لگن یک ساختار در اندام‌های ادراری و تناسلی است که در صورت شکستن، می‌تواند به این اندام‌ها آسیب برساند. شکستگی لگن معمولاً به دلیل سقوط بر روی اندام‌های تحتانی رخ می‌دهد و بیشتر در افراد مبتلا به پوکی استخوان و سالمندان اتفاق می‌افتد.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز، شکستگی لگن یکی از مشکلات شایعی است که در دوران پیری به سراغ بسیاری از سالمندان می‌آید، اما زنان سالمند خصوصاً در سال‌های پس از یائسگی بیشتر از مردان در معرض خطر این عارضه قرار می‌گیرند. این مشکل اغلب به دلیل کمبود ویتامین D، کلسیم و پوکی استخوان‌ها به وجود می‌آید.
متخصصان اعلام کرده‌اند که عواملی از قبیل سابقه خانوادگی، استعمال سیگار و کم‌تحرکی می‌توانند خطر ابتلا به این عارضه را افزایش دهند. بنابراین، پزشکان توصیه می‌کنند که افراد به میزان کافی ویتامین D و کلسیم دریافت کنند تا استخوان‌های سالمی داشته باشند.
سازمان جهانی بهداشت (WHO) پیش‌بینی می‌کند که تا سال ۲۰۵۰ تعداد موارد شکستگی لگن به ۳/۶ میلیون مورد افزایش یابد که این نسبت در مقایسه با سال ۱۹۹۰، سه برابر است. بر اساس این پیش‌بینی‌ها، ۷۵ درصد این آسیب‌ها در سال ۲۰۵۰ در کشورهای در حال توسعه خواهد بود.
مطابق این پیش‌بینی‌ها، شایع بودن زمین‌خوردگی روی سطوح هموار در گروه سالمندان به تفاوت سبک زندگی مردم کشور ما با کشورهای غربی در استفاده از فرش بستگی دارد. همچنین محققان بر لزوم رعایت استانداردهای فیزیکی در منزل و آموزش سالمندان و خانواده آنها از جمله عوامل موثر در جلوگیری و بهبود دادن شکستگی‌ها تاکید کرده‌اند.
● علائم
ناتوانی در راه رفتن و ایستادن با وجود ظاهر سالم اندام های تحتانی، درد در نواحی پشت، کشاله ران یا لگن که با حرکت افزایش می یابد، پارگی مثانه، وجود خون در ادرار، درد یا ناتوانی در تخلیه ادرار، خونریزی داخلی و شوک از نشانه های شکستگی لگن است.
بهترین راه برای شناسایی آسیب ها این است که دو طرف لگن را به آرامی به سمت پایین و داخل فشار دهید. لگن شکسته با این کار دردناک خواهد شد.
● اقدامات :
مصدوم را به پشت بخوابانید و از او بخواهید که حرکت نکند. یک تکه پارچه حجیم یا جسمی نرم زیر زانوهایش قرار دهید تا زانو کمی خم شود. در صورت عدم دسترسی به آتل های سخت از آتل خودی استفاده کنید.
پاها را از مچ تا لگن با شال، روسری یا باند، محکم به هم ببندید و ثابت کنید. اگر درد مصدوم غیرقابل تحمل بود از بستن پاها خودداری کنید و تا رسیدن اورژانس پاهای مصدوم را از ناحیه مچ و زانو در امتداد بدنش با دست نگه دارید.
● شکستگی استخوان ران
ضربات شدید می تواند منجر به بروز این آسیب و فرورفتن سر تیز آن به داخل شاهرگ های مجاور آن شود. بنابراین اقدامات اولیه مناسب نقش حیاتی در زندگی مصدوم دارد.
▪ علائم
درد در محل آسیب دیده ، عدم توانایی در راه رفتن، کوتاه شدن استخوان ران، چرخیدن زانو و پنجه پا به خارج و شوک ناشی از خونریزی داخلی از جمله نشانه های شکستگی ران است.
▪ اقدامات
نحوه بی حرکت سازی و آتل بندی استخوان ران مانند شکستگی لگن است. فقط زیر زانو را خم نمی کنیم.
در صورت دسترسی از آتل سخت استفاده کنید.
یک تخته چوب را طوری کنار پای شکسته قرار دهید که از زیر بغل تا نوک پا ادامه یابد.
هر دو پا را به این تخته ثابت کنید. نبض مچ پا را بگیرید اگر نبض را حس نکردید بلافاصله با اورژانس ۱۱۵ تماس بگیرید.
در موارد شکستگی لگن، عمل جراحی به طور معمول ضروری است اما نوع عمل بستگی به نوع آسیب دارد. اگر آسیب در گردن استخوان ران باشد، قطعات شکستگی انتهایی می‌توانند از طریق فیکساسیون اینترنال جمع‌گردند. اما آسیب در طول گردن استخوان ران که باعث قطع جریان خون به سر استخوان ران می‌شود، ممکن است در نهایت منجر به نکروز عروقی شود. بنابراین برخی از پزشکان معتقدند که تعویض مفصل ران (هیپ) در مجموع انتخاب بهتری است.
اگر آسیب در طول منطقه بخش خارجی فوقانی استخوان ران باشد (بخش اینترتروکانتریک) که واجد منبع خوبی از خون است، معمولاً با موفقیت به روش فیکساسیون داخلی درمان می‌شود.
● عوارض
از عوارض عمده ، آسیب به احشاء (از جمله مجاری ادراری و مثانه ، رکتوم یا واژن) و خونریزی داخلی می‌باشد که ممکن است مصدوم مقدار زیادی خون از دست بدهد. مصدوم حتی ممکن است تا ۴ لیتر خون از دست بدهد و همین سبب شوک و مرگ مصدومین بشود.
میزان مرگ و میر به ویژه در شکستگی باز لگن خاصره ، بسیار بالا است.
● عوارض جدی
عوارض کلی این آسیب ها عبارتند از زخم بستر، عفونت ریوی، عفونت ادراری، لخته شدن خون در ساق و انتقال آن به ریه و دیگر نقاط بدن.
گاهی اوقات چند هفته پس از جراحی پیچ گذاشته شده در سر استخوان ران از سر خارج شده، جابه‌جا می‌شود. این عارضه بیشتر در کسانی که پوکی استخوان شدید دارند، شدت شکستگی در آنها زیاد است یا در کسانی که بدرستی عمل نشده‌اند،
دیده می‌شود.
در صورتی که جابه‌جایی قطعات شکسته، پیچ و پلاک زیاد باشد، بیمار نیاز به عمل جراحی مجدد دارد. در این عمل مجدد، پیچ و پلاک قبلی خارج شده و شکستگی مجدد جا انداخته می‌شود و با پیچ و پلاک جدید فیکس می‌شود.
عارضه بدجوش خوردن شکستگی در مواردی به وجود می‌آید که درمان جراحی برای بیمار انجام نشده یا حین جراحی قطعات شکسته، به درستی جا نرفته‌اند یا بعد از جراحی به هر علتی جابه‌جایی اتفاق افتاده است.
در این موارد، اندام تحتانی مبتلا کوتاه‌تر می‌شود و حالت چرخیده به خارج پیدا می‌کند. این تغییر شکل‌ها در اکثر موارع کم بوده و کوتاهی اندام با کمی بلند کردن پاشنه کفش جبران می‌شود. در موارد تغییر شکل شدید، به خصوص اگر بیمار جوان باشد، انجام عمل جراحی مجدد و استئوتومی لازم است. عارضه جوش نخوردن در شکستگی‌های ناحیه اینترتروکانتریک کمتر اتفاق می‌افتد.
با این حال، تعدادی از آسیب‌های اینترتروکانتریک ممکن است جوش نخورد. درمان این عارضه شامل جااندازی و فیکس کردن قطعات با پیچ و پلاک و در مواردی استفاده از پیوند استخوان می‌شود.
