گفتن لفظ دیسک، اصطلاح اشتباهی است که در میان مردم از آن استفاده می‌شود. بین تمام مهره‌های ستون فقرات شامل مهره گردن، مهره‌های پشتی و ناحیه کمر دیسک وجود دارد و اینکه افراد می‌گویند دچار دیسک شده‌اند اشتباه رایج است. اصطلاح درست و آنچه که مد نظر پزشکان است، لفظ فتق دیسک به معنی بیرون زدگی دیسک است، به این معنی که بیمار دچار بیرون زدگی یا پارگی دیسک شده است.
دیسک در تمام افراد وجود دارد، تصریح کرد: به تعداد مهره‌های بدن دیسک وجود دارد و واسطه اتصال همه مهره‌های بدن با یکدیگر دیسک است و به همین دلیل فتق دیسک می‌تواند در هر قسمتی از بدن ایجاد و به سمت بیرون زده شود و به ریشه‌های عصب فشار وارد کند.
در هر نقطه ای از بدن احتمال بروز فتق دیسک وجود دارد و فتق دیسک بیشتر در ناحیه کمر و گردن اتفاق می‌افتد.
عوامل دیسک کمر
عوامل مختلفی در بروز فتق دیسک ستون فقرات موثرند. وضعیت شغلی فرد، وضعیت انعطاف بدنی، قدرت عضلانی و حتی سابقه ژنتیکی از جمله عواملی است که در شکل گیری این بیماری نقش دارند.
نقش ژنتیک در بروز فتق دیسک ستون فقرات ثابت شده است. اگر در خانواده‌ای یکی از والدین دچار فتق دیسک ستون فقرات شد، بر اساس سابقه ژنتیکی احتمال دارد که فرزندان نیز مستعد ابتلا به فتق دیسک ستون فقرات باشند، اما باید توجه داشت ژنتیک تنها یک فاکتور در کنار فاکتورهای دیگر است و باید عوامل دیگر را نیز مد نظر قرار داد.
تشخیص فتق دیسک کمر
تشخیص فتق دیسک کمر از بیماری‌های ارتوپدی، با وجود مجموعه ای از علامت‌های بالینی مشخص می‌شود. همچنین فتق دیسک بیشتر در افراد 40 تا 50 سال و میانسالان اتفاق می‌افتد.
ایجاد اختلال حس یا بی‌حسی در نقاط خاص دست یا پا و همچنین ضعف در قسمت خاصی از عضلات دست یا پا از علایمی است که می‌توان به بروز فتق دیسک در بیمار مشکوک شد که بهتر است برای اطمینان بیشتر معاینات بالینی صورت گیرد و با روش‌های تشخیصی و تصویربرداری مانند ام آر آی از وجود فتق دیسک مطمئن شد.
درمان دیسک کمر با فیزیوتراپی
درمان فتق دیسک با دو روش جراحی و غیر جراحی انجام می‌شود، اما 80 تا 90 درصد فتق دیسک کمر به درمان‌های غیر جراحی جواب می‌دهند و فقط حدود 10 درصد این بیماران نیاز به عمل جراحی پیدا می‌کنند و حتی بر اساس آمار پزشکی این رقم کمتر از 10 درصد است چرا که در در درمان‌های غیر جراحی با دارو درمانی و فیزیوتراپی مشکل بیماران برطرف می‌شود.
یکی از مهم‌ترین درمان‌های غیر جراحی انجام فیزیوتراپی و ورزش است و تحقیقات علمی و پزشکی بسیاری موثر بودن تمرینات ورزشی در درمان فتق دیسک را ثابت کرده است. تعدادی از ورزش‌ها در مراحل اولیه، بعضی دیگر در مراحل حاد و یکسری از ورزش‌ها در مراحل مزمن بیماری به بیمار توصیه می‌شود که هر کدام نتایج مشخصی دارند.
در این بیماران باید دوره درمانی با فیزیوتراپی به صورت کامل انجام شود. دوره درمان به روش غیر جراحی سه تا شش ماه طول می‌کشد، اما بیماران وقتی تا اندازه‌ای وضعیت بدنی بهتری پیدا کردند، فراموش می‌کنند که باید دوره درمان را به صورت کامل طی کنند.
بیماران باید در مدت درمان صبر، حوصله و استراحت کافی داشته باشند و تا پایان دوره درمان از انجام فعالیت‌های سنگین خودداری کنند و فیزیوتراپی را به همراه ورزش‌های موثر انجام دهند.
اگر بیمار دوره درمان سه تا شش ماهه را به خوبی انجام دهد، درمان فتق انجام می‌شود. همچنین بیمار می‌تواند زیر نظر پزشک در ماه‌های آخر درمان ورزش‌هایی مانند شنا یا راه رفتن در آب را انجام دهد.
احتمال بازگشت دوباره فتق دیسک پس از درمان وجود دارد و اگر بیمار در انجام برنامه‌ها و ورزش‌های دوره درمان فیزیوتراپی سه تا شش ماهه سستی کند و آن را ناقص انجام دهد، احتمال بازگشت فتق دیسک وجود دارد.
منبع: ایسنا
