سیستمهای فعال شونده توسط بیمار برای کنترل درد، در20 سال شرح داده است. وسیله اولیه یک ماشین بود، که بیدردی وریدی را بر اساس درخواست بیمار، در اختیار میگذاشت. قسمت اصلی، یک وسیله حجیم بود که از 2 واحد تشکیل شده بود؛ یک واحد کنترل بزرگتر و یک واحد کوچکتر که دارو را آزاد میکرد. واحد کوچکتر،دارای یک بطری انفوزیون نگهدارنده و یک بطری انفوزیون بیدردی بود که توسط یک لوله ای که از یک دریچه سلنوئیدی(برای کنترل جریان انفوزیون) عبور میکرد، بهم وصل میشدند. واحد بزرگتر دارای کنترلهای زیر است:
1- یک توتالیزر، که الان بعنوان مقدار دارو نامیده می شود.
2- یک تایمر زمان بی پاسخ که الان بعنوان فاصله قفل شدن شناخته می شود.
3- یک تغییر دهنده خودکار دارو که اجازه می دهد مقداری از 4 داروی متفاوت به ترتیب بیرون داده شود.
4- یک ثبت کننده که داروی درحال استفاده را ثبت می کند.
در طراحی این دستگاه، ویژگی‌های حفاظتی خاصی در ساختار آن در نظر گرفته شده است که هنوز هم امروزه کاربرد دارند.
اولین ابزار ایمنی، اختصاص دارو فقط در هنگام درخواست بیمار است. وسیله ایمنی دیگر شامل یک دریچه سلنوئیدی است که جریان دارو را به ورید کنترل می‌کند و در صورت خاموشی دستگاه، مراحل بی‌پاسخی و مقدار کلی بسته می‌شود. فاکتور ایمنی نهایی که به سیستم می‌افزاید، فقط مقدار مشخصی از دارو در زمان معین اجازه ورود به سیستم را دارد.
پمپ کنترل درد
دستگاه بی دردی کنترل شده بیمار(PCA)، یا همان پمپ کنترل درد، یک پمپ تزریق دارو بوده که خود بیمار می تواند در صورت نیاز به بیدردی مقدار مشخصی از داروی مسکن(مانند مخدرها) که مقدار آن از قبل توسط پزشک تنظیم شده را، معمولاً بصورت وریدی به خودش تزریق نماید. انواع گوناگونی از پمپ کنترل درد PCA وجود دارد، مانند انواع الکترونیکی قابل برنامه ریزی، یا انواع مکانیکی که برنامه ریزی آن از قبل توسط کارخانه سازنده آن تنظیم شده و بصورت یکبار مصرف می باشد.
خصوصیات یک پمپ کنترل درد
• ایجاد تسکین درد کافی مطابق با نیازهای فردی
• ایجاد ایمنی و تحمل قابل قبول
• 3) ایجاد حداقل مشکلات تکنیکی
پمپهای جدید اجازه ثبت نمایی از تزریق دارو، شامل تعداد درخواستهای بیمار برای یک مقدار دارو، تعداد درخواستهایی که به عدم آزاد شدن دارو منجر شده است. ومقدار تزریق کلی دارویی را می دهد.
معیارهای تنظیم پمپهای PCA
1- مقدار بارگیری اولیه
2- مقدار داروی درخواستی بصورت یکجا
3- زمان قفل شدن دستگاه
4- میزان تزریق مداوم
5- بیشترین مدت تزریق دارو بر اساس ساعت
ابتدا، مقدار بارگیری اولیه به عنوان مقدار اولیه دارو تعریف می‌شود که با فشار دادن دکمه دستی پمپ توسط بیمار به خودش تزریق می‌شود. مقدار بولوس، که مقداری از دارو است که با فشار دادن دکمه دستی پمپ توسط بیمار به خودش تزریق می‌شود، از قبل توسط پزشک بر اساس شرایط فیزیولوژیک و فیزیوپاتولوژیک بیمار تنظیم می‌شود. زمان قفل شدن دستگاه نیز بوسیله پزشک تنظیم می‌شود و مدت زمانی است که علیرغم فشار دادن دکمه دستی پمپ توسط بیمار، امکان هیچگونه تزریق یکجا و بولوس وجود ندارد. این موضوع باعث جلوگیری از تزریقات مکرر دارو به بیمار می‌شود و ضریب اطمینان دستگاه را افزایش می‌دهد. مدت زمان تزریق دارو معمولاً تا 8 ساعت است و پس از آن باید دستگاه مجدداً تنظیم شود. در این مقاله، پمپهای کنترل درد و نحوه عملکرد آنها نیز بررسی شده است. این پمپ‌ها به بیمار این امکان را میدهند که در صورت نیاز، داروی مسکن را به صورت مداوم یا به صورت بولوس تزریق کنند. اگر بیمار درد ناکافی داشته باشد، می‌تواند دکمه دستی پمپ را دوباره فشار دهد و مقدار اضافی دیگری از داروی مسکن، در صورتیکه در زمان قفل شدن پمپ نیاشد، به بیمار تزریق شود.
اگر با تنظیمات اولیه پمپ،کنترل درد به میزان مطلوب نباشد، باید سابقه تزریقات را که در حافظه الکترونیکی پمپ ذخیره شده است، مورد بررسی قرار داد.
در صورتیکه تعداد درخواست بیمار و دفعات تزریق بولوس بالایی وجود داشته باشد، این موضوع می تواند بدلیل: 1)ناکافی بودن مقدار بولوس،2) زمان قفل شدن طولانی دستگاه، یا 3) درک ناقص بیمار برای استفاده از پمپ کنترل درد باشد. بیماری که نمیداند از زمان فشار بر دکمه تا شروع تسکین درد به چند دقیقه وقت احتیاج دارد، ممکن است در زمان کم مکرراً بر دکمه فشار وارد کند. برنامه ریزی اشتباه پمپ PCA، می تواند منجر به تزریق مقدار بالا یا پایین شود.
پایش در پمپ ها
پمپهای کنترل درد دارای یک مکانیسم حفاظتی است که بیمار را از بروز موارد ناخواسته تعضیف تنفسی محافظت مینماید. اگر مقدار یکجای دارو باعث بروز آرامبخشی شدیدی گردد، بیمار دچار خواب آلودگی شده و تا زمانیکه که این کاهش هوشیاری از بین نرفته باشد، بیمار قادر به فشار مجدد روی دکمه نمی باشد.
توجه به این نکته اهمیت دارد که بروز شدید آرامبخشی می تواند پیش درآمدی برای ایجاد تضعیف تنفسی باشد. بنابراین، مقدار دارو باید کاهش یابد تا اثرات آرامبخشی نیز برطرف شود. در این شرایط، پایش تنفسی بیمار با پالس اکسیمتری و ارزیابی میزان آرامبخشی با معیارهایی همچون نمره بندی رامسی توصیه میگردد.
در این نمره بندی عدد صفر= بیقراری، 1= بیداری کامل، 2=خواب آلودگی ضعیف، 3= اغلب خواب آلود ولی با صدا کردن بیدار می شود، 4= خواب ولی با تحریک دردناک بیدار می شوند، و 5 = خواب عمیق که با تحریک دردناک هم بیدار نمی شود.
در صورتیکه نمره آرامبخشی مساوی 3 باشد، باید ترزیق مداوم را قطع نمود و مقدار یکجای دارو را 50 % کاهش داد. اگر بیمار نمره 4 داشت، احتیاج به اقدامات بیشتری بوده، و شاید نیاز به استفاده از داروی خنثی کننده مخدر مثل نالوکسان باشد که تجویز آن باشد که تجویز آن باید با کنترل علائم حیاتی، اکسیژن خون شریانی و عملکرد تنفسی بدقت تنظیم گردد. هدف از کنترل درد با پمپهای PCA، ایجاد بیدردی کافی، با نمره درد کمتر از 4 از 10، و نمره آرامبخشی 1 تا 2 می باشد.
این مقاله مربوط به مسائل مربوط به تزریق مداوم داروهای مسکن از طریق پمپ کنترل درد است. تزریق مداوم داروها ممکن است باعث افزایش خطرات آرامبخشی شدید و تضعیف تنفسی در بیماران شود. بنابراین، بیمارانی که تحت تزریق مداوم داروهای مسکن قرار دارند، نیاز به پایش آرامبخشی و تضعیف تنفسی دارند. عموماً، تزریق مداوم به برنامه پمپ اضافه نمی‌شود، مگر اینکه در موارد خاص مانند 24 ساعت اول پس از عمل یا در مواردی که نیاز به تزریق مداوم اثبات شده باشد، این اقدام صورت گیرد. استفاده از روش تزریق مداوم برای سالمندان نیاز به احتیاط دارد.
عوامل خطری که ممکن است باعث تضعیف تنفسی در بیماران با پمپ کنترل درد شوند، شامل چاقی، آسم، آپنه خواب و استفاده از داروهای تقویت‌کننده اثر مخدرها می‌شود. استفاده از پالس اکسیمتری به عنوان ابزار پایش معمولی است و استفاده از کاپنوگرافی نیز توصیه می‌شود. کاپنوگرافی که حجم انتهای بازدمی دی اکسید کربن را اندازه‌گیری می‌کند، به عنوان یک ابزار پایش قابل اعتماد برای تضعیف تنفسی محسوب می‌شود.
برخی اوقات اعضای خانواده بیمار از ترس احساس درد بیمار، دکمه پمپ کنترل درد را خودسرانه برای او فشار میدهند. این اقدام می تواند خطر تضعیف تنفسی را افزایش دهد. اعضای خانواده باید از این خطر آگاه باشند و مقادیری یکجای دارو را برای بیمار تزریق نکنند.
