درمان شکستگی مچ دست و استخوان اسکافوئید

شکستگی استخوان اسکافوئید چیست؟

شکستگی اسکافوئید یک شرایط پزشکی است که با شکستگی یکی از استخوان‌های کوچک مچ دست، که به آن اسکافوئید معروف است، ایجاد می‌شود. استخوان مچ دست از 8 استخوان کوچک تشکیل شده است که بین استخوان‌های ساعد (رادیوس و آلنار) و استخوان‌های دست قرار دارند. استخوان اسکافوئید در فضایی بین رادیوس (ناحیه بیرونی بازو) و مرکز استخوان شست قرار دارد. انجام فعالیت‌های خاص مانند افتادن روی زمین و کشش بیش از حد دست فشار بر روی استخوان اسکافوئید، می‌تواند به شکستگی این استخوان منجر شود.

هنگامی که این فشارها بسیار شدید باشند، ممکن است منجر به شکستگی استخوان اسکافوئید شود که به این شرایط شکستگی اسکافوئید گفته می‌شود. در ادامه، به علائم شکستگی مچ دست و روش‌های درمان آن پرداخته خواهد شد.

دلائل شکستگی اسکافوئید

شکستگی اسکافوئید اغلب براثرفشارهای بیش ازحد که بروی مچ دست ایجاد می شود، مانند افتادن روی زمین وکشش بیش ازحد دست. این شرایط با هرنوع افتادگی روی زمین مثلا با انجام فعالیت های ورزشی مانند اسکیت، ورزش اسکی روی یخ ممکن است اتفاق بیفتد. مخصوصا زمانیکه برروی یخ یا سطوح سخت، لیزبخورید ممکن است شکستگی استخوان مچ دست ایجاد شود.

نشانه ها وعلائم شکستگی مچ دست (شکستگی استخوان اسکافوئید)

علائم شکستگی استخوان اسکافویید بصورت درد و محدودیت حرکتی در مچ دست است. بیمارانی که دچار این نوع شکستگی میشوند معمولا بعدازآسیب دیدگی با دردهای خاص در مچ دست مواجه می شوند. این درد معمولا درناحیه شست درمچ دست ایجادمی شود. ومی تواند به سرعت با کمک درمان ها کاهش یابد و درهنگام شب ودراوایل صبح بیشتراست. بیمارانی که دچار شکستگی استخوان اسکافوئید هستند دچاردرد وتورم استخوان اسکافوئید درناحیه شست و مچ دست می شوند. علائم دیگر که با این اختلال همراه است شامل کاهش استقامت و درد مچ دست هنگام ایجاد فشاربه مچ دست مانند ایستادن روی دست وانجام شنا است.

تشخیص شکستگی استخوان اسکافوئید

معاینات مستقیم وغیرمستقیمی که پزشک فیزیوتراپ انجام می دهد می تواند شکستگی استخوان اسکافوئید را تشخیص دهد. انجام تست هایی مانند تصویربرداری اشعه ایکس،ام آر آی وسی تی اسکن می تواند. به تشخیص عارضه شکستگی استخوان مچ دست کمک کند انجام عکس برداری بوسیله اشعه ایکس در10 تا 14 روز بعدازآسیب دیدگی به صورت مکرر برای افرادی که مشکوک به شکستگی استخوان اسکافوئید هستند، ضروری است ودراین دوران هرگونه شکستگی استخوان نشان داده می شود. اما درصورتیکه شکستگی استخوان دراین دوره نشان داده نشود، این عکس برداری بی نتیجه است وانجام تست های دیگر نیاز است.

 درمان شکستگی مچ دست

پزشک ارتوپد در انتخاب نوع درمان شکستگی استخوان اسکافویید به متغیرهایی مانند محل شکستگی، شدت جابجایی قطعات شکسته شده، ضایعات همراه، سن و شغل بیمار و عوامل دیگری توجه میکند. درشکستگی های ساده، ناحیه ای که جابه جایی استخوان آن خفیف است مچ دست برای درمان شکستگی مچ دست ، مچ بمدت 4 تا 6هفته باید درکچ قراربگیرد تا ترمیم شود. اگر جابه جایی استخوان شدید باشد یا شکستگی باز رخ داده باشد، ترمیم به وسیله عمل جراحی باقراردادن پلیت وپیچ کردن ناحیه داخلی مچ دست وفیکس کردن ناحیه خارجی مچ بوسیله پیچ انجام می شود. بعد ازانجام این جراحی مچ دست باید برای مدت زمان 4 تا 20 هفته بی حرکت باشد بسیار مهم است که دراین دوران مچ دست باید درحالت بالا نگه داشته شود و سعی کنیم مفصل بدون کچ را حرکت دهیم، این کار باعث بهبود جریان خون درمفصل، کاهش تورم وتجمع  مایع  درمفصل وحفظ حرکت مفصل بدون کچ می شود.

گچ مخصوص درمان

گچ اسپیکای شست مخصوص درمان شکستگی استخوان اسکافویید است واین گچ مفصل مچ دست و شست دست را بیحرکت میکند. پایین گچ تا کف دست ادامه میابد ولی تا حدی که بیمار بتواند به راحتی هر سه بند انگشتان خود (بجز شست) را کاملا حرکت داده و دست خود را مشت کند. انگشت شست بجز بند آخر آن در گچ بیحرکت میشود. این گچ در قسمت بالا ممکن است تا ناحیه آرنج یا تا بالای بازو ادامه یابد. دست به مدت 3-2 ماه در گچ میماند.

گاهی اوقات شکستگی استخوان اسکافویید بعد از این مدت بطور کامل جوش نخورده و پزشک معالج مچ دست را مدت بیشتری بیحرکت میکند.

در صورتی که شکستگی استخوان اسکافوئید همراه با جابجایی باشد، درمان شکستگی به صورت جااندازی و استفاده از پیچ‌های خاص به نام پیچ هربرت انجام می‌شود. در این موارد، جااندازی شکستگی استخوان اسکافوئید ممکن است بصورت بسته یا باز باشد.

برای فیکس کردن شکستگی استخوان اسکافوئید، از پیچ‌های مخصوصی به نام پیچ هربرت استفاده می‌شود. این پیچ، برخلاف دیگر پیچ‌ها، سر نداشته و تمام بدنه آن در داخل توده استخوانی قرار می‌گیرد. علت این اقدام، غلبه بر قسمت اعظم دور تا دور استخوان اسکافوئید که غضروف مفصلی فراگرفته است و استخوان اسکافوئید در تمام سطوح اطراف خود با دیگر استخوان‌های مچ دست مفصل می‌شود، است. بنابراین، بیرون ماندن سر پیچ بر روی استخوان اسکافوئید می‌تواند منجر به اختلال در سطح تماس استخوان‌های مجاور شود.

به همین علت، در درمان شکستگی استخوان اسکافوئید، از پیچ‌هایی استفاده می‌شود که تماما در داخل استخوان اسکافوئید قرار می‌گیرند. این پیچ‌ها تا آخر عمر در استخوان اسکافوئید باقی می‌مانند و نیازی به خارج کردن آن‌ها نیست.

درمان فیزیوتراپی

درمان های فیزیوتراپی بعدازاینکه بی حرکتی مفصل به اتمام رسید، انجام می شود.هدف این درمان ها کاهش درد، کاهش تورم درمچ دست وانگشتان، افزایش تحرک واستقامت وبازگشت عملکرد طبیعی به مفصل است. انجام درمان های فیزیوتراپی بسیارمهم است به دلیل اینکه این درمان به جلوگیری ازایجاد مشکلات بعدی کمک میکند این درمان ها شامل مواردزیراست:

• به کاربردن یخ، حمام کردن متناوب با آب گرم وآب یخ برای درمان درد مچ دست وکاهش تورم که براثرجریان ضعیف خون درمفصل آسیب دیده  ایجاد می شود.
• استفاده ازدستگاه الکتریکی TENS
• استفاده ازجکوزی وحمام پارافین برای کاهش درد وسختی مفصل
• درمان های دستی (کشش های غیرفعال، انقباض وآزاد کردن مفصل).
• بهبوداستقامت مچ دست وتمرینات استقامتی برای مچ دست
• آموزش صحیح انجام تمرینات کاربردی برای انجا م فعالیت های روزمره مثل درآوردن تی شرت، شانه کردن موها وغیره
• توصیه هایی برای استفاده ازمفصل دست که به درد وظرفیت دست بستگی دارد و براساس آن باید مفصل دست را حرکت داد به عنوان مثال پزشک فیزیوتراپی به استفاده ازدست تاحد امکان برای انجام فعالیت ها درحالیکه درد کاهش یابد، توصیه می کند.
• آموزش برنامه تمرینات خانگی به بیماران برای انجام این تمرینات درخانه برای جلوگیری از ایجاد مشکلات بعدی

درمان فیزیوتراپی شکستگی مچ دست شامل موارد زیراست:

• ماساژ بافت های نرم
• تحرک مفصل
• درمان های الکتریکی (e.g. ultrasound)
• طب سوزنی
• ضربه بوسیله مفصل وکاربرد بریس
• بستن مفصل بوسیله یک بانداژ محکم
• یخ درمانی وگرما درمانی
• انجام تمرینات برای بهبود انعطاف واستقامت مفصل
• تعلیم دادن بیماران برای انجام تمرینات به صورت صحیح
• استفاده ازوسایل کمکی ودرمانی برای اصلاح فعالیت ها
• طراحی برنامه ای برای بازگشت تدریجی مفصل برای انجام فعالیت ها به صورت طبیعی

بسیارمهم است که تمرینات فیزیوتراپی را تا جاییکه امکان دارد بلافاصله بعداز بی تحرکی برای جلوگیری از آنکی لوزینگ وسختی مچ دست وانگشتان وجلوگیری ازایجاد مشکلات بعدی آغازکنید. فیزیوتراپی می تواند باعث بهبود واحیا مفصل درطول 6ماه بی تحرکی شود. کاهش تحرک مچ دست (درجه کمی ازتحرک) اغلب درطول حرکات کششی مچ دست، می تواند برای این مفصل ایجاد شود، اگرچه مچ دست درهمه فعالیت ها کاربرد دارد وحرکت میکند.

عوارض شکستگی استخوان اسکافوئید

دومورد ازرایجترین عوارض شکستگی مچ دست، شامل الگونئوردیستروفی (Algoneurodystrophy) وبدجوش خوردن استخوان (malunion) است.

Algoneurodystrophy یک سندروم مفصلی دردناک است که به دلیل اختلال درجریان خون وعصب ایجاد می شود. ازعلائم آن تورم وکبودی پوست است که به عنوان سندروم دست وشانه هم شناخته شده است.

بدجوش خوردن استخوان هم براثر عدم تعادل وتنظیم استخوان ها به صورت صحیح ایجاد می شود.

این عوارض همچنین می تواند با بروزعلائم زیرهمراه باشد:

• ایجاد تورم
• سخت شدن انگشتان
• بدشکل شدن مفصل
• چسبندگی کپسول های شانه که براثر بی تحرکی شانه ایجاد می شود
• بیماری آرتروز مچ دست
• جابه جایی ناقص مفصل که به ندرت ایجاد می شود
• پارگی اکستانسور درتاندون شست دست

نکات پایانی در مورد شکستگی استخوان مچ دست

بیشتر بیمارانی که شکستگی استخوان اسکافوئید را تجربه می‌کنند، با مدیریت مناسب و درست، بهبود کامل می‌یابند. با مراجعه به متخصص فیزیوتراپی یا متخصص، بیمار می‌تواند بعد از چند هفته یا چند ماه، به فعالیت‌های روزمره و ورزش بازگردد.

با توجه به ضعف جریان خون در ناحیه‌ای که شکستگی رخ داده است و ناتوانی اشعه ایکس در تشخیص دقیق این مشکل، فرآیند بهبودی بیماران ممکن است طولانی‌تر باشد و یا مشکلاتی بوجود آید، از جمله تکرر ادرار، ناتوانی ادرار، اختلال در ادرار، مرگ بافت‌ها و آرتروز استخوان.

در صورتی که بیماران دچار آسیب‌های شدید مانند آسیب به استخوان‌های دیگر، بافت‌های نرم، عصب یا رگ باشند، دوره بازیابی آن‌ها طولانی‌تر خواهد بود.

برای آشنایی با درمان شکستگی استخوان دست با فیزیوتراپی روی لینک کلیک کنید