پوکی استخوان: علل، علائم، تشخیص، پیشگیری

 بیماری همیشه تهدید کننده حیات آدمی است و هرانسانی در طول زندگی خود خواه ناخواه دچار بیماری هایی خواهدشد. بیمار  دردمند جهت تسکین آلام خود و دانستن پاسخ سؤالات بسیاری که در ذهن دارد از پزشک یاری می طلبد. پزشک با توکل به خداوند و با آنچه که با علم و تجربه اندوخته است وظیفه درمان را به عهده خواهد گرفت.

کیفیت درمان آن زمانی مطلوب است که بیمار از ماهیت و سیر بیماری، چگونگی مراقبت های پرستاری، عوارض داروهای مصرفی، مدت درمان و جزئیات مربوط به آن ها آگاهی داشته باشد و به پزشک در امر درمان پوکی استخوان یاری رساند.

پوکی استخوان  شایعترین بیماری متابولیک استخوانی است. براساس آمار  موجود در آمریکا از هر 5 نفر خانم بالای 50 سال یک نفر مبتلا به پوکی استخوان می باشد و حدود نیمی از زنان بالای 50 سال دارای یک شکستگی ناشی از پوکی استخوان در استخوان لگن یا استخوان های مهره ای خود هستند. معمولاً این بیماری تا مراحل انتهایی علامت و نشانه ای ندارد و به همین دلیل به بیماری پوکی استخوان«بیماری خاموش»گفته می شود.

پوکی استخوان یک بیماری قابل پیشگیری و کنترل است،  نکته قابل توجه اینکه مناسب ترین زمان پیشگیری از پوکی استخوان تا قبل از سن 18 سالگی است و حداکثر تراکم توده استخوانی تا این سن شکل می گیرد.

پوکی استخوان یا استئوپروز یک حالت است که با کاهش شدید تراکم استخوان، کاهش توده استخوانی، ضعیف شدن بافت استخوانی و افزایش استعداد شکنندگی استخوان همراه است. علامت بالینی اصلی پوکی استخوان شکستگی استخوان‌های مهره و لگن است.

در نمای میکروسکوپی، استخوان‌ها مانند کندوی عسل است که دارای تیغه‌های بافضای مشخص می‌باشد. هنگامی که پوکی استخوان رخ می‌دهد، فضاهای بین این تیغه‌ها بزرگتر شده و استخوان توخالی می‌شود.

پوکی استخوان می‌تواند هم در زنان و هم در مردان و در هر سنی رخ دهد، اما به خصوص در زنان بعد از یائسگی شایعتر است. در بعضی موارد، پوکی استخوان همراه با برخی از بیماری‌های زمینه‌ای دیده می‌شود. حالت دیگری که با پوکی استخوان مربوط است، ضعیف شدن استحکام استخوان در مرحله استئوپنی است. استئوپنی (کاهش نسبی توده استخوان) در واقع مرحله‌ای از کاهش تراکم استخوان و مقدمه‌ای برای ایجاد استئوپروز (پوکی استخوان) است، اما این کاهش تراکم هنوز در حد پوکی استخوان نیست.

 عناصر اصلی سازنده استخوان

  کلسیم و فسفات دونوع ماده معدنی هستند که در تشکیل ساختمان استخوان نقش اساسی دارند. دراستخوان ها ابتدا داربست هایی از پروتئین به صورت میکروسکوپی ساخته می شود. سپس این داربست ها بوسیله کلسیم پرشده و استخوان های متراکم ساخته می شوند.

در طول دوره ی جوانی بدن انسان با استفاده از این املاح بافت استخوانی لازم را تولید می کند ولی اگر فرد بنا به دلیل عدم استفاده کافی از کلسیم و یا عدم جذب کافی، به اندازه لازم کلسیم دریافت نکند، ساخته شدن بافت استخوان مختل خواهدشد. 99درصد کلسیم موجود در بدن انسان در ساختمان استخوان ها و دندان ها و یک درصد مابقی در خون، بافتها و مایعات بدن و سلولهای عصبی به کار رفته است.

روند استخوان سازی طبیعی

 در هنگام  بلوغ هورمون های جنسی(تستسترون در مردان و استروژن در زنان) نقش اصلی را در ایجاد تراکم استخوانی مناسب ایفا میکنند. عوامل مؤثر دیگر در میزان تراکم استخوان نوع تغذیه، سبک زندگی و عوامل ژنتیکی هستند. بعد از زمان بلوغ فرآیند بازسازی استخوانی با سه عملکرد مهم شامل بر:

– ترمیم آسیب های واردشده به استخوان ها

 – حفظ استحکام اسکلت بدن

 – حفظ کلسیم خون در حد طبیعی، آغاز  می شود. به طور طبیعی بافت استخوان توسط سلول هایی به نام استوکلاست(استخوان خوار) برداشته و توسط سلول هایی به نام استوبلاست(استخوان ساز) جایگزین می گردد و این روند با ایجاد یک تعادل مثبت باعث افزایش تحکیم بافت استخوانی می شود، بگونه ای که در سن 30 تا45 سالگی استخوان ها به حداکثر میزان استحکام خود می رسند.

در این محدوده سنی بین برداشت و جایگزینی سلول های استخوانی تعادل کافی وجود دارد. بعد از محدوده سنی 30 تا 45 سال، برداشت سلول های استخوانی از جایگزینی آن پیشی می گیرد و مراحل کاهش تدریجی استحکام استخوانی کم و بیش آغاز می گردد.

ویتامین ها و هورمون های متعددی در تنظیم روند بازسازی استخوان نقش ایفا می کنند که از جمله آنها می توان علاوه برهورمون های مهم استروژن و تستسترون، به ویتامینD، پاراتورمون (هورمون غده پاراتیرویید)، فاکتور رشد، اینترلوکین و پروستاگلاندین ها اشاره کرد.

علت اصلی ایجاد پوکی استخوان

یکی از عوامل شایع در ایجاد پوکی استخوان، کاهش هورمون‌های جنسی می‌باشد؛ به‌طوری که در زنان، توقف عملکرد طبیعی تخمدان‌ها در هنگام یائسگی منجر به کاهش تولید استروژن (هورمون جنسی زنانه) می‌شود. این کاهش استروژن باعث تحلیل سریع توده استخوانی می‌شود و در نتیجه اغلب خانم‌های بالای 70 سال به پوکی استخوان مبتلا می‌شوند.

همچنین، ایجاد پوکی استخوان در مردان بالای 70 سال نیز به علت کاهش تستسترون (هورمون جنسی مردانه) رخ می‌دهد که باعث کاهش سریع توده و بافت استخوانی می‌شود. عوامل دیگری که می‌توانند به ایجاد پوکی استخوان منجر شوند، شامل مصرف داروهای کورتیکواستروئیدی به مدت طولانی‌تر از سه ماه، مصرف برخی داروهای ضد تشنج، بستری طولانی‌مدت، بیماری‌های مزمن کلیوی، اختلالات تغذیه و پرکاری تیروئید می‌باشند.

عوامل

عوامل ایجادکننده پوکی استخوان به دو گروه عوامل غیرقابل پیشگیری و عوامل قابل پیشگیری تقسیم بندی می شوند.

عوامل غیرقابل کنترل  و پیشگیری

• جنسیت

شیوع پوکی استخوان در زنان بیشتر از مردان بود و شکستگی ناشی از آن در زنان تقریباً 4 برابر مردان می باشد. روند کاهش تراکم استخوان در مردان از سرعت کمتری برخوردار است اما پس از سنین 65 تا 70 سالگی این روند در زنان و مردان برابر می شود.

• سن

با افزایش سن احتمال پوکی استخوان افزایش می یابد.

•  یائسگی

درهنگام یائسگی تولید هورمون استروژن(زنانه) درتخمدان ها متوقف می شود و از  این پس سرعت کاهش توده استخوانی افزایش می یابد. زنانی که قبل  از 45 سالگی یائسه می شوند و یا کسانی که با جراحی تخمدان های خود را  برداشته اند، بیشتر در معرض پوکی استخوان قراردارند.

•  سابقه خانوادگی

 وراثت بر تراکم توده استخوانی و سرعت کاهش آن مؤثر است.

•  نوع استخوان بندی

استخوان بندی ظریف و کوچک، کوتاه قد و یا لاغر بودن، فرد را مستعد پوکی استخوان می سازد.

•  نژاد

برخی از نژادها مانند ساکنین اروپای شمالی یاآسیای جنوب شرقی بیشتر  در معرض پوکی استخوان هستند.

• ابتلا به برخی از بیماری ها

بیماری هایی نظیر پرکاری تیرویید، پرکاری یا کم کاری غدد فوق کلیوی می تواند فرد را در معرض ابتلا به پوکی استخوان قراردهد.

 عواملی  قابل کنترل و پیشگیری

• وزن

وزن بیش از حد طبیعی سبب کاهش استحکام استخوان ها می شود.

•  تحرک

کم تحرکی و عدم فعالیت  فیزیکی، روند کاهش توده ی استخوان ها را تسریع می کند.

•  تغذیه

مصرف ناکافی کلسسیم و ویتامینD به تدریج سبب ایجاد پوکی استخوان می شود.

•  دخانیات

استعمال دخانیات از جمله عواملی است که نقش آن در بروز پوکی استخوان اثبات شده است.

• استفاده طولانی مدت از بعضی داروها

استفاده  طولانی مدت از داروهایی نظیر کورتون ها، کاربامازپین، فنی تویین، هپارین و تعدادی دیگر ازداروها سبب کاهش تراکم استخوان می شوند.

افراد در معرض ابتلا

 خانم های سفیدپوست خصوصاٌ آن ها که در اقوام نزدیک خود سابقه پوکی استخوان دارند بیشتر  از دیگران در معرض خطر ابتلا پوکی استخوان هستند. عوامل خطر دیگری که باعث افزایش میزان بروز پوکی استخوان می شوند عبارتند از: توقف قاعدگی(آمنوره) به مدت طولانی، مصرف الکل زیاد، سابقه فامیلی پوکی استخوان، مصرف داروهای هورمونی در سرطان های پروستات یا پستان و لاغری شدید.

 عوامل خطر ایجاد شکستگی  در فرد مبتلا 

خطر اصلی بیماری پوکی استخوان ایجاد شکستگی است. عواملی همچون سن بالا، جنس مؤنث، وجود فردی در فامیل درجه اول که سابقه شکستگی خود بخود داشته باشد، نزاد آسیایی  وجود زوال عقلی (دمانس) استعمال دخانیات، مصرف الکل، لاغری شدید(وزن کمتر از 58 کیلوگرم)، ایجاد یائسگی زیر 45 سالگی، برداشتن تخمدان ها، قطع طولانی مدت قاعدگی( بیشتر از یک سال)، کاهش کلسیم دریافتی و هرنوع بیماری که احتمال سقوط را افزایش دهد( مانند بیماری ام اس یا اختلالات بینایی) می تواند خطر ایجاد شکستگی در فرد مبتلا به پوکی استخوان را افزایش دهد.

 نقش کاهش استروژن 

استروژن هورمون اصلی در بدن زنان است که باعث ایجاد صفات ثانویه جنسی زنانه می شود. کاهش استروژن به دو دلیل اصلی باعث پوکی اسخوان می شود. دلیل اول ایجاد محل دوباره سازی جدید در استخوان و دلیل دوم برهم زدن تعادل بین تشکیل و برداشت استخوان است.

همچنین کاهش استروژن باعث کاهش عمر سلول های استخوان ساز(استئوبلاست ها )می شود. همان طور که گفته شد شایعترین حالت کاهش استروژن توقف عملکرد تخمدان در موقع یائسگی در متوسط سنی 51 سالگی است. به گونه ای که به  طور میانگین خانمها بایستی حدود 30 سال بدون استروژن به زندگی ادامه دهند. به دنبال کاهش استروژن شایعترین محلی که دچار شکستگی می شود، استخوان های مهره ای ستون فقرات است.

نقش کمبود ویتامینD

 ویتامین D برای جذب کلسیم در بدن ضروری است. بدون مقادیر کافی ویتامین D بدن قادر به جذب کلسیم از مواد غذایی نبوده و کلسیم مورد نیاز خود را از استخوان ها برداشت خواهد نمود. ویتامین D مورد نیاز بدن از دو منبع، یکی از طریق تابش نور مستقیم آفتاب به پوست و دیگری از طریق مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین D تأمین می شود. کمبود شدید ویتامین D در بچه ها راشیتیسیم (ریکتز) و در بزرگسالان نرمی استخوان (استئومالاسی) ایجاد می کند.

شواهد متعددی در دست است که شیوع کمبود ویتامین D در جامعه بیشتر از آن مقداری است که قبلاً تصور می شد و به خصوص در افرادی که در معرض خطر بیشتری هستند همچون سالمندان، مبتلایان به سوءتغذیه یا سوءجذب، افراد دارای بیماری مزمن کبد و کلیه و ساکنین شمال کره زمین که از نور آفتاب کمتری بهره دارند، کمبود ویتامین D  محسوستر است. برخی مطالعات نشان داده است که بیش از نیمی از بیماران بستری در یک مرکز پزشکی عمومی علائم بیوشیمیایی کمبود ویتامین D را دارا بوده اند.

این علائم شامل افزایش پاراتورمون، افزایش الکالین فسفاتاز و کاهش کلسیم است که به آن هیپرپاراتیروئیدی ثانویه گفته می شود. خانم هایی که در شمال کره زمین زندگی می کنند به علت عدم دریافت نور کافی آفتاب در فصل زمستان دارای ویتامین D کمتری بوده و در نتیجه کاهش توده استخوانی به صورت فصلی دارند. حتی در افراد سالم و فعال شیوع کاهش ویتامین D خفیف در حال افزایش است.

پس درمان با ویتامین D می تواند در پیشگیری از پوکی استخوان و شکستگی های ناشی از آن تأثیر بسزائی داشته باشد. کاهش ویتامین D به میزان متوسط یعنی مقدار 25 هیدروکسی ویتامین D کمتر یا مساوی 50 نانومول در هر لیتر (20 نانوگرم در میلی لیتر) منجر به هیرپاراتیروئیدی جبرانی شده که عامل خطر مهم پوکی استخوان و شکستگی های ناشی از آن است.

علائم

پوکی استخوان در مراحل اولیه هیچ علامتی ندارد و به همین دلیل به آن بیماری خاموش می گویند. بر همین اساس این احتمال وجود دارد که تشخیص بیماری در مراحل اولیه با مشکل مواجه شود. در مراحل بعدی و با افزایش میزان پوکی استخوان ممکن است علائم مختلفی در بیمار دیده شود.

این علائم می تواند به صورت درد استخوانی و دردناکی محل لمس استخوان، ایجاد درد همراه با فشار آمدن به استخوان، شکستگی متعاقب یک ضربه کوچک و یا حتی بدون ضربه و خودبخود، کاهش قد در طول زمان (در حدود 5/1 سانتی متر) و ایجاد درد گردن متعاقب شکستگی مهره های گردنی باشد.

عوارض

یکی از عوارض پوکی استخوان بروز اختلالات شکل (دفورمیتی) استخوان ها است. از عوارض دیگر پوکی استخوان در صورت عدم درمان بروز شکستگی خودبخودی و یا با کمترین ضربه در استخوانها است که این شکستگی ها ممکن است در هر کدام از استخوان های بدن رخ دهد ولی شایعترین استخوان ها، ستون مهره ها در ناحیه کمر، لگن و مچ دست می باشند.

بنابراین عوارض پوکی استخوان را می توان به صورت شکستگی فشاری مهره ها، شکستگی مچ و لگن و ناتوانی در راه رفتن تقسیم بندی نمود. شکستگی فشاری مهره ها بدون علامت است و معمولاً به صورت تصادفی در عکسبرداری ها مشخص می شود.

و اگر این شکستگی های فشاری متعدد باشند، می توانند باعث بروز خمیدگی پشت (قوز پشت یا کیفوز)، کاهش قد، و درد شدید کمر و پشت شوند. شکستگی مهره های کمری می تواند باعث ایجاد علائم شکمی اتساع شکم، سیری زودرس و یبوست شود. میزان بروز شکستگی لگن در مقابل هر 5 سال بعد از سن 70 سالگی دوبرابر می شود و این شکستگی معمولاً با افزایش میزان بروز ترومبوز (لخته) وریدهای عمقی و آمبولی ریه همراه است.

لازم به ذکر است بر اساس مطالعات انجام شده بعد از شکستگی استخوان ران ناشی از پوکی استخوان 40 درصد افراد نمی توانند به طور مستقل راه بروند. مطالعات دیگری نیز میزان مرگ و میر ناشی از عوارض شکستگی ران متعاقب پوکی استخوان را برابر میزان مرگ و میر ناشی از سرطان پستان در زنان تخمین زده است. بنابراین عوارض مهمی که پوکی استخوان بر روی فرد می گذارد، اهمیت پیشگیری جدی از این بیماری را خاطر نشان می سازد.

تشخیص

 آزمون سنجش تراکم استخوان دقیق ترین و اصلی ترین روش تشخیص پوکی استخوان است. با اندازه گیری تراکم املاح استخوان و یا توده ی استخوانی به روش اسکن استخوان می توان به کیفیت تراکم استخوان ها و میزان پوکی استخوان پی برد. اسکن DEXA لگن و مهره ها مهمترین روش تشخیص میزان تراکم استخوان است که بیشتر در استخوان لگن (هیپ) و مهره های کمری انجام می شود ولی می توان در هر نقطه از بدن (مانند استخوان ران و مچ دست) به انجام آن مبادرت ورزید.

پزشک می تواند با بررسی نتایج بدست آمده از این آزمایش میزان خطر شکستگی در آینده را بر آوُرد کند. امروزه دستگاههای DEXA قابل حمل (پرتابل) نیز اختراع شده اند که تراکم استخوان در پاشنه، ساعد و انگشتان را اندازه گیری می کنند.

اسکن دو بعدی به دست آمده از این دستگاههای پرتبال نمی تواند عمق یا طول قدامی خلفی استخوان را تخمین بزند. بنابراین در افراد کوچک جثه تراکم استخوانی را کمتر از متوسط جامعه نشان می دهد و یا وجود خارهای استخوانی (که معمولاً در آرتروز مشاهده می شوند) به طور کاذب باعث افزایش تراکم استخوان می شوند.

روش سونوگرافی کمی استخوان پاشنه ی پا می تواند جهت غربالگری (بیماریابی) مفید واقع شود به این معنی که با این روش ارزان قیمت و غیر تهاجمی و قابل دسترس همگان می توان به وجود پوکی استخوان مشکوک شده و بیمار مورد شک را جهت انجام روش های اندازه گیری تراکم املاح استخوانی گران قیمت تر معرفی کرد. یک نوع سی تی اسکن خاص تحت نام توموگرافی کامپیوتری کیفی نیز می تواند میزان تراکم املاح استخوانی را نشان دهد و ممکن است بندرت در بعضی مواقع مورد استفاده قرار گیرد.

درموارد شدید پوکی استخوان یک عکس ساده با اشعه X (رادیوگرافی ساده) می تواند شکستگی و له شدگی ها را در استخوان های مهره ای نشان دهد ولی به هرحال در مورد تشخیص میزان پوکی استخوان دقت کافی ندارد. معمولاً تا زمانی که بیش از 30 درصد تراکم استخوان کاسته نشود، در یک رادیوگرافی ساده نکته ای مشاهده نخواهد شد.

 اندازه گیری تراکم توده استخوانی

در تمام زنانی که پس از یائسگی و تا قبل از سن 65 سالگی به غیر از عامل خطر اصلی یعنی کاهش استروژن عوامل خطر دیگری نیز وجود داشته باشد، همچنین در زنان یائسه و مردان 50 تا 69 ساله که عوامل خطرزای شکستگی وجود دارد، و نیز در تمام زنان بالای 65 سال و تمام مردان بالای 70 سال آزمایش اندازه گیری تراکم توده استخوانی جهت انجام غربالگری (بیماریابی) توصیه می شود. جهت تشخیص علت ایجاد پوکی استخوان بدلیل وجود بیماری های دیگر، انجام آزمایشات خاصی از خون و ادرار ضروری است که در قسمتهای بعدی توضیح داده خواهد شد.

پیشگیری

 بهترین زمان پیشگیری از پوکی استخوان تا سن قبل زا 18 سالگی است زیرا حداکثر تراکم توده استخوانی تا این سن شکل می گیرد البته هیچ زمانی برای پیشگیری از بیماری پوکی استخوان دیر نیست.

 برای پیشگیری از پوکی استخوان کنترل مناسب وزن و جلوگیری از چاقی یا لاغری زیاد، رژیم غذایی مناسب (حاوی کلسیم و ویتامین D کافی)، انجام ورزش و فعالیت فیزیکی منظم، مداوم و متعادل و کنترل مصرف داروهای ایجاد کننده پوکی استخوان و احتمالاً مصرف مکمل های تغذیه ای تجویز شده توسط پزشک، توصیه می شود.

ترک عادات مضر برای سلامتی مانند استعمال دخانیات، نوشیدن الکل و نوشابه های گازدار، مصرف بیش از حد نمک و پروتئین های حیوانی نیز در پیشگیری از ایجاد و افزایش میزان پوکی استخوان نقش مهم و اساسی دارد. مصرف غذاهای شور با افزایش میزان سدیم و مصرف نوشابه های گازدار به علت اسید فسفریک موجود در آنها باعث افزایش دفع کلسیم از استخوان ها خواهند شد.

انجام  آزمایش های لازم

در افرادی که با پوکی استخوان مراجعه می کنند، انجام چه آزمایشهایی لازم است؟ آزمایش سنجش تراکم استخوان مختل باید پزشک را به فکر بیماری های ثانویه بیاندازد. در مواردی که کاهش قد بیشتر از 5/2 تا 8/3 سانتیمتر است جهت تشخیص شکستگی استخوان های مهره ای بدون علامت، انجام عکسبرداری از کمر لازم است. همچنین در مواردی که کمردرد و قوز (کیفوز) بعد از سن یائسگی رخ دهد باید از کمر عکسبرداری انجام شود.

در فردی که با شکستگی ناشی از پوکی استخوان مراجعه می کند بررسی از نظر وجود بدخیمی ها ضروری است. گاهی سی تی اسکن، انجام ام آر آی یا اسکن رادیونوکلوئید نیز لازم است. انجام آزمایشات فرمول شمارش گلبول های خون، اندازه گیری میزان کلسیم و الکالین فسفاتاز خون، کلسیم ادرار، هورمون پاراتیروئید (پاراتورمون)، انجام آزمایشات مربوط به عملکرد کبد و کلیه، اندازه گیری میزان تستسترون و 25 هیدروکسی ویتامین D، استرادیول، الکتروفورز پروتئین های سرم، اندازه گیری هورمون محرک تیروئید، کورتیزول آزاد ادرار و کورتیزول صبح ناشتای سرم بعد از تجویز دگزامتازون در تشخیص علت ایجاد بیماری کمک کننده هستند.

به عنوان مثال کاهش میزان کلسیم خون در بیمار سوء جذب، کمبود ویتامین D و افزایش کلسیم در بیماری هیپرتیروئیدی، و یا افزایش میزان الکالین فسفاتاز خون در عدم تحرک و در بیماری پاژه دیده می شود.

اقداماتی جهت مراقبت دائم از سیر درمان

انجام می شود؟ هر سه تا پنج سال یکبار انجام تشخیص میزان تراکم استخوان جهت پایش (مانیتورینگ) درمان استفاده می شود. در خانم هایی که از درمان با استروژن استفاده می کنند باید به طور مرتب ماموگرافی، معاینه لگن (رحم و تخمدانها) و انجام آزمایش پاپ اسمیر به عمل آید.

علل پوکی استخوان ثانویه

در بعضی مواقع، پوکی استخوان ثانویه به علت ابتلا به بیماری یا مصرف بعضی از داروها ایجاد می‌شود. وجود بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های انسدادی مزمن ریوی، ایدز، بیماری‌های التهابی روده، بیماری‌های کبدی و کلیوی، بیماری‌های غددی مانند کم‌کاری تخمدان، پرکاری غده پاراتیروئید، پرکاری تیروئید شدید (تیروتوکسیکوز)، دیابت تیپ I (وابسته به انسولین)، سوء تغذیه، سیروز کبدی، بیماری‌های رماتیسمی، مولتیپل میلوم، لنفوم، لوسمی، تالاسمی ماژور، هموفیلی، هموکروماتوز، بی‌حرکتی، سکته قلبی، بیماری سلیاک، کمبود شدید ویتامین D، ورزش حرفه‌ای که منجر به قطع قاعدگی می‌شود، و بی‌حرکتی طولانی‌مدت می‌توانند به طور ثانویه پوکی استخوان ایجاد کنند. تقریباً نیمی از زنان در سنین قبل از یائسگی یا پیرامون زمان یائسگی که مبتلا به پوکی استخوان هستند، دارای علت زمینه‌ای مرتبط می‌باشند.

داروهای ایجاد کننده پوکی استخوان

 گلوکوکورتیکوتیدها (کورتون ها) در رأس داروهای ایجاد کننده پوکی استخوان هستند. مصرف دوز بالای هورمون های تیروئید و دارهای ضد صرع با کاهش ویتامین D باعث ایجاد پوکی استخوان می شوند. داروهای مهار کننده ایمنی مثل سیکلوسپورین که در بیماران پیوندی مصرف می شوند نیز باعث کاهش تراکم استخوان می شوند. دیگر داروهای مؤثر در ایجاد پوکی استخوان داروهای فنی توئین، هپارین طولانی مدت و مصرف زیاد هورمون های استروئیدی هستند.

استعمال دخانیات

  استفاده از سیگار در یک فاصله زمانی طولانی بر روی استخوان اثر تخریبی دارد. دود سیگار به طور مستقیم با اثر سمی بر روی سلول های استخوان ساز (استئوبلاست ها) و به طور غیر مستقیم با تغییر در متابولیسم استروژن باعث تخریب استخوان می شود. خانم های سیگاری 1 الی 2 سال زودتر از بقیه خانم ها یائسه می شوند.

همچنین استعمال دخانیات اثر ثانویه ای بر روی پوکی استخوان می گذارد. به عنوان مثال استعمال دخانیات با ایجاد بیماری های دیگری به خصوص بیماری های تنفسی باعث کاهش فعالیت فیزیکی یا سوءتغذیه می شود. علاوه بر آن یک فرد سیگاری ناچار به استفاده از داروهایی برای درمان عوارض وابسته به سیگار (مثل کورتون در برونشیت مزمن) خواهد شد.

• خواننده گرامی :

پیشنهاد می شود مطالب زیر را جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه * پوکی استخوان* مطالعه فرمایید.

• بهترین ورزش‌های پوکی استخوان

• پوکی استخوان و تغذیه

• جلوگیری از پیشرفت پوکی استخوان