فهرست مطالب
شکستگی استخوان بالای ساق پا (استخوان درشت نی)
مفاصل انسان وزن بدن را تحمل می‌کنند و یکی از بزرگترین مفاصل، مفصل زانو است. در این مفصل، چهار استخوان اصلی وجود دارند. استخوان ران در بالای مفصل قرار دارد و دو استخوان درشت نی و نازک نی در پایین زانو قرار دارند.
استخوان چهارم، کشکک نامیده میشود و در جلوی مفصل زانو قرار دارد و تنها با سطح جلویی قسمت پایینی استخوان ران تماس دارد. اطراف این استخوان‌ها، بافت‌های مهم دیگری مانند لیگامان‌ها، منیسک‌ها، عروق، اعصاب و پوست وجود دارند.
شکستگی‌های اطراف زانو شامل شکستگی در قسمت پایینی استخوان ران، شکستگی در قسمت بالایی استخوان ساق و شکستگی استخوان کشکک میشود. همراه با هر یک از این شکستگی‌ها، بافت‌های دیگر زانو مانند لیگامان‌ها، منیسک‌ها، عروق، اعصاب و پوست نیز ممکن است آسیب ببینند و درمان آنها همراه با درمان شکستگی بسیار اهمیت دارد.
اهمیت شکستگی استخوان بالای ساق (استخوان درشت نی) نیز بسیار زیاد است.
در شکستگی استخوان بالای ساق پا (استخوان درشت نی)، جااندازی دقیق شکستگی استخوان ساق پا (استخوان درشت نی) بسیار مهم است. در این شکستگی ها خط شکستگی استخوان بالای ساق پا (استخوان درشت نی) ممکن است خارج مفصل باشد و یا ممکن است به داخل مفصل راه پیدا کند.
در صورتیکه خط شکستگی ساق پا (استخوان درشت نی) به داخل مفصل برود و قطعات شکسته شده جابجا شوند، سطح مفصل ناصاف و ناهماهنگ میشود.این دسته از شکستگی استخوان بالای ساق پا (استخوان درشت نی) اگر درست جااندازی و درمان نشده و اگر سطح مفصلی به حالت اول برنگردد، مفصل بعد از مدتی دچار سائیدگی و آرتروز، ناپایداری و محدودیت حرکت میشود.
حتی اگر خط شکستگن ساق پا (استخوان درشت نی) به داخل سطح مفصل هم راه پیدا نکرده باشد. بد جوش خوردن آن میتواند محور استخوان ساق را تغییر بدهد. تغییر محور ساق موجب میشود نیروی وزن بصورت نامتعادلی بر روی مفصل زانو وارد شود و این در دراز مدت موجب استئوآرتریت و سائیدگی مفصل میشود.
شکستگی استخوان بالای ساق پا (استخوان درشت نی) در افراد جوان معمولا به علت ضربه های شدید مثل تصادف اتومبیل یا سقوط از ارتفاع یا در حین ورزش های پرتحرک ایجاد میشود و در مسن تر ها علت آن ضربه های با شدت کمتر مانند زمین خوردن است.
علائم
درد در محل شکستگی استخوان بالای ساق پا (استخوان درشت نی) مهم ترین علامت شکستگی های بالای استخوان درشت نی است. به علت خونریزی داخل مفصلی که ناشی از شکستگی استخوان بالای ساق پا (استخوان درشت نی) است ممکن است مفصل زانو متورم شود و این تورم موجب محدودیت حرکت میشود.
شکستگی استخوان بالای ساق پا (استخوان درشت نی) به علت جابجایی استخوان های شکسته شده زانو ممکن است تغییر شکل بدهد.
بدنبال شکستن ساق پا ممکن است پا سرد و رنگ پریده شود. این علامت بسیار مهم و خطرناکی است چه ممکن است علت آن کاهش خونرسانی به ساق و پا به علت آسیب عروقی در محل شکستگی باشد.
بدنبال شکستگی استخوان بالای ساق پا (استخوان درشت نی) ممکن است احساس گزگز در ناحیه پا بوجود آید که توجه به آن مهم است چون ممکن است بر اثر آسیب اعصاب زانو ایجاد شده باشد.
درمان
برای انتخاب نوع درمان شکستگی استخوان بالای ساق پا (استخوان درشت نی) متغیر های گوناگونی را باید مد نظر داشته باشد. سن بیمار، انتظارات بیمار از درجه فعالیت بدنی که بعدا خواهد داشت، روش زندگی و کار وی و بیماری هایی که وی ممکن است از قبل داشته باشد همه و همه میتوانند در تعیین نوع درمان مهم باشند.
پس در انتخاب نوع درمان شکستگی استخوان بالای ساق پا (استخوان درشت نی) نه تنها پزشک، بلکه خود بیمار و خانواده وی هم باید دخالت فعال داشته باشند.
در فرد جوان و فعال که از نظر بدنی فعالیت زیادی انجام می‌دهد و ممکن است مفصل زانویش به شدت تحت فشار قرار بگیرد، اهمیت بخشیدن به درمان دقیق شکستگی استخوان بالای ساق پا (استخوان درشت نی) بسیار بیشتر است. این اقدام میتواند از احتمال ایجاد استئوآرتریت در آینده جلوگیری کند.
اما در افراد مسن که فعالیت بدنی زیادی ندارند و ممکن است به دلیل سایش مفصل یا بیماری‌های زمینه‌ای مانند فشار خون یا دیابت، ممکن است عمل جراحی شکستگی استخوان بالای ساق پا (استخوان درشت نی) به آنها کمک زیادی نکند و حتی ممکن است آنها را در معرض خطرات بیشتری مثل مشکلات حین بیهوشی یا عفونت بعد از عمل جراحی قرار دهد.
درمان بدون جراحی
در مورد شکستگی استخوان بالای ساق پا (استخوان درشت نی) با جابجایی کم ممکن است پزشک معالج تصمیم به درمان غیر جراحی بگیرد. در این روش خون داخل مفصل زانو با سرنگ خارج شده و برای ممانعت از افزایش تورم زانو بانداژ شده، بالا نگه داشته شده و سرد میشود.
بمدت 3-2 هفته با استفاده از آتل زانو بیحرکت میشود و بعد از این مدت نرمش های خاصی برای ممانعت از محدود شدن حرکات زانو انجام میشود. بیمار باید از زمان شکستگی استخوان بالای ساق پا (استخوان درشت نی) بمدت 3-2 ماه از دو عصای زیر بغل استفاده کرده و روی اندام تحتانی شکسته شده وزن نیندازد.
درمان با جراحی
روند جراحی شکستگی استخوان بالای ساق پا (استخوان درشت نی)، همانند دیگر شکستگی‌ها، دارای دو مرحله اصلی است: جااندازی و بی‌حرکتی. در صورتی که شکستگی استخوان بالای ساق پا (استخوان درشت نی) جابجایی داشته باشد، ابتدا باید قطعات شکسته شده به هم متصل شوند. پزشک ارتوپد ممکن است این کار را به صورت بسته، یعنی بدون شکافتن محل شکستگی، با استفاده از کشش و مانورهای خاص انجام دهد.
در صورتی که جااندازی به روش بسته امکان‌پذیر نباشد، پزشک معالج برای درمان شکستگی استخوان بالای ساق پا (استخوان درشت نی) اقدام به جااندازی باز می‌کند. به این معنی که پوست و عضلات روی محل شکستگی را باز می‌کند و قطعات شکستگی را زیر دید مستقیم به هم متصل می‌کند. پس از جااندازی، باید تا چند ماه قطعات شکستگی استخوان بالای ساق پا (استخوان درشت نی) مانع از جابجایی مجدد شوند تا استخوان فرصت کافی برای جوش خوردن داشته باشد. این فرآیند به نام تثبیت استخوان شناخته میشود. برای تثبیت استخوان در این نوع شکستگی‌ها، ممکن است از میخ‌های داخل استخوانی، پیچ و پلاک یا اکسترنال فیکساتور استفاده شود.
