درمان شکستگی استرسی استخوان پاشنه پا

استخوان پاشنه بزرگترین استخوان مچ پا می باشد. شکستگی آن شایعترین شکستگی در میان استخوان های مچ پا بوده و حدود 2% تمام موارد شکستگی ها را شامل می شود.

حدود 70-40 درصد موارد این شکستگی ها از نوع داخل مفصلی همراه با جابجایی بوده و 95 درصد این شکستگی ها در سنین 45-21 سالگی رخ می دهد.

علل

شکستگیها اغلب ناشی از سقوط از ارتفاع رخ می‌دهند. در ۵-۹ درصد موارد، شکستگی‌ها دوطرفه هستند و در ۱۰ درصد موارد شکستگی‌ها در نواحی دیگر بدن، به خصوص در ستون مهره‌ای سینه‌ای و کمری، مشاهده می‌شود. در برخی موارد، حتی با وجود آسیب مهره‌ها، بیمار ممکن است از درد در ناحیه کمری شکایتی نداشته باشد، بنابراین بررسی عصبی دقیق این ناحیه از ستون مهره برای تشخیص ضروری است.

کشش ناگهانی تاندون آشیل به علت انقباض ناگهانی عضلات خلف ساق (گاستروکنمیوس و سولئوس)، به خصوص در افراد مبتلا به دیابت، باعث کنده شدن برجستگی استخوان پاشنه و شکستگی خارج مفصلی می‌شود.

نیروی مستقیم از نوع بسته یا باز می‌تواند منجر به شکستگی هر قسمتی از استخوان پاشنه شود.

شکستگی استرسی استخوان پاشنه پا

استخوان پاشنه بزرگترین استخوان کف پا است و در قسمت پشتی کف پا قرار گرفته است. در حین ایستادن و راه رفتن قسمت اعظم وزن بدن بر روی این استخوان سوار میشود. گاهی اوقات نیرویی که در اثر وزن شخص و نیروهایی که از طریق عضلات اتصال یافته به استخوان پاشنه به آن وارد میشوند بیش از حد تحمل استخوان است.

در این حال اگر نیروی بسیار زیادی بطور ناگهانی به استخوان وارد شود موجب شکستگی آن میشود ولی اگر نیرو کمتر باشد بطوریکه نتواند در یک مرتبه ایجاد شکستگی کند در صورتیکه نیرو و ضربه بطور پیاپی تکرار شود ممکن است در نهایت موجب ترک هایی در استخوان شود. این وضعیت را شکستگی استرسی میگویند.

شکستگی استرسی استخوان پاشنه بیشتر در کسانی دیده میشود که بطور مکرر پاشنه خود را به زمین میزنند. پرسنل نظامی که رژه میروند و ورزشکارانی که زیاد میپرند از این دسته اند.

علائم

مهمترین علامت این عارضه، درد پاشنه پا در قسمت داخلی یا خارجی است که در راه رفتن یا دویدن تشدید میشود. درد با فشار دادن استخوان پاشنه از دو طرف بیشتر میشود.

درمان شکستگی استخوان پاشنه بسته یا حالت مختلف آن متفاوت است

انواع

الف) شکستگی خارج مفصلی

شکستگی خارج مفصلی استخوان پاشنه پا که شامل کنده شدن برجستگی درونی استخوان پاشنه (Medial Tuberosity) کنده شدن برجستگی خلفی- فوقانی استخوان پاشنه که ممکن است با کشیده شدن وتر آشیل به بالا تغییر مکان داده باشد؛ شکستگی زاویه قدامی- فوقانی استخوان پاشنه که غالباً به مفصل Calcaneo Cuboid راه می یابد و بالاخره شکستگی تنه استخوان پاشنه بدون امتداد به مفصل.

در مواردی که شکستگی استخوان پاشنه پا جابجایی نداشته باشند بی حرکت کردن مچ پا به مدت 3 تا 4 هفته با باندکشی و یا گچ کوتاه پا و بالا نگه داشتن اندام کافی است. نتیجه درمان شکستگی استخوان پاشنه پا غالباً خوب است. اگر تکه های شکسته جابجا شده باشند، جا انداختن شکستگی با روش بسته و یا با عمل جراحی ضروری است. بخصوص در شکستگی زاویه خلفی- فوقانی استخوان پاشنه که به علت چسبیدگی وتر آشیل به آن، با جابجایی همراه است، جا انداختن به وسیل عمل جراحی و ثابت کردن آن با پیچ یا وسیله دیگر الزامی است.

ب) شکستگی داخل مفصلی

شکستگی داخل مفصلی استخوان پاشنه پا که سه چهارم شکستگی های پاشنه است ممکن است با یا بدون جابجایی تکه های شکسته باشد. با توجه به امتداد خط شکستگی به درون مفصل تالوسی – پاشنه ای محدودیت حرکات مفصلی از عوارض این شکستگی است. شکستگی ممکن است به صورت چند تکه ای (Split Fracture) و یا له شدگی (Compression Fracture) باشد.

روش های درمان

شکستگی‌های بدون جابجایی استخوان پاشنه پا با درمان غیر جراحی معمولاً بهبود می‌یابند و عوارضی از خود بر جای نمی‌گذارند. اما شکستگی‌هایی که با جابجایی همراه بوده و به مفصل نفوذ کرده‌اند، به هر نحوی که درمان شوند، نتیجه مطلوبی نخواهند داشت. به همین دلیل، در گذشته اکثر جراحان این نوع شکستگی‌ها را با روش‌های غیر جراحی درمان می‌کردند. اما امروزه با پیدایش روش‌های جدید، برخی از جراحان از روش جراحی برای درمان این نوع شکستگی‌ها استفاده می‌کنند.

درمان بدون جراحی

در این روش جابجایی شکستگی را قبول کرده، عضو را بی حرکت نکرده و از همان ابتدا حرکات مفاصل پا، مچ پا و زیر مچ پا را شروع می کنیم. برای این کار عضو شکسته را بانداژ کرده، در 24 ساعت اول کیف یخ روی آن گذاشته و بالا نگه می داریم. بیمار باید 4-3 هفته در تخت بوده، پا را بالا نگه دارد و مفاصل پا و مچ پا را حرکت دهد تا قطعات شکسته در امتداد هم قرار گرفته و شکل گیرند. بعد از آن بیمار را بدون گذاشتن وزن با چوب زیر بغل به راه می اندازیم. بعد از 3 ماه به بیمار اجازه می دهیم به تدریج بر حسب تحمل وزن روی پا گذاشته و عصا را کنار بگذارد. درد و ناراحتی بیمار به تدریج ظرف 2 سال از بین می رود ولی انتظار مچ پای صددرصد طبیعی را نباید داشت. بعد از 2 سال در صورت تداوم درد و ناراحتی برای بیمار، آرتروز مفصل زیر مچ پا Subtalar Joint یا آرتروز سه گانه Triple Arthrodesis انجام می دهیم.

در شکستگی های چند تکه ای استخوان پاشنه پا که بر جستگی پاشنه به بالا تغییر مکان داده باشد با گذاشتن میله (Steinmann Pin) در پاشنه، برجستگی استخوان پاشنه را به پایین کشیده و پس از جا افتادن گچ می گیریم و بعد از چند روز بیمار را با چوب زیر بغل راه می اندازیم. پس از جوش خوردن شکستگی گچ و میله را در آورده و حرکات پا و مچ پا را شروع می کنیم.

درمان با جراحی

ابتدا با استفاده از اسکن CT، جابجایی قطعات شکسته را مشخص می‌کنیم، سپس شکستگی را باز کرده و جا می‌اندازیم. سپس حفره ایجاد شده در استخوان را با استخوان اسفنجی پر کرده و با استفاده از پلیت مخصوص، آن را ثابت می‌کنیم.

درمان شکستگی‌های داخل مفصلی استخوان پاشنه پا، غالباً پیش‌آگهی آن‌ها چندان رضایتبخش نیست و معمولاً باعث درد و ناراحتی بیمار می‌شود. این درد به خصوص در مفصل تالوسی-پاشنه‌ای (ساب تالار) شدیدتر است و اغلب باعث می‌شود که بیمار نتواند به خوبی روی زمین ناهموار راه برود. برخی متخصصین خشک کردن اولیه زیر مچ پا یا خشک کردن سه‌گانه (Triple Arthrodesis) را پیشنهاد می‌کنند، در حالی که دسته دیگر معتقدند که اگر بعد از درمان شکستگی استخوان پاشنه پا، بیمار از درد و ناراحتی پاشنه پا شکایت داشته باشد، باید دو سال صبر کرد و در صورت عدم بهبود، به انجام عمل جراحی اقدام کرد. زیرا تعداد قابل‌ملاحظه‌ای از بیماران با این روش، نتایج نسبتاً خوبی به دست می‌آورند.

برای آشنایی بیشتر با درمان شکستگی روی لینک کلیک کنید