مفصل ساکروایلیاک، مفصلی است که استخوان ساکروم (استخوان مثلثی شکل قرار گرفته در قاعده ستون فقرات) را به ایلئوم (بالاترین قسمت کمربند لگن) متصل میکند. ساکروایلیت، یک بیماری است که با التهاب مفصل ساکروایلیاک همراه است. این التهاب باعث درد شدید در ناحیه پایین کمر، باسن، رانها و گاهی اوقات پا میشود.
التهاب مفصل ساکروایلیاک به اسپوندیلیت آنکیلوزان مرتبط است، که یک وضعیت است که منجر به سفتی در ستون فقرات میشود. این وضعیت میتواند در افراد در هر سنی رخ دهد. تشخیص التهاب مفصل ساکروایلیاک کمی دشوار است، زیرا علائم آن شبیه به مشکلات دیگری است که ممکن است مفصل ساکروایلیاک را تحت تأثیر قرار دهد.
مفصل ساکروایلیاک، مفصلی است که استخوان ساکروم (استخوان مثلثی شکل قرار گرفته در قاعده ستون فقرات) را به ایلئوم (بالاترین قسمت کمربند لگن) متصل میکند. ساکروایلیت، یک بیماری است که با التهاب مفصل ساکروایلیاک همراه است. این التهاب باعث درد شدید در ناحیه پایین کمر، باسن، رانها و گاهی اوقات پا میشود.
التهاب مفصل ساکروایلیاک به اسپوندیلیت آنکیلوزان مرتبط است، که یک وضعیت است که منجر به سفتی در ستون فقرات میشود. این وضعیت میتواند در افراد در هر سنی رخ دهد. تشخیص التهاب مفصل ساکروایلیاک کمی دشوار است، زیرا علائم آن شبیه به مشکلات دیگری است که ممکن است مفصل ساکروایلیاک را تحت تأثیر قرار دهد.
فهرست مطالب
دلایل التهاب مفصل ساکروایلیاک چیست؟
بسیاری از شرایط میتوانند باعث التهاب مفصل ساکروایلیاک شوند. این شرایط عبارتند از:
- تروما: یک آسیب ناگهانی ضربهای به مفصل ساکروایلیاک، مانند تصادف با وسیله نقلیه یا سقوط از یک مکان بلند، میتواند باعث التهاب مفصل ساکروایلیاک شود.
- اسپوندیلیت آنکیلوزان: نوعی آرتروز التهابی است که ستون فقرات و مفاصل ران را درگیر میکند. این وضعیت یک بیماری پیشرونده اسپوندیلیت آنکیلوزان است که در آن التهاب و سفتی در ستون فقرات و مفاصل ران شایع است.
- آرتروز: آتروز در اثر استفاده بیش از حد از عضلات ستون فقرات و مفصل ران ایجاد میشود که باعث ساییدگی در آنها میشود. در ورزشکاران، بازیکنان فوتبال و غیره شایع است، بنابراین، به دلیل استفاده بیش از حد از مفاصل ساکروایلیاک، میتواند باعث ایجاد ساکروایلیت شود.
- عفونت: باکتریهای خاصی وجود دارد که میتواند باعث عفونت مفصل ساکروایلیاک شود. یکی از مهمترین گونههای باکتریایی تهدیدکننده انتروکوک است. علاوه بر این، عفونتهای دیگر مانند UTI (عفونت دستگاه ادراری) نیز میتوانند دلیل اصلی ایجاد التهاب مفصل ساکروایلیاک باشند.
- بارداری: در طول بارداری، مفصل ساکروایلیاک برای ایجاد فضای کافی برای کودک باید بسط پیدا کند. وزن کودک و سبک اصلاح شده پیادهروی مادر بر مفصل ساکروایلیاک فشار وارد میکند.
- حمل وزنه سنگین: اگر شخصی اجسام سنگین بلند کند، به خصوص اگر آن را به صورت اشتباه بلند کند، یا اگر عضلات برای این فعالیت آماده نباشند، منجر به التهاب مفصل ساکروایلیاک میشود.
علائم ساکروایلیت (التهاب مفصل ساکروایلیاک)
علائم و نشانههای مرتبط با التهاب مفصل ساکروایلیاک شامل موارد زیر هستند:
درد در منطقه باسن: این نوع درد معمولاً به صورت یک درد کسل و خستهکننده در یک طرف کمر احساس میشود. این درد میتواند به رانها یا کشاله ران در سمت پایین تمتع شود.
درد در پایین کمر: این وضعیت یکی از مهمترین علل درد پایین کمر در آمریکا است و به دلیل عوامل مختلفی رخ میدهد. بیش از ۸۵٪ موارد درد پایین کمر غیر اختصاصی هستند، به این معنی که نمیتوان آنها را به یک بیماری خاص ستون فقرات نسبت داد. اگر درد پایین کمر با التهاب مفصل ساکروایلیاک مرتبط باشد، معمولاً به صورت یک درد کسل و خستهکننده در یک طرف کمر احساس میشود. حدود ۱۳ تا ۳۱٪ از بیماران با ساکروایلیاک درد پایین کمر را تجربه میکنند.
درد مفصل ران و شانه: درد ساکروایلیاک میتواند در مفصل ران و شانه نیز حس شود.
سفتی: این وضعیت معمولاً در منطقه لگن و پایین کمر احساس میشود، به خصوص هنگام بیدار شدن صبحگاهی یا نشستن در یک حالت برای مدت طولانی.
قرمزی: عموماً این نشانه در نزدیکی مفصل همراه با کاهش حرکت مفصل مشاهده میشود.
این علائم با طولانی شدن زمان ایستادن، تحمل وزن بیشتر روی یک پا نسبت به پای دیگر، پلهرفتن، دویدن و قدمهای بلند هنگام راه رفتن بیشتر میشوند.
عوارض التهاب مفصل ساکروایلیاک چیست؟
درد مزمن همراه با التهاب مفصل ساکروایلیاک میتواند منجر به افسردگی و بی خوابی شود.
التهاب مفصل ساکروایلیاک چگونه تشخیص داده میشود؟
تشخیص ساکروایلیت یا التهاب مفصل ساکروایلیاک کمی دشوار است زیرا غالباً با سیاتیک اشتباه گرفته میشود، وضعیتی که در آن درد از پایین کمر به پاها منتشر میشود. پزشک ممکن است با انجام آزمایشات زیر التهاب مفصل ساکروایلیاک را تشخیص دهد:
- معاینه فیزیکی: معاینه فیزیکی برای تعیین علت درد انجام میشود. این کار با فشار دادن نقاط مختلف روی باسن و لگن انجام میگردد. پزشک ممکن است پا را در جهات مختلف حرکت دهد تا مفصل ساکروایلیاک را تحت فشار قرار دهد. برای تأیید اینکه درد به دلیل التهاب مفصل ساکروایلیاک است، پزشک همچنین از یک تزریق بی حسی برای بی حس کردن مفصل ساکروایلیاک استفاده میکند.
- عکسبرداری با اشعه ایکس: این تست یک روش غیرتهاجمی است که با استفاده از اشعه ایکس تصویری از مفصل ساکروایلیاک ایجاد میکند. روش تصویربرداری با اشعه ایکس آسیب به مفصل ساکروایلیاک را نشان میدهد.
- اسکن تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): تصویربرداری رزونانس مغناطیسی یک روش تشخیصی غیرتهاجمی است که با استفاده از امواج رادیویی و میدان مغناطیسی قوی یک تصویر مقطعی دقیق از مفصل ساکروایلیاک تشکیل میدهد. این اسکن در بیشتر موارد، زمانی توصیه میشود که پزشک مشکوک به اسپوندیلیت آنکیلوزان باشد.
التهاب مفصل ساکروایلیاک چگونه درمان میشود؟
درمان التهاب مفصل ساکروایلیاک به علت و علائم ساکروایلیت بستگی دارد. ساکروایلیت (التهاب مفصل ساکروایلیاک) با روشهای زیر قابل درمان است:
درمانهای خانگی برای کنترل و مدیریت التهاب مفصل ساکروایلیاک
در کنار داروهای تجویز شده، درمانهای خانگی ذکر شده در زیر به مدیریت موثر درد مزمن مرتبط با التهاب مفصل ساکروایلیاک کمک میکنند.
- استفاده از مسکنهای بدون نسخه: داروهای ضد درد مانند ایبوپروفن و پاراستامول میتوانند به طور موثری درد مرتبط با التهاب مفصل ساکروایلیاک را کاهش دهند. با این حال مسکنهای بدون نسخه عوارض جانبی دیگری ایجاد میکنند. طبق دستور مصرف از آنها استفاده کنید.
- استراحت: فرد باید به اندازه کافی استراحت کند و از فعالیتهایی که امکان تشدید درد ساکروایلیت را دارند خودداری کند.
- کاهش وزن: کاهش وزن مهم است زیرا حتی کاهش اندک وزن، فشار روی مفصل ساکروایلیاک را کاهش میدهد، در نتیجه باعث کاهش درد میشود.
- استفاده از کمپرسهای گرم و سرد: از بستههای گرما و سرما به صورت متناوب استفاده کنید. گرما سفتی را کاهش میدهد، و سرما باعث کاهش درد و اسپاسم عضلات میشود.
داروهای تجویزی
بسته به شرایط بیمار، پزشک ممکن است مسکنها، شل کنندههای عضلانی و فاکتور نکروز تومور (TNF) را برای شما تجویز کند. داروهای شل کننده عضلات برای تسکین اسپاسم همراه با التهاب مفصل ساکروایلیاک تجویز میشوند. مهار کننده فاکتور TNF برای ساکروایلیت همراه با اسپوندیلیت آنکیلوزان تجویز میشود.
طب فیزیکی
متخصص طب فیزیکی بر اساس وضعیت بیمار ورزشهایی را پیشنهاد میکند. ورزش منظم باعث تقویت عضلات و بهبود انعطاف پذیری مفاصل میشود. به طور کلی برای التهاب مفصل ساکروایلیاک، تمرین انعطاف پذیری مفصل ران و نگه داشتن ایزومتریک آبداکشن لگن توصیه میشود.
تمرینات برای درد ساکروایلیت
به طور کلی، دو تمرین معمول وجود دارد که میتواند به شما کمک کند تا درد و التهاب ناشی از التهاب مفصل ساکروایلیاک را به حداقل برسانید. این تمرینها عبارتند از:
کشش فلکشن مفصل ران
با استفاده از کشش مفصل ران، میتوانید درد رکتوس فموریس، پسوآس، تاندونهای ساکروایلیاک و عضلات سارتوریس را تسکین دهید.
برای انجام این کشش، مراحل زیر را دنبال کنید:
- از یک بلوک یا وسیلهای مشابه برای قرار دادن پاها روی آن استفاده کنید. در همین حال، به طور صاف به سمت کمر خود کشیده شوید.
- حالا، یک پا را روی پای دیگر تا کنید.
- با کمی فشار، پاها را به هم فشار دهید، این وضعیت را نگه دارید و سپس آن را رها کنید.
- این تمرین را چندین بار تکرار کنید و سپس پاها را تغییر دهید.
نگه داشتن ایزومتریک ابداکشن ران
به ترتیب زیر میتوانید برای اولین بار تمرین نگه داشتن ایزومتریک مفصل ران را انجام دهید.
- ابتدا یک توپ را بین مچ پا قرار دهید.
- سپس، صاف به روی کمر دراز بکشید.
- اکنون، سعی کنید توپ را با پاها فشار دهید. این بار در عضلات کمر و شکم خود احساس گرفتگی میکنید.
- وضعیت را حداقل برای 20 تا 30 ثانیه حفظ کنید و بعد رها کنید.
- در زمانی که توپ را نگه داشتهاید، نباید نفس خود را حبس کنید.
درمان جراحی و تزریق
معمولاً روشها و تزریقاتی برای درمان التهاب مفصل ساکروایلیاک به صورت دائم و موقت استفاده میشوند. این روشها و تزریقات عبارتند از:
تزریقات مفصلی: در این روش، داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها مستقیماً به مفصل ساکروایلیاک تزریق میشوند. این تزریقات عموماً به صورت گذرا و در بازه زمانی مشخصی انجام میشوند. برای جلوگیری از ضعف مفاصل، تاندونها و عضلات، تزریقات مفصلی باید به طور محدود و با فواصل زمانی مناسب انجام شوند.
در روش عصب کشی رادیوفرکانسی: از فرکانسهای رادیویی برای از بین بردن قسمتهایی از بافت که باعث التهاب میشوند، استفاده میشود. این روش برای تخریب عضلات و بافتهای مشکلزا به کار میرود و میتواند موثر باشد.
در روش تحریک الکتریکی: یک محرک الکتریکی به صورت مستقیم در ناحیه مورد نیاز قرار میگیرد تا سیگنالهای درد را کاهش دهد. با کاهش رسیدن سیگنالهای درد به مغز، احساس درد کاهش مییابد و تسکین درد ایجاد میشود.
در روش همجوشی مفصل: دو استخوان متصل میشوند تا التهاب ناشی از ساکروایلیت را کاهش دهند و درد را تسکین دهند. این روش به طور کلی بسیار نادر است، اما در برخی موارد میتوان از آن استفاده کرد.
لازم به ذکر است که انتخاب روش درمانی مناسب برای هر فرد بستگی به شدت علائم، واکنش به درمانهای قبلی و شرایط فردی دارد. بنابراین، مشورت با پزشک معالج درباره روشهای مناسب برای هر فرد الزامی است.