درمان شکستگی استخوان دست با فیزیوتراپی

بدون شک مهمترین قسمت درمان شکستگی ها بازپروری Rehabilitation آن ها است. در اغلب شکستگی ها نیازی به جااندازی وجود ندارد. در اغلب شکستگی ها نیازی به بیحرکت کردن وجود ندارد ولی در همه شکستگی ها باید بازپروری انجام شود و نتیجه درمان بطور مستفیم متاثر از نتیجه بازپروری است.

چگونگی  انجام بازپروری یا فیزیوتراپی

مرحله بازپروری بلافاصله پس از شروع درمان شکستگی آغاز می‌شود. هدف از بازپروری دو چیز است. اول اینکه کارآیی اندام را تا حد ممکن حفظ کنیم و مانع از کاهش کارآیی آن در طول مدت درمان شویم و دوم اینکه وقتی شکستگی در حال جوش خوردن است، سعی کنیم کارآیی از دست رفته آن را به آن برگردانده و کارکرد آن را به وضعیت قبل از شکستگی برگردانیم. برای بازپروری، بیمار باید تحت نظر یک فیزیوتراپیست کارآمد باشد، مگر در شکستگی‌های جزئی که با آموزش، خود بیمار می‌تواند اقدامات مورد نیاز را انجام دهد. نکته بسیار مهمی که باید به آن توجه داشت، نحوه انجام فیزیوتراپی است.

متاسفانه در بیشتر کلینیک‌های فیزیوتراپی، اقداماتی که برای بیماران انجام می‌شود، منحصر می‌شود به متصل کردن دستگاه‌هایی به بدن بیمار برای گرم کردن موضع درد و یا دادن تحریک الکتریکی به اندام. این روش‌ها گرچه می‌توانند مفید باشند، ولی قسمت بسیار کوچکی از بازپروری را تشکیل می‌دهند. مهمترین قسمت بازپروری که زیر نظر یک متخصص فیزیوتراپی انجام می‌شود، انجام انقباضات عضلانی، حرکات اندام و نرمش‌های لازم است. متخصص فیزیوتراپی این حرکات را به بیمار آموزش داده و آنها را در کلینیک فیزیوتراپی انجام می‌دهد، اما قسمت اعظم کار باید توسط خود بیمار و در منزل انجام شود.

اشتباه ترین فکر که در اکثر بیماران وجود دارد اینست که بازپروری را متخصص فیزیوتراپی و در کلینیک فیزیوتراپی انجام میدهند. این فکر مطلقا اشتباه بوده و پیروی از آن موجب مشکلات جبران ناپذیری برای بیمار میشود. قسمت عمده بازپروری، انجام حرکات و نرمش های مخصوص است و وظیفه متخصص فیزیوتراپی آموزش آنها به بیمار بوده و وظیفه بیمار انجام آن نرمش ها بطور مکرر و مداوم در منزل است. تنها انجام مداوم نرمش ها است که میتواند تضمین کننده یک بازپروری مناسب و بدست آوردن یک نتیجه مناسب از درمان شکستگی باشد.
بیمار باید از اندام درمان شده اش مانند قبل از شکستگی استفاده کرده و آن را در فعالیتهای روزمره بکار گیرد مگر کارهای خاصی که پزشک آنها را ممنوع کرده باشد.

بازپروری بعد از درمان بسته شکستگی

وقتی برای درمان شکستگی از گچ یا آتل استفاده می‌شود، بیمار باید مفاصلی را که خارج از گچ قرار دارند، بطور مرتب حرکت دهد. به عنوان مثال، اگر برای شکستگی مچ دست از گچ استفاده شده و فسمت پایینی گچ تا کف دست کشیده شده است، بیمار باید در طول روز، تمامی مفاصل انگشتان دستش را بطور مرتب حرکت داده و انگشتان خود را مرتبا باز و بسته کند.

مفاصلی که در داخل گچ بی‌حرکت شده‌اند تا زمانی که در گچ هستند، قابل حرکت دادن نیستند. اما بیمار می‌تواند عضلات زیر گچ را بدون حرکت دادن مفاصل بطور مرتب منقبض و منبسط کند. به این نوع انقباضات عضلات، انقباض ایزومتریک (Isometric contraction) گفته می‌شود. انجام این انقباضات برای حفظ قدرت عضلات حیاتی است.

بازپروری بعد از درمان باز شکستگی

وقتی که شکستگی بیمار به وسیله جراحی و با استفاده از ایمپلنت‌هایی مانند پیچ، پلاک یا نیل بی‌حرکت و فیکس شده است، بیمار باید هر چه زودتر حرکات تمامی مفاصل اندامش را شروع کند. تأخیر در شروع این حرکات می‌تواند منجر به خشک شدن مفاصل شود. این حرکات دو دسته دارند. دسته‌ای از حرکات به صورت غیرفعال یا پاسیو (Passive) انجام می‌شوند. به این معنا که خود بیمار مفصل را با قدرت عضلات اطراف آن حرکت نمی‌دهد، بلکه مفصل را با دست گرفته و آن را خم و راست می‌کند یا فرد دیگری مفصل او را خم و راست می‌کند. دسته‌ای دیگر از حرکات به صورت فعال یا اکتیو (Active) انجام می‌شوند، یعنی بیمار با استفاده از قدرت عضلات اطراف مفصل، آن مفصل را خم و راست می‌کند.

به تدریج که حرکات مفصل به وضعیت مطلوبی رسید، بیمار با اضافه کردن وزنه‌هایی به اندام، سعی در انجام نرمش‌هایی برای افزایش قدرت عضلات اطراف شکستگی می‌کند. هر چه قدرت عضلات اطراف شکستگی بیشتر باشد، شکستگی زودتر جوش می‌خورد. غفلت از حرکات لازم برای بازپروری اندام شکسته شده می‌تواند منجر به افزایش تورم اندام، کاهش قدرت عضلانی و محدود شدن حرکات مفصلی در اندام شکسته شده شود و ممکن است عوارض جبران‌ناپذیری را به دنبال داشته باشد.

منبع : ایران ارتوپد