طبقه بندی شکستگی ها

12 آذر 1402

طبقه بندی های مختلفی در مورد علت ، نوع و شکل شکستگیها وجود دارد که در زیر به شرح مهمترین آنها می پردازیم.

اول: باز و بسته

1- باز(open fracture) یا مرکب (compound fracture)

شکستگی باز یا مرکب در حالتی رخ می‌دهد که قطعات شکسته به گونه‌ای به خارج از پوست راه یافته‌اند و باعث پارگی پوست می‌شوند. این نوع شکستگی‌ها به دلیل شانس بالای عفونت و خونریزی، جزو اورژانس‌های پزشکی محسوب می‌شوند و باید به سرعت تحت درمان قرار بگیرند. آندرسن و همکارانش شکستگی ها ی باز را به سه گروه طبقه‌بندی کرده‌اند.

درجه 1: آسیبی که علت آسیب به پوست از داخل است، به عبارت دیگر، قطعات استخوان پوست را پاره کرده‌اند (in-out). این نوع آسیب‌ها معمولاً تمیز هستند و زخم کوچک ولی عمیقی در پوست وجود دارد. از نظر درمانی، پس از تمیز کردن پوست، باید شکستگی بسته‌بندی شود.

درجه 2: آسیبی که در اثر ضربه از خارج به وجود آمده است. ضربه ابتدا باعث آسیب پوست و نسوج نرم می‌شود و سپس به استخوان نیز آسیب می‌رساند (out-in).

درجه 3: آسیبی که در اثر برخورد با قطعات خمپاره و گلوله به وجود آمده است. ضربات وارده ناشی از این اجسام علاوه بر آسیب‌های استخوان، باعث آسیب‌های شدید در پوست، نسوج زیرجلدی، اعصاب، تاندونها و شرائین می‌شود. در این نوع شکستگی‌ها، نکروز و آلودگی وسیع در نسوج استخوان و نرم وجود دارد که ممکن است باعث عفونت و یا جوش نخوردن استخوان شود.

2- بسته (close fracture) یا ساده (simple fracture)

در این نوع آسیب زخمی وجود نداشته و در صورت وجود زخم بصورت خراش سطحی بوده و قطعات شکسته به خارج راه نیافته اند. ضایعات نسوج نرم معمولا کمتر از شکستگی باز بوده و شانس پیدایش عفونت در آن بسیار نادر

است.

دوم: مرضی و غیر مرضی

شکستگی اگر در استخوان سالم بوجود آید مرضی نبوده ، ولی اگر در استخوان بوجود آید که در اثر ضایعه ای ضعیف شده باشد (استئوپروز شدید، کیست استخوان ، تومور استخوان ) آن را مرضی (pathologic fracture) گویند، ضربات وارده برای بوجود آوردن این نوع آسیب شدید نبوده و ممکن است جزئی باشد.

سوم: انواع

1- ترک برداشتن استخوان (hair line fracture)

که غالبا در اثر ضربه جزئی بوجود آمده و ممکن است کامل و یا ناکامل باشد.

stress fracture-2: این آسیب ناشی از ضربات خفیف و مکرر بوده که باعث شکستگی میکروسکوپی استخوان می گردد. پزشک معمولا پس از به وجود آمدن کال استخوان به وجود آن پی می برد. با توجه به اینکه این نوع آسیب در سربازان در اثر رژه های مکرر و طولانی بوجود می آید به آن march fracture نیز می گویند.

3– ترکه تری(Greenstick fracture): این آسیب در کودکان دیده می شود. ولی همه ی شکستگی های اطفال از این نوع نمی باشند. ضربه ی وارده به استخوان باعث شکسته شدن استخوان در طرف مقابل ضربه گشته در حالی که در طرفی از استخوان که ضربه به آن وارد شود استخوان درهم فشرده می گردد. پارگی ضریع استخوان و نسوج نرم اطراف آن غالبا خفیف است.

4- شکستگی فرو رفته (Impacted fracture): این نوع آسیب که بیشتر در استخوان‌های اسفنجی دیده می‌شود، وقتی قطعات شکسته در هم فشرده می‌شوند، مانند شکستگی فرو رفته گردن استخوان ران.

5- شکستگی فشرده (Compression fracture): این نوع آسیب که در استخوان‌های اسفنجی دیده می‌شود، به دلیل وارد آمدن فشار بیش از حد تحمل به استخوان ایجاد می‌شود. به عنوان مثال، شکستگی فشرده مهره‌ها به دلیل خم شدن ناگهانی در کمر پسران و شکستگی فشرده استخوان پاشنه به دلیل سقوط از ارتفاع.

6- شکستگی فرو رفته (Depressed fracture): این نوع آسیب به دلیل وارد آمدن فشار ناگهانی و شدید بر روی یک قسمت از استخوان ایجاد می‌شود. به عنوان مثال، شکستگی فرو رفته جمجمه و فرو رفته انتهای فوقانی درشت نی.

7-عرضی(transverse fracture) : خط شکستگی عرضی بوده و عمود بر محور طولی استخوان است این نوع آسیب معمولا پایدار است.

8- مایل(oblique fracture):خط شکستگی مایل بوده و عارضه غالبا ناپایدار است.

9-مارپیچی(spiral fracture): خط این آسیب مارپیچی بوده و جوش خوردن آن سریعتر از دو نوع قبلی است.

10-کنده شدن استخوان(Avulsion fracture): کنده شدن قسمت کوچکی از استخوان ممکن است در اثر انقباض ناگهانی عضله (مثل قاعده ی پنجمین متاتارس ، برجستگی بزرگ درشت نی) و یا در اثر کشش بیش از حد روی

رباط یا کپسول مفصلی بوجود آید.(مثل کنده شدن لبه ی داخلی انتهای فوقانی بند اول شست در اثر فشار بیش از حد روی آن).

11- چند تکه ای (comminuted fracture):قطعات شکسته شامل دو قطعه ی بزرگ و چند قطعه ی کوچک در محل آسیب می باشد.

12- چند قطعه ای ( segmental fracture): که استخوان در چند نقطه شکسته است (معمولا دو نقطه). این آسیب را باید از شکستگی چند تکه ای مجزا دانست. جا انداختن ممکن است دشوار باشد . قطعات شکسته ممکن است در یک نقطه ی جوش خورده و در نقطه ی دیگر جوش نخورد.

13- داخل مفصلی (intra articular fracture ): که در آن خط شکستگی به داخل مفصل راه یافته است، ممکن است باعث محدودیت حرکات مفصلی گردد. تغییر مکان قطعات باعث ناهمواری سطح مفصلی گشته موجب پیدایش تغییرات دژنراتیوثانویه مفصل گردد.

14- دررفتگی (fracture- dislocation ): در مواردی که آسیب همراه با دررفتگی مفصل باشد آن را دررفتگی گویند مثل دررفتگی مفصل ران و شانه .

15- جابجائی قطعات شکسته: شکستگی ممکن است با یا بدون جابجایی باشد. جابجایی قطعات شکسته ممکن است جزئی و یا شدید و غالبا به یکی از اشکال زیر دیده می شود.

الف: زاویه دار شدن قطعات شکسته (Angulation)؛

ب- سوار شدن قطعات شکسته روی یکدیگر ( overriding)؛

ج- چرخش قطعات شکسته نسبت به یکدیگر ( rotation).

دو تغییر شکل اول و دوم در صورتی که شدید نباشند بخصوص در اطفال اکثرا قابل قبول است ، ولی تغییر شکل سوم قابل اصلاح نبوده و نباید آن را قبول کرد.

16- صفحه ی رشد(Epiphyseal fracture): در مواردی که خط شکستگی در محل صفحه ی رشد بوده و یا به صفحه ی رشد راه یابد ضایعه را شکستگی صفحه ی رشد گویند. بحث بیشتر درباره ی این نوع آسیب ها در قسمت عارضه اطفال خواهد آمد.