هیدروتراپی یا آب درمانی، یکی از قدیمیترین روشهای درمانی برای اختلالات استخوانی و عضلانی است. از دیر باز، مردم با خواص شفابخش آب، به ویژه آبهای معدنی، آشنا بوده و حتی در آیینهای مذهبی باستانی از آن برای تطهیر جسم و روح خود استفاده میکردند. همچنین، در یونان، روم باستان و چین، حمامهای مخصوصی برای درمان برخی امراض وجود داشته است.
آب درمانی به عنوان یک روش موثر برای درمان دردهای زانو و کمر شناخته شده است. درمان این نوع بیماریها بسیار مهم است و راهکارهای مختلفی از قبیل اعمال جراحی، درمان دارویی، طب سوزنی و ماساژ درمانی وجود دارد، اما آب درمانی به عنوان یک روش تقریباً قابل قبول برای اکثر افراد محسوب میشود. طی این روش، فرد در داخل آب، به ماساژ درمانی، تقویت عضلات و حرکات مفاصل میپردازد.
در قرن نوزدهم میلادی، نیست پری سنیتز به عنوان یکی از اولین افراد در اروپا، مطبی برای آب درمانی افتتاح کرد و با ارائه درمانهای ابتکاری، شهرت یافت. در اوایل قرن بیستم، شواهد عملی کافی برای اثبات خواص درمانی آب در بهبود برخی از بیماریها مانند دردهای عضلانی، استخوانی، مفاصل و کمردرد به دست آمد.
امروزنوشیدن آبهای معدنی و استحمام در آبهای گرم معدنی طرفداران زیادی در سراسر جهان پیدا کرده است. در ایران نیز به دلیل وجود چشمهای فراوانی آب گرم، بسیاری از طریق گونه حمامها برای درمان کمردردهای خود استفاده می کنند. استفاده از آبهای معدنی که اصطلاحا بالنئوتراپی گویند. برخی از اقسام حمامهای بالئوتراپی که مورد استفاده ی عموم قرار می گیرند. عبارتند از: چشمه های آب معدنی، حمام گل ودای حاوی مواد معدنی، شنا در دریا، حمام بخاره در بالنئوتراپی، دمای آب، مدت استفاده از آب معدنی و تعداد جلسات آب درمانی کمر متناسب با شدت بیماری کمردرد و شرایط جسمی و روانی بیمار تنظیم می شود.
آب درمانی برای کمردرد
هیدروتراپی یا آب درمانی به طور کلی به هر نوع درمان یا معالجهای اطلاق میشود که از آب به عنوان وسیلهای برای تسکین کمردرد استفاده میکند. این نوع درمان معمولاً شامل انجام حرکات و نرمشهای خاص در آب است، به جای مصرف آب به صورت خوراکی. آب به دلیل تواناییهایش در ایجاد گرما، سرما، و ایجاد تسکین و شل کردن عضلات کمر، برای این نوع درمان مورد استفاده قرار میگیرد.
خواص فیزیکی آب مانند چسبندگی، شناوری، فشار و ویسکوزیته (غلظت)، تأثیرات مفیدی در انجام حرکات و ورزشهای مربوط به درمان و تسکین درد دارد. طبق قانون آرشیمیدس، هنگامی که بدن در آب غوطه ور میشود، وزن آب جابهجا شده توسط بدن کاهش مییابد. این باعث میشود که بیمار قادر باشد اندامهای خود را با استفاده از نیروی کمتری به حرکت در آورد و به دلیل کاهش فشار بدن بر روی مفاصل، درد کمتری را تجربه کند.
همچنین، حرکت بر خلاف جهت آب باعث وارد شدن فشاری به اندامها میشود که منجر به تقویت عضلات ضعیف و درمان کمردرد میشود. با تغییر سرعت حرکات، میتوان شدت ورزش را کاهش یا افزایش داد و از این طریق به درمان کمردرد کمک کرد.
آب درمانی برای درمان كمردرد را به دو صورت می توان انجام داد:
1- آب درمانی عمومی : که تمام بدن بیمار مبتلا به کمردرد در آب قرار می گیرد.
2- آب درمانی موضعی : که تنها عضو آسیب دیده و یا بخش از بدن در آب قرار می گیرد.
در آب درمانی عمومی برای درمان کمردرد معمولا از استخر و یا وان های پروانه ای شکل (Hubbad Tank) استفاده می گردد، در حالی که در هیدروتراپی موضعی از وانهای کوچک و یا وان گردابی (Whirl pook) استفاده می شود.
بعضی از دستگاههای هیدروتراپی طوری طراحی شدهاند که میتوانند آب را با فشار زیاد به اندامها پاشانده و یا حالت گردابی در آن ایجاد کنند. در این حالت، علاوه بر استفاده از اثرات حرارتی آب، از اثرات مکانیکی آن نیز میتوان بهره برد. حالت گردابی آب همانند یک ماساژ عمل میکند و از طریق تحریک اعصاب حسی، باعث تسکین درد و بهبود گردش خون میشود.
با توجه به اینکه آب سبب تسهیل حرکات میشود، میتوان تمرینات ورزشی از حرکات ساده نرمشی گرفته تا ورزشهایی مانند پیادهروی، دویدن، تمرینات پرشی، حرکات کششی و غیره را در آب انجام داد بدون آنکه فشار زیادی بر مفاصل، رباطها، عضلات و مهرههای آسیب دیده کمر وارد شود. البته بیماران مبتلا به کمردرد باید قبل از انجام حرکات درمانی در آب حتما با پزشک خود مشورت کنند.