بیماری درد ران پا، به خاطر دلایل و علت های متفاوتی ایجاد می شود و باعث ناراحتی و ناخوشی در فرد می شود. برای جلوگیری از آن لازم است که علل و دلائل ایجاد درد را بشناسیم و نسبت به درمان آن و راه های درمانی مانند فیزیوتراپی اقدام نماییم.
علائم و نشانه ها
ممکن است بسته به علت درد و وضعیت فرد، علائم درد ران پا نمودهای گسترده ای داشته باشد. ممکن است این درد را به طرق مختلف توصیف کنند مانند شدید، ضعیف، سنگین، تیر کشیدن یا سوختن. این درد می تواند دائم یا متناوب باشد و با فعالیت یا استراحت بهتر یا بدتر شود. علائم مرتبط دیگری هم ممکن است بسته به علت درد وجود داشته باشند.
درد عضلات و مفاصل را اغلب می توان حس کرد یا لمس نمود بدین معنی که لمس ناحیه باعث تولید مجدد درد می شود. با این وجود ممکن است درد از منبع خود به جاهای دیگر انتشار یابد و گاهی بیمار و بهیار را گیج کند. به عنوان مثال ممکن است مشکلات لگن در ابتدا با درد زانو خود را نشان دهند . چنین چیزی بخصوص درمورد کودکان صادق است و هر زمان که کودکی می لنگد یا از تغییر شکل زانو شکایت می کند مهم است که به لگن او نگاهی بیندازیم. در برخی آسیب دیدگی ها و بیماری های ناشی از آرتروز درد به تدریج و با گرم شدن عضله یا مفصل در طول فعالیت رفع می شود ولی در دفعات دیگر ممکن است درد با استفاده کردن ناحیه دردناک بدتر شود.
تمرین کردن بیمارانی که از لنگش متناوب رنج می برند باعث ایجاد درد می شود ولی با تنگ شدن عروق خونی در طول زمان از میزان فعالیت هایی که می توان قبل از آغاز درد انجام داد کاسته می شود. همچنین این نوع درد با استراحت کردن به تدریج رفع می شود. وقتی بیماری پیشرفت می کند در برخی مراحل آن ممکن است بیمار از درد در هنگام استراحت شکایت کند یعنی ایجاد درد دیگر نیازی به تمرین یا فعالیت ندارد.
علت
درد ران پا و بیماری شریانی محیطی (PAD)
پوشش درونی عروق خونی شریانی در حالت نرمال نرم است که این نرم بودن امکان جریان یافتن آسان خون را فراهم می کند. در PAD اندام تحتانی، این پوشش آسیب می بیند که این منجر به تجمع کلسترول و دیگر چربی ها شده باعث می شود پوشش دیواره داخلی شریان خشن و ضخیم شود. به این جمع شدن چربی و کلسترول آترواسکلروز یا “تصلب شرایین” گفته می شود. با افزایش روند آترواسکلروز شریان های اندام تحتانی، شریان ها باریک یا مسدود می شوند که این باعث کاهش جریان خون می شود. چنین چیزی می تواند منجر به احساس ناراحتی، گرفتگی عضلات یا درد در دو طرف لگن، ران ها یا ماهیچه های ساق ها در هنگام راه رفتن شود که به آن لنگش متناوب می گویند.
آن هایی که دچار لخته شدن خون هستند که باعث ایسکمی (کاهش ذخیره اکسیژن بافت ها) می شود مستعد آغاز درد شدیدی هستند که کل اعضای پایین ناحیه انسداد شریانی را دربرمی گیرد. ممکن است در این وضعیت بی حسی و خواب رفتگی مربوط به لخته شدن خون هم وجود داشته باشد. گاهی اوقات بدن به خودی خود قادر به منحل کردن لخته است و با بازگشت ذخیره خون درد برطرف می شود. با این وجود چنین چیزی در اکثر اوقات یک وضعیت اورژانسی واقعی است و فرد باید برای منحل کردن یا برداشتن لخته تحت درمان قرار بگیرد تا از حادثه از دست دادن پا جلوگیری شود.
افراد مبتلا به نوروپاتی تمایل دارند که درد خود را به عنوان نوعی احساس سوزش توصیف کنند در حالی که افراد مبتلا به سیاتیک آن را به عنوان دردی تیز و شدید توصیف می کنند. همچنین ممکن است سیاتیک باعث تغییر احساس در طول مسیر ریشه های عصبی ملتهب شود.ممکن است علائم درد و گرفتگی عضلات ران پا در هنگام شب با سندروم پاهای بی قرار که نوعی اختلال خواب است در ارتباط باشد.
تشخیص
ارزیابی درد ران پا همواره با مصاحبه بهیار با بیمار و انجام معاینه فیزیکی آغاز می شود. مصاحبه با بیمار و معاینه فیزیکی به تشخیص علت بالقوه درد ران پا و سمت و سویی که آزمایش ها باید برای تایید تشخیص بخود بگیرد کمک می کند. گاهی اوقات هم به آزمایش و تصاویر اشعه ایکس نیازی نیست.
آزمایش خون
عفونت و التهاب را می توان با آزمایش های خون تشخیص داد. آزمایش های خون شمار گلبول های سفید خون، سرعت رسوب گلبول های قرمز (ESR) و اندازه گیری پروتئین واکنشگر C(CRP) را شامل می شوند. این ها آزمایش های غیر اختصاصی هستند که ممکن است بهیار را بهتر هدایت کنند. لطفا توجه کنید که شمار گلبول های سفید خون با عفونت افزایش می یابد مگر اینکه بیمار نوعی نقص سیستم ایمنی داشته باشد که در آن شمار گلبول های سفید به اشتباه در حد نرمال باشد. همانگونه که درمورد همه آزمایش ها صادق است اگر ESR و CRP افزایش پیدا کنند باید افزایش آن ها را در پرتو بیماری خاصی که مد نظر داریم تفسیر کنیم.
اگر بیماری نقرس مد نظر باشد ممکن است آزمایش خونی برای اندازه گیری اسید اوریک صورت بگیرد با این وجود در مرحله حمله شدید عامل بیماری ممکن است سطح اسید اوریک بالا، پایین یا نرمال باشد. اگر سطح اسید اوریک در آزمایش بالا نشان داده شود آنگاه نتیجه آزمایش سودمند است ومی تواند شدت گرفتن نقرس را تایید کند البته در صورتی که سابقه بیماری و معاینه فیزیکی هم آن را تایید کنند.
دیگر آزمایش های خون هم می توانند بسته به بیماری زمینه ای که مد نظر است مورد توجه قرار بگیرند.
تصویر برداری
اشعه ایکس: اگر درمورد وجود شکستگی یا شکستگی استخوان نگرانی وجود دارد، آنگاه ممکن است تصاویر ساده اشعه ایکس آن را نشان دهند. سونوگرافی: سونوگرافی می تواند برای تشخیص ترومبوز ورید عمقی مفید باشد. شاخص مچ پایی- بازویی ((ABI: ممکن است جریان خون شریانی در پاها با یک شاخص مچ پایی- بازویی برآورد شود که در آن جریان خون در هنگام استراحت و تمرین ارزیابی می شود.
– آنژیوگرام: اگر به اطلاعات بیشتری درمورد شریان ها نیاز باشد، می توان برای مشاهده مستقیم توزیع شریانی پاها آزمایش آنژیوگرام انجام داد.
– سی تی اسکن: می توان از توموگرافی کامپیوتری(CT) در موقعیت های مختلفی استفاده کرد. آنژیوگرافی CT می تواند در برخی موقعیت های معاینه عروق خونی جای آرتریوگرافی را بگیرد.
– ام آر آی: تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) را می توان برای معاینه پشت، ارزیابی استخوان ها، مفاصل و بافت های نرم مانند عضلات، تاندون ها و رباط های پشت و به منظور پی بردن به علل سیاتیک مورد استفاده قرار داد.
– مطالعات هدایت عصبی: می توانمطالعات هدایت عصبی را برای ارزیابی عملکرد اعصاب و اندازه گیری توانایی اعصاب خاص برای حمل پیام های الکتریکی مد نظر قرار داد.
– آسپیراسیون مفصل: اگر درمورد عفونت و التهاب درون مفصل نگرانی وجود داشته باشد می توان یک سوزن را وارد مفصل کرد و مایع آن را برای تجزیه و تحلیل بیرون کشید یا خالی کرد.
معالجه و درمان
درمان درد ران پا بستگی به تشخیص پزشک دارد.هنگامی که علت دردمعین شد، درمان هم بر کنترل درد و هم کنترل مشکل زمینه ای تمرکز می کند تا از وقوع دوباره آن جلوگیری کند یا امکان وقوع دوباره را کاهش دهد.
درمورد درمان صحیح درد مزمن پشت و ران پای خود با پزشک صحبت کنید. همه درمان ها را نمی توان برای نوع درد شما بکار برد. شیوه های درمان عبارتند از:
دارو
پزشکان اغلب در ابتدا شیوه درمان با دارو را امتحان می کنند. چون واکنش هر فردی به داروها متفاوت است، ممکن است پزشک دوزها و داروهای مختلفی را امتحان کند. داروها از مسکن هایی که بدون نسخه به فروش می رسند مانند آسپرین، استامینوفن، استروئیدهای ضد التهاب تا داروهای ضد التهاب قوی تر گسترده شده اند.
فیزیوتراپی
در فیزیوتراپی تلاش می شود که عضلات ساخته شوند یا سر و سامان داده شوند که چنین چیزی امکان حرکت نرمال تر و همراه با درد کمتر را برای شما فراهم می سازد. ممکن است پزشک فیزیوتراپی منفعل مانند ماساژ و استفاده از گرما/سرما یا درمان های فعالانه مانند تمرین کردن را توصیه کند.
روان درمانی
درد مزمن می تواند استرسی را بوجود آورد که شما، روابط شما و بدن شما را تحت تاثیر قرار می دهد. روانشناسانی وجود دارند که می توانند تکنیک های تمدد اعصاب و مهارت های مقابله با درد و نظارت بر خود را با شما کار کنند.
جراحی اصلاحی
ممکن است پزشک آزمایش هایی مانند ام آر آی یا سی تی اسکن بگیرد تا بدنبال علت درد بگردد. اگر در آزمایش مشکلی نشان داده شود که پزشکان می دانند آن مشکل با عمل جراحی اصلاح می شود آنگاه ممکن است پزشک شما هم همین شیوه درمان جراحی اصلاحی را توصیه کند.
جراحی یا اندوواسکولار
اولین مرحله از ارئه مراقبت های جراحی تشخیص محل دقیق انسداد شریانی در ران پا است. هر چند می توان این کار را با کمک سونوگرافی انجام داد ولی دقیق ترین آزمایش آرتریوگرام است. آرتریوگرام یک عمل سرپایی است که در آن یک سوزن و کاتتر کوچک را به درون شریان وارد می کنند. چنین چیزی شبیه به آغاز یک تزریق درون وریدی است. یک نوع رنگ به لحاظ بیولوژیکی بی خطر به درون شریان ها تزریق می شود آنگاه از خونی که به قسمت پایین هر پا جریان دارد عکس هایی گرفته می شود. این عکس ها یک نقشه راه از همه بخش های طبیعی و غیر طبیعی شریان ها ارائه داده امکان تشخیص نواحی ایی که درمورد آن ها نگرانی وجود دارد را به جراح می دهد.
هنگامی که نواحی دچار انسداد شریانی تشخیص داده شدند دو گزینه برای درمان محتمل است یکی آنژیوپلاستی و دیگری استنت گذاری (فنر گذاشتن) یا جراحی باز.
مراحل
آ. نمایش شماتیک کاتتر آنژیوپلاستی با بالون که از راه برش شریان تنگ ایلیاک در داخل شریان قرار گرفته است.
ب. بالون باد می شود و قسمت تنگ شریان را اتساع می دهد.
پ) هنگامی که تنگی مجرا اتساع می یابد باد کاتتر آنژیوگرافی با بالون خالی می شود.
ت) تصویر نشان دهنده دسترسی از راه دور و از طریق پوست به استخوان ران و قرار دادن کاتتر بالون دار در شریان تنگ ایلیاک می باشد.
آنژیوگرافی عبارت است از استفاده از یک بالون کوچک برای اتساع بخش تنگ شده یک شریان. به طور معمول، بالون به درون شریان فرستاده می شود و دقیقا در ناحیه تنگی شریانی قرار می گیرد. سپس بالون باد می شود و پلاکی که مانع از جریان خون بود خرد می شود. غالبا از استنت ها به همراه آنژیوپلاستی استفاده می شود تا نتایج بهینه شوند. استنت ها عروق را باز نگه می دارند و پلاک ها را در مجاورت دیواره شریان به دام می اندازد. این عمل که می توان آن را در همان زمان آرتریوگرام انجام داد معمولا به کمتر از 24 ساعت بستری شدن در بیمارستان نیاز دارد.
اگر انسداد شریان ها بیشتر از آن است که با آنژیوپلاستی با بالون و استنت درمان شود باید جراحی باز بای پس انجام شود. عمل بای پس عبارت است از یافتن یک رگ خونی مناسب در بالا و پایین ناحیه انسداد و مسیر گزینی جریان خون بین دو رگ با کمک یک پل (رگ پیوندی) که خون را بین دو رگ حمل می کند. این پیوند ممکن است از یکی از سیاهرگ های پا یا از مواد مصنوعی باشد. این عمل جراحی معمولا به 2 یا 5 ساعت زمان نیاز دارد. بعد از عمل پیش بینی می شود که به 3 تا 7 روز بستری شدن در بیمارستان نیاز باشد. در کمتر از 10% از موارد به تزریق خون نیاز است.
آنژیوپلاستی و ترمیم جراحی باز عمل های خیلی بی خطر و با نتایج عالی هستند. عواملی که ممکن است از موفقیت هر عمل بکاهند عبارتند از:
- میزان انسداد شریانی موجود،
- وضعیت سلامت عمومی بیمار و
- پایبندی به کنترل عوامل خطر بعد از مداخله جراحی.
قابل ملاحظه ترین عامل خطری که به شکست زود هنگام بعد از مداخله کمک می کند عبارت است از سیگار کشیدن. بنابراین، ترک مادام العمر سیگار از اهمیت بسزایی است.
نتیجه گیری
در اثر انسداد شریان ها و سایر مشکلات عروقی درد در ران پا ایجاد می شود که می تواند منجر به ناراضی بودن فرد شود. خوشبختانه با روش های درمانی جدید مثل جراحی و استفاده از استنت می توان به طور کامل این مشکل را حل و رفع نمود.
