برای تفکیک سوختگی های خفیف از خطرناک اولین گام تعیین وسعت آسیب وارده به بافتهای بدن است.تقسیم بندی آنها به 3 درجه به تعیین شدت سوختگی و اورژانسی بودن یا نبودن آن کمک می کند.سوختگی هابه 3 در جه :درجه اول، دوم و سوم تقسیم می شوند.
سوختگی درجه اول
کمترین شدت این عارضه در این درجه است. در این نوع سوختگی تنها قسمت خارجی پوست سوخته است اما همه لایه های پوست دچار گرفتاری نشده اند.
علائم
● معمولا پوست قرمز است
● اغلب ورم وجود دارد
● گاهی وقتها درد وجود دارد
سوختگی درجه اول مانند خفیف درمان می شود مگر اینکه در قسمت وسیعی از یکی از نواحی بدن شامل دست ها،جلو پاها وکف پاها،صورت،کشاله ران یا باسن ها ناحیه تناسلی یا یک مفصل اصلی وجود داشته باشد که در این حالت نیاز به توجهات اورژانسی پزشکی دارد.
سوختگی درجه دوم
زمانی که لایه اول پوست بطور کامل سوخته باشد و آسیب در لایه دوم پوست (درمیس) وجود داشته باشد، این آسیب ،سوختگی درجه دوم نامیده می شود.
علائم
● ایجاد تاول
● پوست منظره ای قرمز رنگ وبصورت نقاط قرمز رنگ پراکنده وتکه تکه دیده می شود.
اگر قطر سوختگی درجه دوم از 7.6 سانتیمتر(76 میلیمتر) بیشتر نباشد، همانند خفیف مداوا می شود. اگر ناحیه سوخته شده بزرگتر از اندازه گفته شده باشد یا در یکی از نواحی دست ها،جلو وکف پا، صورت،کشاله ران یا باسن ها یا ناحیه تناسلی یا بر روی یک مفصل اصلی(مثل زانو) باشد باید مانند سوختگی وسیع با آن برخورد کرد و فورا تحت توجهات پزشکی قرار گیرد.
برای درمان سوختگی های خفیف،شامل نوع درجه اول و درجه دوم که قطر آنها کمتر از 7.6 سانتی متر (76 میلی متر) باشد اقدامات زیر مناسب است:
● خنک کردن ناحیه دچار عارضه را بمدت 10 یا 15 دقیقه تا زمان فروکش کردن درد زیر آب خنک(نه آب سرد) جاری نگه دارید. اگر اینکار امکان پذیر نبود، ناحیه آسیب دیده را در آب خنک فرو کنید یا از کمپرس آب خنک استفاده کنید.خنک کردن سوختگی با انتقال گرما به بیرون پوست باعث کاهش ورم می شود. بر روی ناحیه مورد نظر یخ قرار ندهید.
● ناحیه سوخته شده را با یک گاز استریل بپوشانید. هرگز از پنبه (پنبه پف کرده) و سایر موادی که الیاف آنها به سوختگی(یا زخم) می چسبد استفاده نکنید. گاز را شل ببندید تا از فشار آمدن به سوختگی پیشگیری شود.بانداژ کردن باعث نرسیدن هوا به پوست شده و باعث کاهش درد می شود،همچنین از پوست تاول زده محافظت می کند.
● میتوان از یک مسکن معمولی استفاده کرد.این مسکن های ضد درد شامل آسپرین،ایبوپروفن(ادویل،ژلوفن) ،ناپروکسن (الیو)واستامینوفن (تیلنول)هستند.مصرف آسپرین در کودکان ونوجوانان تاسن 21 سال در صورت ضرورت فقط طبق دستور پزشک صورت می گیرد. زیرا در این سنین خطر سندرم ری وجود دارد که بیماری خطرناکی است وبیشتر در کودکان مبتلا به انفلوانزا یا آبله مرغان دیده می شود ومعمولا کودک و نوجوان مصرف کننده آسپرین باید با نظر پزشک واکسن انفلوانزا دریافت کند. داروها یی مانند ، ایبوپروفن وناپروکسن خطر ات ایجاد ناراحتی گوارشی ،کلیوی، افزایش فشار خون و افزایش احتمال سکته دارند ودر بیماران دارای سابقه بیماری گوارشی ،کلیوی وفشار خون مصرف آنها باید با احتیاط و با نظر پزشک باشد. آسپرین در دوز پائین خطرات گوارشی دارد اما احتمال خطرات قلبی وسکته قلبی و سکته مغزی را کم می کند ودر دوز بالا (مصرف چندین قرص روزانه) علاوه بر عوارض گوارشی، برای کلیه نیز ممکن است ضرر داشته باشد.آسپرین در کودک زیر 2 سال منع مصرف دارد.
سوختگی های خفیف معمولا بدون درمان اضافی بهبود می یابند.ممکن است تغییراتی در رنگدانه پوست دیده شود ورنگ ناحیه سوخته شده پس از ترمیم وبهبودی متفاوت از سایر نقاط پوست باشد. در صورت دیده شدن علائم عفونت ،مانند افزایش درد،قرمزی،تب، ورم و داشتن ترشح باید اقدامات پزشکی برای درمان انجام شود. از آسیب دیدن دوباره محل سوختگی ها و از برنزه کردن نواحی سوخته شده بمدت یکسال باید جلوگیری کرد زیرا در این شرایط ممکن است تغییرات رنگدانه ای گسترده ای در پوست روی دهد.
احتیاط:
● از یخ استفاده نکنید. گذاشتن یخ بطور مستقیم روی محل سوخته شده ،می تواند باعث کاهش دمای بدن شده و آسیب بیشتری به زخم وارد کند.
● از استعمال سفیده تخم مرغ، کره وانواع پمادها و کرمها روی سوختگی پرهیز کنید. اینها می توانند باعث عفونت شوند.در صورت ترکیدن تاول از پزشک در مورد استفاده از پماد آنتی بیوتیک سوال شود. نوعی از کرم آنتی بیوتیک به نام سیلور سولفادیازین وجود دارد که نباید در زنان حامله بعلت احتمال ایجاد کرنیکتروس و درزنان شیرده دارای نوزاد زیر 2 ماه سن ،نوزادان زیر 2 ماه سن ،افراد دارای حساسیت به سولفونامید و در قسمت صورت استفاده شود.بیشتر آنتی بیوتیکهای موضعی دو بار در روز مصرف می شوند.از پزشک در مورد نحوه تعویض پانسمان سوال کنید. با نظر پزشک برای تعویض پانسمان واستعمال آنتی بیوتیک ابتدا محل را با آب وصابون شستشو دهید.
● از ترکاندن تاول های پرهیز کنید. تاول ترکیده شده در معرض عفونی شدن قرار دارد.
سوختگی درجه سوم
شدیدترین نوع است که در برگیرنده تمام لایه های پوست می باشد و باعث آسیب همیشگی به بافت می شود. در این نوع سوختگی چربی زیر پوست،عضلات،وحتی استخوان می توانند گرفتار شوند. نواحی سیاه شده یا خشک وسفید ، ممکن است دیده شود.اشکالات تنفسی شامل سخت شدن دم وبازدم، مسمومیت با منو اکسید کربن ویا سایر تاثیرات سمی ،در صورت تنفس دود ممکن است دیده شود.
برای سوختگی های حرارتی وسیع باید اورژانس راخبر کرد. وتا زمان رسیدن اورژانس اقدامات زیر رامی توان انجام داد:
1-از در آوردن لباسهای سوخته شده خودداری شود.با اینحال حتما باید مطمئن شد که فرد دچار این عارضه در تماس با مواد مشتعل و یا در حال سوختن نبوده و درمعرض تماس با گرما یا دود نباشد.در آوردن لباس بهتر است توسط کادر درمانی آموزش دیده صورت گیرد.
2-از فرو بردن سوختگی های شدید وسیع در آب پرهیز شود.اینکار باعث کاهش شدید دمای بدن شده(هیپوترمی) و با کاهش فشار خون و جریان خون ممکن است شوک ایجاد شود.
3-باید علائم گردش خون بررسی شود که شامل تنفس، سرفه کردن و حرکت کردن است. اگر تنفس وجود ندارد یا سایر علائم گردش خون در بدن وجود ندارد باید اقدامات احیا بیمار(( CPR شروع شود.
4-بالا بردن قسمت یا قسمتهای سوخته شده بدن.در صورت امکان قسمت سوخته شده ،بالاتر از سطح قلب قرار گیرد. اینکار به کاهش ورم کمک می کند.
5-ناحیه سوخته شده پوشیده شود.برای اینکار از یک گاز یا باند استریل خنک و مرطوب یا یک لباس تمیز مرطوب یا پارچه حوله ای تمیز مرطوب استفاده شود.
دریافت واکسن کزاز. سوختگی ها مستعد ابتلا به کزاز هستند. پیشنهاد شده که افراد هر 10 سال یکبار واکسن یادآوری کزاز را دریافت کنند. اگر بیش از5 سال از دریافت واکسن کزاز گذشته باشد ،پزشک ممکن است تزریق واکسن را توصیه کند.
