همه روزه بسیاری از مبتلایان دردهای مفاصلی و استخوانی با شکایت درد به پزشک معالج مراجعه نموده و گاهی بیمار پس از ماههای متمادی از مصرف دارو و یا تکرار دوره درمان خسته شده و به خود درمانی متوسل می‌شود. اما به گفته متخصصین طب فیزیکی علاوه بر درمان‌های دارویی و جراحی روش‌های درمانی دیگری نیز وجود دارد.
رشته طب فیزیکی و توانبخشی به عنوان یکی از تخصص‌های پزشکی مجموعاً به سه قسمت تقسیم می‌شود.
1- طب فیزیکی:
در این روش به تشخیص و درمان غیر جراحی اختلالات مربوط به فیزیک بدن پرداخته می‌شود مثل تشخیص علت و درمان درد شانه، گردن، کمر و زانوها، متخصصین این رشته علاوه بر استفاده از روش‌های متداول دارویی از درمان‌های غیر دارویی نظیر ورزش درمانی، ورزش در آب، جریان‌های الکتریکی، ماساژ و … در درمان بیماری‌ها استفاده می‌کنند.کمردردها می‌تواند ناشی از دیسک‌های کمری، کمردردهای مکانیکال ناشی از افزایش قوس و آسیب دیسک‌های کمری و فشار بر روی ریشه‌های عصبی باشد و درصد کمی از کمردردهای حاد به جراحی نیازمند است و عمدتاً با روش‌های غیر جراحی می‌توان موارد را کنترل و مداوا نمود.
همانگونه که ذکر شد بسیاری از این کمردردها مکانیکال می‌باشد که مهمترین اقدام جهت درمان تغییر سبک زندگی و پرهیز از عوامل خطر و تقویت عضلات ضعیف شده و بهبود انعطاف پذیری عضلات مبتلا می‌باشد که بدون اقدامات درمانی احتمال عدم بهبودی و یا عود مجدد وجود دارد. همچنین استفاده از مانورهای دستی (مانیپولاسیون) درمان‌های گرمایی، سرمایی و الکتریکی در گروهی از این کمردردها کاربرد دارد.
دردهای زانو در افراد جوان و مسن نیز شایع می‌باشد یکی از شایع‌ترین علل آن در افراد جوان توزیع نامناسب فشار بر روی استخوان کشکک و غضروف آن است ولی در افراد مسن آرتروز و تخریب غضروف مفصلی شایع‌تر است که در هر دو مورد درمان‌های دارویی تسکین موقت ایجاد می‌نماید و راهکار اصلی درمان پرهیز از عوامل ایجاد کننده درد، آموزش حرکات تقویتی و کششی مناسب جهت کاهش درد و جلوگیری از پیشرفت بیماری، استفاده از روش‌های گرمایی و الکتریکی جهت کاهش درد و وسایلی چون کفی‌های طبی، زانوبندهای مناسب و … می‌باشد.
2- طب الکترود یا گنوزیس:
در این قسمت که شامل تستهای تشخیصی مثل نوار عصب و عضله است با بررسی عضلات و اعصاب مشکوک به تشخیص بیماری‌ها کمک می‌کند مثلاً بیماری‌های قطع اعصاب و شبکه‌های عصبی، گیر افتادگی‌های عصبی، بیماری‌های دیسک کمری و گردی مثلاً خواب رفتگی و مورمور شدن دست‌ها که در میانسالی و سنین پیری شایع می‌باشد. پزشک پس از اخذ شرح حال و معاینه کامل با انجام تست نوار عصب و عضله که حساس‌ترین و دقیق‌ترین روش تشخیص این بیماری است برنامه درمانی خود را شروع می‌کند.
3- طب توانبخشی:
که یکی دیگر از محدوده‌های کاری رشته طب فیزیکی و توانبخشی است به معنی بهبود و حفظ حداکثر عملکرد جسمی، روحی و اجتماعی فرد است در این قسمت افراد دچار ناتوانی‌های اکتسابی مانند سکته‌های مغزی و قلبی، بیماران ضایعه نخاعی و بیماران مبتلا به ناتوانی‌های مادرزادی (فلج مغزی) مورد ارزیابی قرار گرفته و تلاش در جهت بهبود عملکرد و کیفیت زندگی فرد صورت می‌گیرد بازتوانی ضایعات ناشی از آسیب‌های ورزشی و شغلی نیز در این قسمت انجام می‌شود.
همیشه پیشگیری بهتر از درمان است و با آموزش رعایت نکاتی ساده نظیر صحیح نشستن و درست راه رفتن در کودکی می‌توان از بروز اختلالات طاقت فرسا و هزینه‌زا در بزرگسالی جلوگیری نمود.
در پایان لازم به یادآوری است که کلینیک امید بهترین کلینیک طب فیزیکی و توانبخشی در تهران است.
