فهرست مطالب
توضيح مهم
در اين بخش تنها بخشي از تمرينات دوره توانبخشي و فيزيوتراپي شما شرح داده ميشود لذا ميبايست جهت تکميل برنامه توانبشخي خود، ضمن مشاوره با جراح خود کلينيک مورد نظر خود را انتخاب کرده و برنامه تمريني خود را در آن مرکز بهصورت کامل و تحت نظر تيم توانبخشي آن مرکز انجام دهيد. توجه داشته باشيد در مورد تمرينات شرح داده شده نيز دفعات انجام تمرين در روز و همچنين تعداد انجام هر کدام از آنها توضيح داده شده، چرا که اين موارد با توجه به وضعيت بدني شما و تشخيص گروه توانبخشي، تعيين و تجزيه ميشود.
توضيح ضروري ديگر اينکه زمانهايي که در برنامه تمريني پس از انجام جراحي آمده الزاماً براي تمامي بيماران قابل اجرا نميباشد بلکه زمان تجويز هر يک از آنها بستگي به نظر تيم توانبخشي بيمار دارد که با بررسي چگونگي پيشرفت وضعيت بيمار، تمرينات را در زمان مناسب تجويز کرده و بر نحوه انجام آنها نظارت ميکنند، لذا حتماً توجه داشته باشيد که بدون مشورت با تيم توانبخشي خود، هيچ يک از تمرينات را آغاز نکنيد.
برنامه توانبخشي پيش از جراحي
اهداف
- کنترل درد و تورم
- بازيابي دامنه حرکتي طبيعي در مفصل
- به دست آوردن قدرت مناسب براي راه رفتن بهصورت طبيعي و انجام بدون مشکل فعاليتهاي روزانه
- ايجاد آمادگي ذهني براي جراحي
هنگام بروز مصدوميتهاي حاد زانو در صورتي که درمان تشخيصي براي شما جراحي باشد، مفصل شما هنگام جراحي ميبايست؛ تورم نداشته باشد و يا تورم آن بسيار اندک باشد، دامنه حرکتي طبيعي داشته باشد و بيمار نيز ميبايست توانايي راه رفتن به صورت طبيعي را داشته باشد. بهمنظوردستيابي به اهداف فوق اقدامات ذيل را ميتوانيد انجام دهيد:
بيحرکت کردن زانو
به دنبال بروز مصدوميت شديد و حاد ميبايست از عضا جهت راه رفتن و وسايل کمکي بيحرکت کننده زانو استفاده کنيد. استفاده از اين تجهيزات تا زمان بازيابي قدرت مناسب عضلاني لازم ميباشد. دقت داشته باشيد که استفاده بيش از حد از وسايل کمکي بيحرکت کننده زانو ميتواند سبب ايجاد ضعف و تحليل عضله چهار سر ران شود، لذا استفاده از آن تنها در زمان ضرورت، لازم است. زماني که قدرت مناسب عضلات بازيابي شد ميبايست سعي کنيد تا حد ممکن روي پاي مصدوم نيز وزن اندازي کنيد.
کنترل درد و تورم
بهترين کاري که خودتان جهت کنترل درد تورم ميتوانيد انجام دهيد يخ گذاري روي نواحي اطراف مفصل است. اين کار را ميتوانيد هر 2 تا 3 روز يکبار بهمدت 6 تا 8 دقيقه انجام دهيد. ضمناً پزشک جراح شما نيز ممکن است داروهاي خاصي را براي شما تجويز کند.
بازيابي دامنه حرکت طبيعي مفصل
در صورتي که متعاقب آسيب دامنه حرکتي زانوي شما در جهت صاف شدن يا خم شدن کاهش يافته، تلاش کنيد تا در سريعترين زمان ممکن دامنه حرکتي کامل مفصل زانوي خود را بازيابي کنيد.
برخي از تمريناتي که در جهت بازيابي دامنه حرکتي ميتوانند موثر باشند به شرح زيرمي باشند:
تمریناتی براي صاف شدن کامل زانو
(1)
- بر روي صندلي بنشينيد و يک صندلي نيز روبروي خود قرار دهيد.
- پاشنه پاي مصدوم را روي نشيمنگاه صندلي مقابل قرار هيد.
- عضلات ران خود را کاملاً شل کنيد تا زانوي شما با فشار وزن خودش صاف شود.
(2)
- درحاليکه روي تخت خوابيدهايد يک رول حولهاي روي تخت قرار داده و پاشنه پاي مصدوم را روي آن روي حولهاي بگذاريد. دقت کنيد پاشنه در ارتفاعي قرار گيرد که ران شما از تخت جدا شود.
- پا را کاملاً شل کنيد تا زانو صاف شود.
- اين وضعيت را براي 10 تا 15 ثانيه حفظ کنيد.
(3)
- در وضعیتی روی شکم روي تخت بخوابيد که پاهاي شما از زانو به پايين از تخت بيرون باشد. دقت کنيد کشکک هر دو زانو بيرون از تخت باشند.
- پا را کاملا شل کنید تا زانو کاملاً صاف شود.
- این وضعیت را براي 10 تا 15 ثانيه حفظ کنيد.
تمریناتی براي خم کردن زانو
(1)
- روي يک تخت با ارتفاع بلند بنشينيد به نحوي که پاهاي شما از تخت آويزان باشد.
- پاي مصدوم را رها کنيد تا با نيروي جاذبه خم شود.
- زماني که پاي مصدوم به انتهاي دامنه موجود خود رسيد پاي ديگر را روي آن قرار داده و در جهت خم کردن پاي مصدوم فشار وارد کنيد.
(2)
- روي تخت به پشت بخوابيد و کف پاي مصدوم را روي ديوار مقابل قرار دهيد.
- پا را رها کنيد تا با نيروي جاذبه خم شود و زماني که به انتهاي دامنه ممکن رسيد پاي ديگر را روي آن قرار داده و به پاي مصدوم به پايين در جهت خم شدن فشار وارد کنيد.
(3)
- درحالتي که به پشت روي تخت خوابيدهايد پاشنه پا را وي تخت کشيده و پا را خم کنيد.
- در مراحل بعدي زماني که پا به انتهاي دامنه ممکن رسيد با دست جلوي ساق را گرفته و به پاي مصدوم در جهت خم شدن فشار وارد کنيد.
- ميتوانيد تا 10 ثانيه اين فشار را نگه داريد.