی را نشان می‌دهد. امواج رادیویی دارای اثر ضد التهابی، ضد درد هستند، باعث عادی سازی فرآیندهای بیوشیمیایی در سطح سلولی، بهبود گردش خون، تحریک بازسازی بدن می‌شوند.
مگنت درمانی
مگنت درمانی شامل تأثیر موضعی میدان مغناطیسی با فرکانس پایین در ناحیه آسیب دیده کمر است. این روش تأثیر مثبتی بر متابولیسم و سلول‌های خونی دارد و التهاب و تورم بافت‌ها را کاهش می‌دهد.
طب سوزنی
طب سوزنی تأثیر سوزن‌های نازک در نقاط فعال بیولوژیکی فرد است. این روش باعث شل شدن عضلات، آزاد سازی ریشه‌های عصبی محبوس شده، تسکین درد و بهبود گردش خون می‌شود.
رفع فشار نخاعی
این روش با استفاده از فن آوری، فضای بین دیسک‌ها را با جدا کردن آهسته استخوان‌های کمر، افزایش می‌دهد. شما بین 20 تا 30 جلسه به مطب پزشک می‌روید و در این مدت یک بریس در اطراف لگن و بریس دیگری در اطراف بالا تنه خود خواهید داشت. سپس روی یک میز کنترل شده توسط رایانه دراز می‌کشید، و دستگاه کمک می‌کند فشار از روی دیسک برداشته شود، و آن را در جای خود به عقب می‌کشد و در نتیجه بیرون زدگی دیسک را کاهش می‌دهد. با استفاده از میز وارونگی در خانه نیز می‌توان به همین اثر دست یافت.
تزریق استروئید اپیدورال
تزریق استروئید اپیدورال در نزدیکی محل عصب فشرده شده که باعث ایجاد علائم دردناک می‌شود، انجام می‌گردد. تزریق به عنوان یک بی حس کننده موقت عمل می‌کند و می‌تواند به کاهش التهاب کمک کند. این درمان می‌تواند برای هفته‌ها و حتی ماه‌ها شما را از علائم رهایی دهد. شرایط برای هر بیمار می‌تواند متفاوت باشد.
جراحی برای پارگی دیسک کمر
درمان‌های محافظه کارانه معمولاً روش اولیه برای پارگی دیسک هستند مگر اینکه به عمل جراحی فوری نیاز باشد. اگر بعد از چندین درمان محافظه کارانه، علائم همچنان پابرجا باشند، یک درمان جراحی در نظر گرفته می‌شود. به طور معمول، روش درمان جراحی ستون فقرات باز است، اما جراحی‌های کم تهاجمی دیگری نیز وجود دارد که درد پس از جراحی کمتری دارند و بهبودی سریعتر خواهد بود.
نحوه جلوگیری از تخریب و پارگی دیسک
مراحل زیر نمونه ای از روش‌های پیشگیری هستند:
رژیم غذایی سالم داشته باشید
چاقی می‌تواند بر سلامت کلی از جمله ستون فقرات تأثیر بگذارد. گذشته از علت اصلی یعنی پیری وزن ناسالم می‌تواند به ایجاد پارگی دیسک کمک کند. افزایش وزن می‌تواند به معنی افزایش فشرده سازی در دیسک‌های ستون فقرات باشد که می‌تواند منجر به پارگی در قسمت خارجی شود. از این رو، حفظ یک رژیم غذایی سالم به شما کمک می‌کند تا وزن غیرضروری را کاهش دهید یا آن را روی عدد سالم نگه دارید. این کار همچنین اطمینان می‌دهد که مواد مغذی ضروری توسط بدن دریافت می‌شود.
فعالیت داشته باشید
ورزش همچنین یکی از راه‌های جلوگیری از اضافه وزن است، در نتیجه وزن اضافه را از روی ستون فقرات برمی‌دارد. از طریق برخی از کشش‌ها و تمرینات، فرد قادر به تقویت عضلات اصلی ستون فقرات و حمایت از وزن بالا تنه است. همچنین در رفع فشار ستون فقرات که می‌تواند فشار دیسک‌ها را کاهش دهد، کمک کننده خواهد بود.
سیگار کشیدن را متوقف کنید
سیگار کشیدن سمومی را در بدن آزاد می‌کند که از دریافت مواد مغذی خاص توسط ستون فقرات جلوگیری می‌کند. با افزایش سن، دیسک‌ها شروع به تحلیل رفتن می‌کنند و بدون مواد مغذی ضروری برای سالم نگه داشتن آن، به راحتی تخریب می‌شود. این می‌تواند منجر به پارگی دیواره خارجی دیسک‌ها شود. از این رو، قطع عادت سیگار کشیدن باعث می‌شود گردش خون طبیعی جریان داشته و مواد مغذی ضروری ستون فقرات را تأمین کند، در نتیجه دیسک‌ها تقویت می‌شود تا از پارگی آن جلوگیری شود. بسته به شدت عادت، موارد مختلفی وجود دارد که می‌توان برای ترک سیگار انجام داد.
