داشتن علائم بیماری پاركينسون پس از بیماری آلزایمر، به عنوان یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مخرب اعصاب شناخته می‌شود که فرد مبتلا به آن به تدریج توانایی جسمانی خود را از دست می‌دهد. در صورت عدم مراقبت و انتخاب راهکار مناسب، شدت این بیماری به طور مداوم افزایش می‌یابد. متأسفانه، در حال حاضر درمان قطعی برای بیماری پارکینسون وجود ندارد، اما فعالیت‌های روزانه و تمرینات ورزشی می‌توانند مشکلات ناشی از این بیماری را تا حد امکان کاهش داده و قوای جسمانی فرد مبتلا را به طور نسبی متعادل کنند. ورزش علاوه بر تأمین سلامت جسمی، بهداشت روانی نیز بسیار مؤثر است.
ورزش در افراد مبتلا به پارکینسون به عنوان یکی از ضروریات محسوب می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد که تمرینات منظم در افراد مبتلا به این بیماری همراه با درمان دارویی، منجر به انعطاف‌پذیری بیشتر عضلات، مفاصل و بهبود وضعیت تعادل می‌شود، به طوری که تحرک قسمت‌های مختلف بدن را تسهیل می‌دهد.
نکته مهمی که لازم است مجدداً به آن اشاره شود، این است که ورزش کردن فعالیتی است تقریباً بدون هزینه که گرچه نمی‌تواند در درمان قطعی بیماری پارکینسون نقش داشته باشد، اما قادر است از اتفاقات پیچیده ناشی از عوارض این بیماری تا حد زیادی پیشگیری نماید.
الف: علائم اوليه
علائم پاركینسون ابتدا به صورت غيرمحسوس و تدريجي خود را نشان مي دهد . فرد امكان دارد علائم زير را داشته باشد:
- احساس خستگي و كسالت
- لرزش خفيف در اندام هاي حركتي
- وجود مشكل در هنگام برخاستن از روي صندلي
- مشكل در تكلم به صورت سليس و روان
- تغييرات در نوشتن (دست خط ريزتر و به صورت ناخوانا)
- افسردگي، زودرنجي، تندمزاجي و تحريك پذيري
- ثابت قرارگرفتن در يك وضيعت خاص براي مدت زمان نسبتاً طولاني
- ثابت ماندن اندام هاي صورت به حالت م اسك و بدون حركت ،چهره بيمار بي روح بوده و گوئي نقاب به صورت زده است (ظاهراً احساسات كمي بر چهره نمايان مي شود).
- حالت خيرگي چشم (به دليل كاهش پلك زدن)
- دشواري در حركت اندام ها “خشكي در ناحيه شانه ها و يا پا در قسمتي كه تحت تأثير بيماري قرار دارد”.
ب: علائم اصلي
از علایم پارکینسون اصلي میتوان گفت بيماري در همه افراد به صورت يكسان نبوده و به صورت هاي زيرخود را نشان مي دهد:
- در بعضي افراد، بيماري به سرعت پيشرفت مي كند و در بعضي روند پيشرفت با كندي مواجه است.
- ناتواني در گروهي از مبتلايان سريع و شديد بوده ولي در گروه ديگر خفيف و به آهستگي صورت مي پذيرد.
- در تعدادي از بيماران لرزش اندام ها شديد و كاملاً محسوس است ولي در تعدادي ديگر اين لرزش خفيف و غيرمحسوس مي باشد.
به طور كل مي توان گفت اين بيماري بر اساس چهار علامت اصلي آن مشخص مي شود:
- ترمور (لرزش يا لرزه)
- رژيديته (سفتي و خشك شدن دست، پا، صورت وگردن)
- برادي كنيزي (كندي حركات)
- اختلال تعادل
ج: علائم فرعي
در بیماران مبتلا به پارکینسون، علاوه بر علائم اصلی بیماری، موارد دیگری نیز مشاهده می‌شود که گرچه خطرناک نیستند، اما می‌توانند برای فرد با مشکلاتی همراه باشند. برخی از این علائم با استفاده از داروها قابل درمان هستند، در حالی که گروهی دیگر از طریق تحرک و انجام تمرینات ورزشی قابل اصلاح می‌باشند. این علائم شامل موارد زیر می‌شوند:
- افسردگی
- تغییرات احساسی (هیجانی)
- اختلال در بلع
- مشکلات ادراری
- یبوست
- مشکلات پوستی
- مشکلات خواب
- مشکلات جنسی
- اختلال در حس بینایی و بویایی
اقداماتي جهت كاهش عوارض جانبي
عمده تغييرات ظاهري مشخص و قابل تشخيص و عوارض پارکینسون ، عبارتند از:
- داراي شانه هاي خميده هستند.
- چانه آنها به طرف جلو )خارج( تمايل دارد.
- آرنج و زانوي آنها كمي خميده است.
- بدن آنان به صورت خشك(مجسمه گونه) و به طرف جلو خم شده است.
- بازوهاي آنها نزديك به بدن نگه داشته مي شود.
- در هنگام راه رفتن قدم هاي كوچك برداشته و پاهايشان به زمين كشيده مي شود.
علائم فوق الذكر، مشكلات زير را در اين بيماران بوجود مي آورد:
- نفس كشيدن آنها به صورت عميق است.
- وجود مشكلات در بلعيدن دارند.
- در تكلم مشكل دارند(عدم توانايي صحبت كردن به صورت واضح و رسا)
- درحركت كردن، تعادل و گام برداشتن با اختلال مواجه هستند.
استفاده از تمرينات ورزشي و انجام فعاليت هاي مناسب و برنامه ريزي شده يكي از روش هاي درماني مفيد است كه هيچ گونه عوارض جانبي ندار د و ما را در دستيابي به اهداف مورد نظر ياري خواهد داد . گرچه حركات ورزشي نمي تواند موجب توقف و يا درمان پاركينسون بصورت قطعی و عوارض جانبي آن گردد ولي قادر است تا حد زيادي روند پيشرفت بيماري را كند نموده و عوارض ناشي از آن را كاهش دهد .
موارد احتياط در انجام تمرينات ورزشي
- از انجام تمرينات، بلافاصله بعد از خوردن غذا اجتناب كنيد.
- خوردن مايعات را در طول روز هيچگاه فراموش ننماييد.
- در هنگام انجام تمرينات سعي كنيد از تشكچه استفاده نماييد.
- قبل از انجام تمرين بدن خود را گرم(آماده)كنيد.
در هنگام ورزش چنانچه با اختلالات زير روبرو شديد تمرين را قطع كرده و مراتب را با پزشك معالج در ميان بگذاريد:
- احساس درد در قفسه سینه
- تنگی نفس
- درد شدید عضلانی و یا مفاصل که هنگام ورزش تشدید می‌شود.
- باید ادامه دهید تمرینات ورزشی را تا جایی که منجر به ایجاد درد نشود.
- در صورتی که به هر دلیلی مدتی تمرین ورزشی را انجام نداده‌اید، هنگام شروع مجدد تمرینات، آن را به صورت تدریجی آغاز کنید.