متخصص پوکی استخوان تهران

استئوپروز یا پوکی استخوان به معنی کم شدن تراکم استخوان است که باعث کاهش قدرت استخوان و افزایش شکنندگی آن می‌شود، که ممکن است به افزایش احتمال شکستگی منجر شود. این بیماری معمولا به آرامی پیشرفت می‌کند و هیچ علامتی از خود نشان نمی‌دهد تا زمانی که شکستگی رخ دهد.

پوکی استخوان می‌تواند در هر استخوانی از بدن ایجاد شود، اما معمولاً در ستون فقرات، لگن، مچ دست و دنده‌ها بیشتر دیده می‌شود. برای درک بهتر پوکی استخوان، ابتدا باید بدانیم که استخوان‌ها از چه چیزی ساخته شده‌اند.

بافت استخوان از دو قسمت تشکیل شده

1- یک داربست سه بعدی شبکه مانند از جنس پروتئین که به آن ماتریکس میگویند.

2- رسوب کلسیم بر روی این داربست پروتئینی در قالب مولکول های هیدروکسی آپاتیت

استخوان یک بافت زنده است. استخوان رگ خونی و سلول زنده دارد. همین زنده بودن است که به آن امکان میدهد رشد کند و خود را ترمیم کند. در طول عمر، بافت استخوانی بدن مرتبا به توسط سلول های خورنده ای که در آن است (به اسم استئوکلاست) جذب شده و در همان حال استخوان جدید به توسط سلول های استئوبلاست بر روی آن جایگزین میشود. به این ترتیب بافت همه استخوان های بدن مرتبا در حال نو شدن است.

در دوران کودکی و جوانی، ساخت استخوان بیشتر از جذب آن است. اما در سنین بالا، جذب استخوان بیشتر از ساخت آن است. حتی در موارد شدید پوکی استخوان، بدن قادر به تولید استخوان جدید نیست و تنها مقدار آن کاهش می‌یابد. بیشترین تراکم استخوان در حدود ۲۰ سالگی دیده می‌شود.

هورمون‌های بدن بر روی فرایند جذب و تولید مداوم استخوان تأثیر دارند. از جمله مهمترین هورمون‌های تأثیرگذار در این فرآیند می‌توان به استروژن و تستوسترون (هورمون‌های زنانه و مردانه) و هورمون پاراتیروئید اشاره کرد. استروژن بیشترین تأثیر را دارد. عوامل ژنتیکی و تفاوت‌های فردی نیز بر جذب و تولید استخوان و در نتیجه قدرت و تراکم استخوان تأثیرگذار هستند.

اکثر استخوان‌های بدن از یک بدنه اصلی تشکیل شده‌اند که مانند اسفنج مشبک و متخلخل است و به آن “استخوان اسفنجی” گفته می‌شود. روی آن یک لایه از استخوان سفت و سخت و بدون سوراخ و تخلخل وجود دارد که به آن “استخوان کورتیکال” گفته می‌شود. در قسمت کورتیکال، استخوان به صورت لایه‌لایه و بسیار متراکم است. در بعضی استخوان‌های بدن، قسمت اسفنجی بیشتر است و در بعضی دیگر، قسمت کورتیکال. ساختار سه‌بعدی و مشبک استخوان به این دلیل است که استخوان در حالتی که محکم است، همچنان سبک باشد.

در پوکی استخوان یا استئوپروز تخلخل استخوان اسفنجی بیشتر میشود بطوریکه حفرات داخل آن بزرگتر شده و فاصله بین میله های داربست بیشتر شده و میله های داربست نازکتر میشوند. همچنین قسمت کورتیکال روی استخوان نازک تر میشود.

علایم پوکی استخوان

بر خلاف اکثر بیماری‌های مزمن دیگر که علائم و نشانه‌های متعددی دارند، استئوپروز یک بیماری خاموش و بدون علامت است تا زمانی که یک شکستگی ایجاد شود. این بیماری در هفتصد هزار مورد در مهره‌ها، دویست و پنجاه هزار مورد در استخوان رادیوس، دویست و پنجاه هزار مورد در لگن و سیصدهزار مورد در سایر استخوان‌ها رخ می‌دهد. شکستگی‌های لگن به عنوان خطرناک‌ترین عارضه استئوپروز محسوب می‌شوند و میزان مرگ و میر آن در سال اول بیش از ۲۰٪ است. شکستگی‌های ناشی از استئوپروز، شکستگی‌هایی هستند که به طور معمول در آن موقعیت‌ها در افراد سالم شکستگی استخوان رخ نمی‌دهد و به عنوان شکستگی ناشی از شکنندگی در نظر گرفته می‌شوند. شکستگی‌های لگن پس از سقوط رخ می‌دهند، اما دو سوم شکستگی‌های مهره‌ای به صورت خاموش بوده و با یک فشار مختصر مانند بلند کردن یک جسم، عطسه کردن و خم شدن رخ می‌دهند.

منبع :دانشنامه ی آزاد ویکی پدیا ، ایران ارتوپد