علائم در رفتگی شانه و درمان آن با فیزیوتراپی

شانه متحرک ترین مفصل بدن است. این مفصل میتواند در خیلی از جهات بچرخد ولی همین خصوصیت موجب میشود احتمال دررفتگی مفصل هم بیشتر از مفاصل دیگر شود. پایداری مفصل شانه عمدتاً به توسط بافت هایی که در اطراف مفصل وجود دارد تامین میشود. کپسول مفصلی و لیگامان ها و عضلات اطراف مفصل، سر استخوان بازو را در سر جایش در داخل حفره گلنوئید پایدار نگه میدارند. در حین دررفتگی مفصلی، این بافت ها پاره میشوند. دررفتگی شانه به دو نوع دررفتگی قدامی و خلفی تقسیم بندی میشود. دررفتگی قدامی وقتی است که سر استخوان بازو از حفره گلنوئید خارج شده و به سمت جلو حرکت میکند و در دررفتگی خلفی شانه، سر استخوان بازو به خلف یا عقب حفره گلنوئید جابجا میشود. دررفتگی قدامی شانه بسیار شایعتر از دررفتگی خلفی است. شایعترین علت دررفتگی مفصل شانه به زمین خوردن با کف دست یا بر روی شانه است.
شایعترین نوع دررفتگی قدامی شانه حالتی است که در آن کپسول مفصل شانه در قسمت جلویی پاره شده و سر استخوان بازو از آن خارج میشود. سر به زیر زائده کوراکوئید رفته و به همین علت گاهی به آن دررفتگی زیر کوراکوئیدی یا ساب کوراکوئید Subcoracoid dislocation میگویند.
در دررفتگی خلفی، ضربه بطور مستقیم به جلوی شانه وارد شده و سر استخوان بازو را به خلف گلنوئید هل میدهد.

علائم در رفتگی شانه

مهمترین علامت دررفتگی مفصل شانه درد است. درد به حدی شدید است که بیمار با دست سالم خود آرنج و بازوی طرف صدمه دیده را محکم گرفته و اجازه هیچ حرکتی را به شانه نمیدهد. وقتی که از جلو به یک مفصل شانه طبیعی نگاه میکنیم حاشیه شانه بصورت گرد و محدب است ولی در یک بیمار با دررفتگی شانه این تحدب از بین میرود و برجستگی زائده آکرومیون خارجی ترین چیزی است که در لبه شانه دیده میشود.

چه اقداماتی پس از جااندازی دررففتگی مفصل شانه انجام می شود

پس از جااندازی، پزشک معالج از شانه بیمار مجددا رادیوگرافی به عمل میاورد تا از جاافتادن مفصل مطمئن شود. پزشک سپس دست بیمار را با بانداژ بخصوصی به نام بانداژ ولپو به گردن و تنه وی آویزان میکند. این بانداژ حدود ۳-۲ هفته میماند و سپس حرکات شانه برای ممانعت از محدود شدن شروع میشود. در مدت این چند هفته بیمار باید مرتبا دست، مچ دست و مفصل آرنج خود را حرکت دهد تا از خشک شدن آنها جلوگیری کند.
بیحرکتی پس از جااندازی اجازه میدهد تا بافتهای اطراف مفصل که در حین دررفتگی، پاره شده اند مجدداً در وضعیت قابل قبولی جوش بخورند. اگر این مدت بیحرکتی به درستی رعایت نشود و شانه مدت کمتری بیحرکت باشد این بافت ها به درستی ترمیم نمیابند و مفصل ناپایدار و لق میشود. این مفصل در آینده میتواند براثر نیروی کمی مجدداً به راحتی در برود. به این حالت دررفتگی مکرر مفصل شانه میگویند. بیمارانی که دچار دررفتگی مکرر مفصل شانه هستند اغلب با کوچکترین فشاری به مفصل، دچار دررفتگی میشوند.

از طرف دیگر بیحرکت کردن مفصل به مدت طولانی هم میتواند مشکلاتی را برای بیمار بوجود آورد. افراد مسن تحمل چند هفته بیحرکتی شانه را ندارند. در این افراد مفصل شانه با چند هفته بیحرکتی بسرعت خشک شود. در این حال بیمار ممکن است پس از چند هفته بیحرکتی شانه، توانایی بالا آوردن دست به بالای سر را از دست بدهد. بنابر این در افراد مسنی که دچار دررفتگی مفصل شانه میشوند پس از جااندازی و بستن دست، بعد از چند روز حرکات پاندولی مفصل شانه شروع میشود تا از محدود شدن حرکات شانه پیشگیری شود. بعد از مدتی بیمار تحت نظر پزشک معالج و فیزیوتراپ نرمش های خاصی را برای تقویت عضلات اطراف شانه انجام میدهد.
درمان دررفتگی مفصل شانه در اکثر مواقع با موفقیت انجام شده و بیمار میتواند به فعالیت های روزمره و ورزشی برگردد. با این حال در مواردی ممکن است عوارضی برای بیمار بوجود آید

منبع : دهکده ورزش ایرانیان