بعد از انجام جراحی تعویض مفصل ران و تعبیه مفصل مصنوعی، یکی از ارکان مهم درمان، بدست آوردن دامنه حرکت مناسب و افزایش قدرت عضلات اطراف مفصل است. این اهداف تنها از طریق انجام تمرینات و نرمشهای مناسب و فیزیوتراپی تعویض مفصل لگن قابل دستیابی است. برخی از این نرمشها میتوانند بلافاصله پس از عمل جراحی آغاز شوند، برخی دیگر باید چند روز پس از عمل جراحی انجام شوند و برخی دیگر که به مهارت و قدرت بیشتری نیاز دارند، باید بعد از چند هفته از عمل جراحی تمرین شوند.
در زیر، تعدادی از نرمشهایی که میتوانند بلافاصله پس از انجام تعویض مفصل لگن انجام شوند، توضیح داده میشوند. این نرمشها باید دو تا سه بار در روز و هر بار 20 تا 30 دقیقه انجام شوند.
نرمش هایی که بلافاصله بعد از جراحی تعویض مفصل لگن (ران) انجام می شوند
این نرمش ها را میتوان از اطاق ریکاوری یعنی بلافاصله بعد از جراحی هم شروع کرد. در ابتدا ممکن است با انجام دادن این نرمش ها کمی احساس ناراحتی کنید ولی مطمئن باشید بعد از مدتی این ناراحتی از بین رفته و بهبودی شما سریعتر بدست میاید. هدف از انجام این نرمش ها اضافه بر بدست آوردن دامنه حرکتی مناسب و افزایش قدرت عضلات اطراف مفصل ران، افزایش جریان خون در اندام تحتانی است که میتواند مانع عویض مفصل ران انجام دهید. برای انجام آنها باید از پزشک خود اجازه بگیرید.
خم کردن زانو
در حالیکه پاشنه پای خود را از روی زمین ( یا تخت) بلند نمیکنید زانو را به آرامی خم کرده و پاشنه پا را بطرف باسن به عقب میکشید ( در تمام طول این حرکت نباید پاشنه از روی زمین بلند شود بطوریکه وزن اندام تحتانی روی زمین باشد). در حین انجام این نرمش زانو همیشه باید بطرف سقف بوده و به طرف داخل و یا خارج نچرخد. این حرکت را میتوانید روزی 3 بار و هر بار 5 تا 10 بار انجام دهید
انقباض باسن
عضلات باسن را منقبض کرده و تا پنج ثانیه آنرا در همین حالت نگه دارید. این حرکت را میتوانید روزی 3 بار و هر بار 5 تا 10 بار انجام دهید
باز کردن پاها
بدون اینکه پاشنه پا هایتان را از روی زمین بلند کنید ساقها و ران هایتان را از هم باز کرده و دوباره به سر جایشان برگردانید. این حرکت را میتوانید روزی 3 بار و هر بار 5 تا 10 بار انجام دهید
بالا بردن مستقیم پا
زانو یتان را خم نکنید و آنرا کاملا صاف و کشیده نگه دارید. در این حال پاشنه پایتان را به اندازه یک وجب از زمین بلند کرده و این حالت را 5 تا 10 ثانیه حفظ کنید. این حرکت را میتوانید روزی 3 بار و هر بار 5 تا 10 بار انجام دهید.
نرمش هایی که چند هفته بعد از جراحی تعویض مفصل لگن (ران) انجام می شوند
نرمشهایی که چند هفته بعد از جراحی تعویض مفصل لگن (ران) انجام میشوند، در حالت ایستاده انجام میشوند و میتوانید آنها را یک یا دو هفته بعد از عمل جراحی با کسب اجازه از پزشک معالج خود انجام دهید. در اولین بارهایی که سعی میکنید سر پا بایستید، ممکن است کمی احساس سرگیجه و ناپایداری کنید. این حالت کاملاً طبیعی است و بعد از چند روز از بین میرود. در این مدت، باید یک نفر دیگر شما را حمایت کند تا از زمین نخورید. در تمام این نرمشها باید سر پا بایستید و با هر دو دست بالاترین قسمت پشتی یک صندلی را محکم بگیرید تا تعادل شما در حالت ایستاده کاملاً برقرار شود.
زانویتان را خم کرده و ران را بالا بیاورید طوریکه کف پای شما از زمین فاصله بگیرد. ران خود را میتوانید آنقدر بالا بیاورید که با تنه شما زاویه قائمه پیدا کند. این وضعیت را تا سه ثانیه حفظ کرده و سپس پا را مجددا آرام پایین بیاورید. این حرکت را میتوانید روزی 3 بار و هر بار 5 تا 10 بار انجام دهید.
زانو یتان را کاملا صاف نگه دارید و کل اندام تحتانی را از مفصل ران به طرف خارج حرکت داده و از بدن دور کنید و سپس به آهستگی آنرا به سر جایش برگردانید. این حرکت را میتوانید روزی 3 بار و هر بار 5 تا 10 بار انجام دهید.
در حالیکه ران و مفصل رانتان بدون حرکت است زانو یتان را خم کرده و به این وسیله پای خود را به عقب ببرید. این وضعیت را تا سه ثانیه حفظ کرده و سپس به آرامی پا را به سر جایش برگردانید. این حرکت را میتوانید روزی 3 بار و هر بار 5 تا 10 بار انجام دهید.
ورزش های پیشرفته تعویض مفصل لگن
افزایش قدرت عضلات اطراف مفصل ران موجب میشود تا شما بتوانید بهتر و بدون لنگش راه بروید. آنها را میتوانید این نرمش ها را میتوانید چند هفته بعد از انجام عمل جراحی تعویض مفصل لگن انجام دهید.
برای انجام این نرمش ها سر پا و کاملا مستقیم بایستید و با هر دو دست خود بالاترین قسمت پشتی یک صندلی را بگیرید تا کاملا پایدار باشید. سپس یک سر یک کش را دور مچ پایتان بسته و سر دیگر آنرا به یک نقطه ثابت ببندید و نرمش ها را انجام دهید. این نرمش ها را روزی چهار بار و هر بار ده مرتبه میتوانید انجام دهید.
در حالیکه زانو را کاملا مستقیم نگه داشته اید کل اندام تحتانی را که از مچ پا با کش به نقطه ثابتی بسته اید از مفصل ران به طرف جلو خم کرده و به جلو آورید. سپس پا را آهسته سر جای اولش برگردانید
زانوی خود را کاملا صاف نگه دارید و کل اندام تحتانی را که از مچ پا به نقطه ثابتی بسته اید از مفصل ران به طرف خارج حرکت داده و از بدن دور کنید و سپس به آهستگی آنرا به سر جایش برگردانید
در حالیکه زانو را کاملا مستقیم نگه داشته اید کل اندام تحتانی را که از مچ پا به نقطه ثابتی بسته اید از مفصل ران به طرف عقب خم کرده و به عقب بیاورید. سپس پا را آهسته سر جای اولش برگردانید
استفاده از دوچرخه ثابت
دوچرخه ثابت یک وسیلهی عالی برای افزایش دامنه حرکت و قدرت عضلات اطراف مفصل ران است. پس از چند هفته از جراحی و با صلاحدید پزشک معالج، میتوانید از دوچرخه ثابت استفاده کنید. در استفاده از دوچرخه ثابت به نکات زیر توجه کنید:
- نشیمن دوچرخه را به گونهای تنظیم کنید که وقتی زانوی شما کاملاً در حالت مستقیم است، کف پای شما پدال را لمس کند.
- در روزهای اول، به سمت عقب پدال بزنید و وقتی بعد از مدتی احساس راحتی کردید، میتوانید به سمت جلو پدال بزنید.
- پس از 4 تا 6 هفته، میتوانید کشش دوچرخه را بیشتر کنید.
- در ابتدا، روزی دوبار و هر بار 10 تا 15 دقیقه رکاب بزنید و سپس به تدریج آنرا به روزی 4 بار و هر بار 30 دقیقه افزایش دهید.