مصداق‌های صدمات و آسیب‌های ورزشی از جمله اتفاقاتی هستند که نمی‌توان آن‌ها را کاملاً از بین برد، اما خوشبختانه به ندرت به طور جدی از زندگی افراد تهدید کننده هستند. هدف اصلی در فرآیند بازتوانی، بازگرداندن ورزشکار به وضعیتی که بتواند ورزش کند و در رقابت‌ها شرکت کند، می‌باشد.
فرآیند توانبخشی در زمینه پزشکی ورزشی به صورت فعالانه و هدفمند انجام می‌شود و هدف نهایی آن بهبود سریع ورزشکار و بازگرداندن توانایی انجام فعالیت‌های ورزشی به شرط سلامتی کامل فرد می‌باشد. از جمله خدمات ارائه شده در مرکز جامع توانبخشی امید، درمان آسیب‌های ورزشی می‌باشد.
اهداف کوتاه‌مدت در برنامه‌های توانبخشی عبارتند از:
1) ارائه اقدامات و کمک‌های اولیه پس از وقوع حادثه به منظور کاهش و یا جلوگیری از پیشرفت تورم.
2) پیشگیری از ایجاد یا کاهش درد.
3) بازگرداندن دامنه حرکات مفصلی.
4) بازگرداندن و یا تقویت قدرت، تحمل و توانایی عضلانی.
5) بهبود سیستم ارتباطی عصبی-عضلانی تا حد امکان.
6) پیشرفت در حفظ تعادل.
7) حفظ تناسب ارتباط سیستم‌های قلبی-ریوی.
8) ایجاد هماهنگی بین عملکردهای متوالی و یا همزمان ورزشکار (پولیومتری).
کنترل تورم به سرعت پس از وقوع آسیب، ممکن است به تنهایی مهمترین جنبه در توانبخشی آسیب‌های ورزشی باشد. اگر تورم در مراحل ابتدایی و حاد آسیب کنترل شود، زمان لازم برای انجام دوره‌های توانبخشی به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد. هدف از فیزیوتراپی و بازتوانی ورزشی، بازگرداندن ورزشکار به سطح آمادگی ایستا قبل از وقوع آسیب و صدمه ورزشی است. این هدف با دو رویکرد انجام می‌شود:
- پیشگیری از کاهش آمادگی جسمی عمومی ورزشکار به نحوی که محل آسیب دیده فشاری وارد نشود.
- بازگرداندن ناحیه آسیب دیده تا از آتروفی و ضعف عضلانی، خشکی مفاصل، محدودیت حرکتی و آسیب‌های ثانویه در مفصل و عضلات، پیشگیری شود و ناحیه آسیب دیده به حالت اولیه بازگردد.
این مقاله مربوط به بازتوانی و فیزیوتراپی ورزشی است و نیازمندی‌های اصلی برای انجام بازتوانی و رسیدن به اهداف فوق را بررسی می‌کند. این شامل تشخیص دقیق توسط پزشک، برنامه‌ریزی و همکاری کامل پزشک و فیزیوتراپ است. همچنین، تأکید بر اهمیت بازتوانی عمومی ورزشکار و رساندن آمادگی جسمانی به حالت اولیه از جمله وظایف اساسی فیزیوتراپ ورزشی است.
در ادامه، مقاله به بررسی چندین مورد مهم برای برنامه‌ریزی بازتوانی می‌پردازد. این موارد شامل اهمیت داشتن یک برنامه بازتوانی انحصاری و فردی، اجتناب از استفاده از وسایل تخصصی و گران‌قیمت بدون ضرورت، ثبت و رصد افزایش و بهبودی سیر درمان در هر جلسه، تأکید بر افزایش قدرت، انعطاف‌پذیری، سرعت، توان و استقامت، و تغییر الگوهای مهارتی خاص از تمرینات ساده به تمرینات پیچیده می‌شود.
همچنین، مقاله بر اهمیت تقویت منفرد عضلات و تمای عضلات عضو آسیب‌دیده، حفظ قدرت و توان عضو قرینه، و دقت بیشتر در نوع رشته ورزشی و استفاده‌های خاص ورزشکار از عضو آسیب‌دیده تأکید می‌کند.
منبع: پزشکی ورزشی