صافی کف پا: بهترین راه و روش های درمان
مقدمه
فردی که دارای صافی کف پا است ناحیه کمانی کف پای اوبسیارکم ویا اصلا پای اودارای کمان نیست. ناحیه کمانی یا انحنای پا که ناحیه داخلی پا است با برخاستن ازروی زمین بلند می شود وهنگام استراحت پاهای شما این قسمت هم درحال استراحت است. اکثرافراد دارای فضای قابل توجهی درناحیه داخلی پا(کمان کف پا)هستند. ارتفاع کمان پا ازیک فرد تا فرد دیگر متفاوت است. روش های متفاوتی برای درمان صافی کف پا وجود دارد که رایج ترین آنها استفاده از کفی طبی، کفش طبی، حرکات اصلاحی و نرمش می باشند.
آیا کف پاهای من صاف است؟
صاف بودن کف پاهنگام ایستادن و راه رفتن به راحتی قابل تشخیص است زمانیکه فردی با کف پای صاف می ایستد ناحیه داخلی پا یا قسمت کمانی کف پا کاملا برروی زمین مسطح میشود و پا بروی این ناحیه قرارمی گیرد. این روند را در پزشکی overpronation یا صاف بودن کف پا میگویند. برای اینکه بخواهید صاف بودن کف پای خود را تشخیص دهید برروی نوک انگشتان خود بایستید و یا انگشت بزرگ پای خود را تا حد امکان به عقب فشاردهید اگردراین حالت ها ناحیه کمانی کف پا مشخص نشود شما دچارکف پای صاف هستید که هنگام راه رفتن ودویدن کاملا آشکارمیشود. تشخیص کف پای صاف درکودکان کمی مشکل است به دلیل اینکه قسمت کمانی کف پای کودکان تا سن ۱۰سالگی به صورت کامل شکل نگرفته است.
علت ها و دلائل
صافی کف پا ویا نداشتن ناحیه کمانی دربعضی افراد کاملا طبیعی است. دراین موارد کف پای صاف ارثی است وپای این افراد نسبتا انعطاف پذیراست. صافی کف پا میتواند براثراختلالاتی دوران جینی دررحم مادر مانند اختلالات مفصل یا اختلال درمحل اتصال دومفصل ایجاد شود به این شرایط درپزشکی tarsal coalition (اتحاد مچ پا) گفته میشود که میتواند باعث صاف شدن وسختی کف پاشود.
صافی کف پا متیواند درطول زندگی براثرعواملی که برروی مفاصل تاثیر میگذارد مانند بیماری آرتروز،آسیب دیدگی مفاصل، تاندون ها ومفصل پا ایجاد شود.
شرایطی که بروی سیستم اعصاب (مغز،نخاع)تاثیرمی گذارند می توانند باعث صافی کف پا شوند باگذشت زمان ماهیچه ها به تدریج ضعیف وسخت میشوند وانعطاف پذیری خود را ازدست میدهند این شرایط میتواند باعث فلج مغزی وستون مهره ها واختلالات عضلانی bifida (بیرون زدگی نخاع به علت بسته نشدن کانال نخاعی )شود.
بزرگسالان میتوانند دچارصافی کف پاشوند که این عارضه درخانم ها درسن بالاتراز ۴۰ سالگی رخ میدهد. این عارضه معمولا غیرقابل تشخیص است وزمانی پیشرفت میکند که تاندون هایی که ناحیه کمانی کف پا را محافظت میکنند به تدریج با گذشت زمان دچارکشیدگی بشوند.
دلیل اینکه چرا تاندون ها کشیده میشوند کاملا مشخص نیست اما تعدادی ازمتخصصین معتقدند که استفاده ازکفش های پاشنه بلند و ایستادن وراه رفتن برای زمان طولانی میتواند باعث کشیدگی تاندون ها شود.اضافه وزن، بالابودن فشارخون، بیماری دیابت ازموارد دیگری است که میتواند باعث صاف شدن کف پا شود.
مطالعات نشان می دهد که تغییراتی که درتاندون های پا ایجاد میشود می تواند باعث افزایش نوعی پروتئین به نام آنزیم proteolytic (آنزیمی که پروتئین ها را تحلیل میبرد) شود.این آنزیم ها می تواند باعث ایجاد اختلالاتی درتاندون ها وضعف آنها ودرنهایت منجربه صافی کف پاشود. این شرایط میتواند برای تاندون ها ی آشیل هم رخ دهد.
درمان این اختلال نقش بسیارمهمی برای درمان صافی کف پا دارد زیرا داروهایی که برای این آنزیم ساخته شده اند میتواند جایگزین جراحی شوند وصافی کف پا رادرمان کند. اگرچه این نوع درمان به مطالعات بیشترنیازدارد که ممکن است در۱۰تا ۱۵ سال آینده انجام شود.
علائم و نشانه ها
اکثرافراد دارای کف پای صاف هستند ونیازی به درمان آن هم ندارند اما تعدادی دیگر ممکن است دچارعلائم زیرشوند.
۱- خستگی پاها
۲- بروزدرد مخصوصا درناحیه کمانی وپاشنه کف پا
۳- متورم شدن ناحیه داخلی پایین پاها
۴- انجام حرکاتی مانند ایستادن روی انگشتان با مشکل مواجه میشود
۵- دردساق پاوکمر
اگردچاراین علائم هستید باید حتما به پزشک مراجعه کنید
تشخیص
پزشک با معاینه شما میتواند این عارضه راتشخیص دهد
اگرشما دچارکف پای صاف باشید معاینات شامل مراحل زیراست
۱- کنترل سلامتی کامل بیمار،که شامل ارزیابی هرگونه آسیب دیدگی و بیماری که با صافی کف پا مرتبط است
۲- کنترل کف پای بیمار برای حالت غیر طبیعی
۳- کنترل پا وساق پا هنگام ایستادن وانجام حرکات ساده مانند برخاستن برروی انگشتان
۴- کنترل استقامت تاندون ها وماهیچه ها که شامل تاندون ها ی پا و ساق پا مانند تاندون آشیل، تاندون حاشیه ساق tibial
۵- انجام تست های ام آرآی واشعه ایکس
عوامل ایجاد کننده صافی کف پا
صافی کف پا معمولا مشکلی را ایجادنمیکند اما می تواند باعث کشیده شدن ماهیچه ها و لیگامنت هاشود (لیگامنتی که باعث اتصال دواستخوان مفصل به یکدیگرمیشود) و باعث ایجاد درد درساق پا هنگام ایستادن میشود.
اگرشما دارای کف پای صاف هستید درنواحی زیراحساس درد خواهید کرد:
۱- درناحیه داخلی مچ پا
۲- ناحیه کمانی پا
۳- ناحیه خارجی پا
۴- پشت ساق پا
۵- زانو،لگن وپشت
اکثر افراد که دچار صافی کف پا هستند وزن بدنشان به صورت نامساوی تقسیم میشود مخصوصا زمانیکه دچارصافی کف پا به صورت بسیار شدید باشند. زمانی که دچارصافی کف پا باشید کفشتان به سرعت ازپایتان درمی آید صافی کف پا همچنین باعث آسیب دیدگی مفصل زانو، تاندون آشیل (بزرگترین تاندون درپشت زانو) می شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
زمانیکه کودک شما دچار کف پای صاف است و یا با بروزعلائم زیر به پزشک مراجعه کنید:
۱- بروز درد هنگام پوشیدن محافظ وکفی کفش ویا کفش های تنگ
۲- درآمدن کفش ها ازپابه راحتی
۳- ظاهر پاها صاف شده باشد
۴- ضعف ،بی حسی ،سختی درپاها
پزشک عمومی شما را به یک متخصص مفصل پا معرفی میکند.
درمان
صافی کف پا را معمولا می توان با استفاده از یک محافظ که پاها راجمع تر کند درمان کرد شما ممکن است مجبور به استفاده از کفشی باشید که ازحالت طبیعی گشاد ترباشد اگر شما دچارصافی کف پا هستید باید از کفی های طبی درکف کفش استفاده کنید تا ازصاف شدن کف پا هنگام پیاده روی وراه رفتن جلوگیرکند. این کفی ها باید توسط متخصص مفصل پا طراحی وساخته شود.
پیشگیری
دربیشترمواردصافی کف پا بدون نیازبه عمل جراحی ودرمان های دیگر کنترل می شود اگرپزشک صافی کف پا رابرای شما تشخیص دهد موارد زیر را به شما پیشنهاد میکند
۱- تهیه کفش مناسب: این نوع کفش باعث تثبیت پاشنه پا وحفاظت ازناحیه کمانی پامیشود
این کفش ها توسط پزشک متخصص تجویزمیشود ومتناسب با هربیماربه عنوان یک درمان طراحی میشود هم چنین کفش های باکیفیت مخصوص دویدن با کفی های طبی میتواند مناسب باشد.
۲-استفاده ازوسایل درمانی سفارشی: مانندکفی های طبی یا کفی های آماده برای کنترل صافی کف پا هنگام ایستادن ،پیاده روی،راه رفتن
۳-انجام تمرینات استقامتی وکششی تحت نظریک متخصص بامهارت
۴-فیزیوتراپی
۵-استفاده ازکمپرس یخ برای کاهش دردوتورم
۶-مصرف داروهای ضدالتهاب وضددرد
بهترین راه برای درمان صافی کف پا
۱- استفاده ازکفش های راحت و محافظ همراه با کفی های طبی که می تواند باعث محافظت ازناحیه کمان کف پا وتثبیت پاشنه پا شود از کفش هایی استفاده کنید که برای کارکردن وفعالیت های ورزشی مناسب باشد کفی های طبی که درکفش استفاده میشود باعث محافظت بیشتر پا و راحتی کمان کف پا میشود.
۲- استفاده از وسایل درمان صافی کف پا مانند کفی های طبی برای کف پا با محافظت بیشتر کمان پا باعث تقسیم وکاهش فشار در روی این ناحیه می شود این وسایل درمانی متیواند به مفصل واستخوان های مچ پا هم کمک کند وسایل درمانی که به صورت سفارشی ساخته میشود می تواند متناسب با پاهای شما طراحی شوند و باعث حفاظت بیشتر پاها هنگام راه رفتن، پیاده روی، ایستادن شوند.
۳- استفاده ازمحافظ یا کفی درکفش برای محافظت بیشترازپا مخصوصا زمانیکه کفش ها دارای هیچ گونه محافظی برای کمان پا نیستند محافظ وکفی باعث کاهش درد کف پای صاف می شود و به شما این توانایی را می دهد که مدت بیشتری دریک روز برروی پاهای خودبایستید.
پیاده روی بااستفاده ازکفش های مناسب واستفاده ازوسایل درمانی سفارشی و یا بدون نسخه پزشک به صورت آماده می تواند در کنترل صافی کف پا وناراحتی کف پا موثرباشد. پزشک متخصص مفصل پا ومتخصص فیزیوتراپی اغلب انجام تمرینات کششی، استقامتی رابرای افزایش استقامت پاها وانجام فعالیت های روزانه توصیه میکند.
به یادداشته باشید که درمان های موثربرای اختلالاتی مانند دیابت واضافه وزن که باعث صافی کف پا شده اند میتواند دردرازمدت موثرباشد.دربعضی ازموارد ممکن است این درمان هابرای انجام فعالیت های قدرتی ورزش هایی که باعث ایجاد فشاربرروی پا میشوند مفیدباشد.اگروسایل درمانی مانندکفی طبی که بدون نسخه پزشک تهیه شده است نتواند برای کاهش علائم ونشانه های ناشی ازصافی کف پا موثرباشد بایدازوسایل درمانی سفارشی که توسط متخصص مفصل پا طراحی وساخته میشود استفاده کرد.
روشهای دیگر درمانی مانند حرکات اصلاحی،فیزیوتراپی و طب سوزنی نیز از روشهای درمانی مفید برای رفع صافی کف پا می باشند.
چگونه می توانیم یک کفی طبی و محافظ خوب ومناسب برای درمان صافی کف پا انتخاب کنیم؟
۱- بسیارمهم است که محافظ وکفی که انتخاب میکنیم سخت وانعطاف ناپذیرنباشد.این کفی نباید آنقدرسخت باشد که فشارهای واردشده رابه جای انتقال به زمین به مفصل های بدن منتقل کند وباعث دردوناراحتی درزانو،مچ وناحیه کمرشود.
۲- ازکفی های خیلی نرم هم استفاده نکنید اگرچه استفاده ازکفی های نرم وسست درمرحله اول بسیارراحت هستند اما نمیتوانند ازکمان پا به اندازه کافی محافظت کنند ودرکاهش علائم ناشی ازصافی کف پا موثرنیستند.
۳- برای سالهای زیادی کفی های آماده بدون تجویزپزشک که دارای سایزهای تقریبی بودند استفاده می شده است اما این کفی ها ممکن بود برای خیلی ازافراد متناسب نباشد و محافظت کمتری از پا داشته باشد بسیاری ازافراد به دلیل بزرگ بودن سایز این کفی ها ازآنها استفاده لازم را نمیبردند وبرایشان نتیجه بخش نبود پس دقت کنید هنگام خرید کفی ،کفی راانتخاب کنید که متناسب باسایزپاهای شما باشد تابتواند به راحتی باعث حفاظت ازکمان پاشود
۴- متخصص مفصل پا میتواند کفی رابرای شما طراحی کندکه متناسب با سایز واندازه پای شما باشد آنها همچنین متیوانند شما را درانتخاب کفی های آماده دربازار کمک کنند.
درمان های دیگر
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یکی ازعلم ها ورشته های حرفه ای است که برای درمان بسیاری از اختلالات موثراست این علم یکی ازمهارت هایی است که بااستفاده ازروش ها و تکنیک های فیزیوتراپی می تواند باعث ایجاد تغییرات و پیشگیری وتشخیص بیماری دربدن افراد شود روش های رایجی که برای درمان صافی کف پا استفاده می شود شامل مواردزیراست:
۱- استفاده ازدرمان های دستی که شامل ماساژبافت های نرم،ماساژعمیق،کشش بادست برای حرکت مفصل است بوسیله فیزیوتراپی میتوان باعث حرکت پا وتاندون های آن شد.
۲- تمرینات درمانی که شامل حرکات کششی واستقامتی برای افزایش حرکت وقدرت پاها وماهیچه های آسیب دیده است.
۳- تمرینات عصبی عضلانی باعث بازگشت استحکام به مفصل، تحرک اندام های بدن وبهبود محورهای حرکتی بدن برای انجام فعالیت هایی ماننددویدن ،پریدن،قدم برداشتن،لگدزدن درهنگام روز واستفاده ازاندام های حرکتی بدن میشود.
۴- درمان فیزیوتراپی شامل استفاده ازفراوادرمانی،تحریک الکتریکی عصب ازراه پوست،استفاده ازیخ،لیزرسرد وموارددیگر برای کاهش دردوالتهابات پاوتاندون است.
۵- برنامه خانگی که شامل تمرینات کششی ،استقامتی واستحکام دهنده است .این تمرینات به بیمار آموزش داده میشود تابیماران این حرکات راهرروز به عنوان یک وظیفه درخانه انجام دهند وبه مرحله پیشرفته تمرینات، دست پیداکند.
تمرینات و حرکات اصلاحی
کشیدن تاندون آشیل وپشت ساق پا میتواند به جمع شدن تاندون آشیل که باعث صافی کف پا شده است کمک کند. پشت ساق پاوتاندون آشیل رابکشید.
با پای چپ خودیک قدم به جلوبرداریدوخم شوید وساق پای راستتان کاملاصاف باشد وهردو پایتان به سمت جلو باشد.
پاشنه پای راست خود راهمانطوریکه صاف است به زمین فشاردهید شما بایددر پشت ساق پای راست وپایین زانواحساس کشش داشته باشید.
این حرکت را به مدت ۱۵ تا۳۰ ثانیه نگه دارید وبرای پای مخالف تکرارکنید.
هرکشش را دو یا چهار مرتبه برای هرپا انجام دهید و به صورت کلی این تمرین را ۳ یا ۴ بار دریک روز انجام دهید.
