در ایران، بوتاکس (Botox) به عنوان دیسپورت (Dysport) یا زئومین (Xeomin) شناخته میشود. این توکسین بوتولینوم به صورت تزریقی عرضه میشود و کاربردهای گستردهای در حوزههای مختلف پزشکی دارد. عملکرد اصلی آن در محل اتصال عصب به عضله است و باعث کاهش اسپاسم عضلات میشود. در حال حاضر، تنها چهار نوع تجاری از این دارو مجوز استفاده دارند: بوتاکس (ساخت آمریکا)، دیسپورت (ساخت انگلیس)، میوبلاک یا نوروبلاک (ساخت آمریکا) و زئومین Xeomin (ساخت آلمان).
کاربردهای این توکسین در درمان بیماریهای اسکلتی-عضلانی عبارتند از:
1. اسپاسم عضلات ناشی از فلج مغزی (CP) در بچهها
2. اسپاسم عضلات ناشی از سکته مغزی (CVA) و آسیبهای مغزی (TBI)
3. اسپاسم عضلات ناشی از بیماری MS
4. دیستونی گردنی (Cervical Dystonia) (انحراف یا چرخش گردن به طرفین یا عقب به علت اسپاسم غیر ارادی)
5. کرامپ نویسندگان (Writer’s Cramp) (اسپاسم عضلات دست یا ساعد در موقع نوشتن)
6. نقاط ماشهای مقاوم به درمان (نقاط دردناک عضلانی که به درمانهای مرسوم مقاوم هستند).
این دارو به صورت تزریق موضعی در نقاط مربوطه اعمال میشود. داروی دیسپورت باید در یخچال نگهداری شود و باید در تمام مدتی که خارج از یخچال است، درون فلاسک یخ قرار گیرد تا از از دست دادن اثرات خود جلوگیری شود. در اکثر موارد، تزریق این دارو هر ۳-۴ ماه یکبار تکرار میشود. مزیت داروی زئومین نسبت به دیسپورت عبارت است از:
1. عدم نیاز به یخچال
2. تولید آنتی بادی بر علیه توکسین کمتر است و احتمال ایجاد مقاومت بدن نسبت به آن کمتر از نمونه دیگر است.