بیماری مالتیپل اسکلروزیس یا ام اس، یک بیماری ناتوانکننده در سیستم عصبی مرکزی است که باعث میشود سیستم ایمنی بدن به سلولهای محافظ خود، به ویژه سلولهای عصبی، حمله کند. این بیماری یک اختلال پیشرونده در سیستم ایمنی است که منجر به از بین رفتن دائمی سلولهای عصبی میشود و باعث مشکلات در ارتباط بین مغز و بدن میشود. علائم و نشانههای بیماری ام اس، به میزان آسیب دیدگی عصب بستگی دارد و در صورت آسیب شدید، فرد ممکن است توانایی حرکت مستقل خود را از دست بدهد.
در این مقاله، علائم بیماری ام اس مورد بحث قرار گرفته است تا بتوانید به موقع احتمال این بیماری را تشخیص داده و درمان را هر چه سریعتر شروع کرده و از آسیب دائمی جلوگیری کنید.
کلینیک توانبخشی امید یکی از مجهزترین و پیشرفتهترین کلینیکهای درمانی میباشد که برای بسیاری از دردهای عضلانی و برای بیماران خاص از جمله ام اس درمانهای ویژه و تخصصی ارائه میدهد. در صورت داشتن علائم بیماری ام اس از جمله مشکلات حرکتی، گزگز و ضعف اندامها، عدم توانایی در انجام کارهای روزمره و بسیاری از موارد دیگر میتوانید از متخصصین با تجربه و حرفهای در این مرکز کمک بگیرید. متخصصین فیزیوتراپی و کاردرمانی ما در کلینیک توانبخشی امید آمادهی خدمت رسانی به شما عزیزان میباشند. برای کسب اطلاعات بیشتر دربارهی درمان و رفع علائم ام اس و یا برای رزرو نوبت در کلینیک توانبخشی امید میتوانید با شماره تلفنهای ۰۲۱۸۸۸۰۱۸۰۰ – ۰۹۱۰۷۸۰۳۱۵۵ تماس حاصل فرمایید.
فهرست مطالب
مولتیپل اسکلروزیس (MS) چیست؟
مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) نوعی اختلال با واسطه ایمنی است که سیستم ایمنی بدن فرد به سلولهای سالم خود حمله میکند و باعث آسیب آنها و در نهایت منجر به از دست رفتن عملکرد میشود. در بیماری ام اس، سیستم ایمنی بدن سلولهای عصبی را هدف قرار میدهد و به غلاف میلین آنها آسیب میرساند که باعث کاهش عملکرد سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) میشود.
غلاف میلین یک ماده چربی محافظ است که رشتههای عصبی را میپوشاند و از آنها در برابر آسیبهای خارجی محافظت میکند. در بیماری ام اس، عملکرد طبیعی سیستم ایمنی بدن از بین میرود و فیبرهای عصبی را در معرض دید قرار میدهد. این امر باعث کاهش یا انسداد بالقوه همراه با هدایت تکانههای عصبی و در نتیجه عدم هماهنگی و کنترل میشود. طبق مطالعات پزشکی مختلف، عوامل محیطی در ترکیب با ژنتیک به عنوان علل بالقوه بیماری ام اس شناخته شدهاند.
آیا بیماری ام اس ارثی است؟
انجمن ام اس میگوید این بیماری لزوماً ارثی نیست. اما با این حال، درصد این بیماری در صورت مبتلا بودن یکی از بستگان نزدیک به ام اس، بیشتر است. به عنوان مثال، اگر فردی در خانواده مبتلا به ام اس نباشد، 0.1 درصد احتمال ابتلا به بیماری وجود دارد. اما اگر در خانواده خود سابقه این بیماری را دارید، این شانس تا 5٪ افزایش مییابد. بنابراین، MS نمیتواند به عنوان یک بیماری ارثی تأیید شود، اما ارتباط نزدیک با ژنتیک دارد.
در صورت داشتن هر گونه علائم ام اس به ویژه در صورت داشتن سابقهی خانوادگی این بیماری حتما به پزشک مغز و اعصاب مراجعه کنید.
10 علائم ام اس
مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) نوعی بیماری مزمن است که بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر میگذارد. تشخیص ام اس ممکن است دشوار باشد زیرا علائم قابل پیش بینی نیستند. همه علائم یکسانی ندارند و شدت برخی علائم از فردی به فرد دیگر متفاوت است. اگرچه همهی افراد مبتلا به ام اس علائم یکسانی ندارند، اما برخی از علائم اولیه در بیماری ام اس وجود دارد که باید از آنها آگاه باشید.
بینایی
یکی از علائم اولیه شایع بیماری اماس، از دست دادن بینایی است. اگرچه شرایط مختلفی وجود دارند که ممکن است باعث مشکلات بینایی شوند، اما این علامت در بیماری اماس تنها با درد و از دست دادن بینایی در یک چشم مشخص میشود. افراد ممکن است تاری دید یا حتی کاهش بینایی در یک چشم را تجربه کنند که همراه با درد شدیدی است که بیش از دو روز طول میکشد. اگر تجربهای از این گونه مشکلات بینایی داشتهاید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید، زیرا این ممکن است نشانهای از بیماری اماس باشد و نیاز به ارزیابی پزشکی دارد.
فلج صورت
فلج صورت بدون علت مشخص، علامت ناراحت کنندهای است. در حالی که افتادگی صورت اغلب نشانه سایر اختلالات مانند فلج بل، بیماری لایم یا حتی سکته مغزی است، اما ممکن است علائم اولیه ام اس باشد. مهم نیست که چه عواملی باعث فلج صورت شده است، در هر صورت برای رفع مشکل باید فوراً از کمک پزشکی استفاده کنید.
ضعف و بی حسی در اندامها
اگر به طور مداوم ضعف یا بی حسی در اندام خود را تجربه میکنید، میتواند نشانه اولیه بیماری ام اس باشد. احساس ممکن است شبیه گزگز یا بی حسی باشد که هنگام طولانی بودن در یک وضعیت، پا دچار خواب رفتگی میشود. یا ممکن است به عنوان ضعف در بازوها یا پاها ظاهر شود. با این حال، احساس سوزن سوزن شدن، بی حسی یا ضعف در بیماران ام اس پس از تغییر دادن وضعیت بدن و حتی حرکت کردن، خود به خود حل نمیشود. اگر این نوع علائم بیش از یک روز یا بیشتر ادامه یافت، باید برای یافتن علت به پزشک مراجعه شود.
درد عضلات
درد مداوم یا مزمن ممکن است از علائم MS باشد. طبق انجمن مولتیپل اسکلروزیس، بیش از 50٪ افراد مبتلا به ام اس درد را به عنوان یک علامت قابل توجه تشخیص میدهند. درد ممکن است در کمر، باسن، پاها و بازوها ایجاد شود.
اسپاسم عضله
اسپاسم عضلانی یا اسپاستیسیته نیز معمولاً با بیماری ام اس همراه است. افرادی که دچار گرفتگی عضله یا اسپاسم میشوند، اغلب حرکات تکان دهنده دردناک و غیرقابل کنترل در اندامهایشان به ویژه پاها را تجربه میکنند. بیماران ام اس گاهی اوقات علاوه بر اسپاسم عضله، خشکی مفصل را نیز احساس میکنند.
سرگیجه مداوم
سرگیجه میتواند علائم بسیاری از اختلالات مختلف باشد. سرگیجهای که از علائم بیماری ام اس است، اغلب شدید است و به مدت دو روز یا بیشتر ادامه دارد. پیاده روی ممکن است در فضاهایی با مانع کم یا بدون هیچ مانعی دشوار باشد، زیرا احساس میکنید تعادل شما از بین رفته است. عدم هماهنگی و تعادل نیز با این نوع سرگیجه همراه است و افراد اغلب احساس سبکی سر میکنند. این علائم اغلب هنگام ایستادن بروز میکنند. اگر سرگیجه مداومی دارید، همیشه بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا بتوانید از نظر شرایط مختلف ارزیابی شوید.
خستگی مزمن
بسیاری از افراد مبتلا به ام اس خستگی غیرقابل توجیهی را تجربه میکنند. خستگی مزمن در اثر آسیب دیدگی عصب در ستون فقرات ایجاد میشود. خستگی معمولاً به طور ناگهانی ظاهر میشود و میتواند هفتهها قبل از بهبودی ادامه یابد. طبق انجمن مولتیپل اسکلروزیس، حدود 80٪ افراد به عنوان یکی از علائم اولیه بیماری ام اس، خستگی را تجربه میکنند.
مشکلات مثانه و روده
مشکلات مثانه و روده ممکن است از علائم ام اس باشد. ممکن است به صورت علائم اولیه بروز کنند، اما تقریباً 80٪ افراد مبتلا به ام اس دچار مشکلات مثانه مانند مثانه بیش فعال، بی اختیاری، تکرر ادرار یا فوریت ادرار میشوند.
تغییرات شناختی
حدود 50٪ از افراد مبتلا به ام اس دچار تغییرات شناختی میشوند. این تغییرات ممکن است شامل توانایی یادگیری و به خاطر سپردن چیزها، سازماندهی، تمرکز، حل مسئله و سازماندهی باشد.
تغییرات خلقی و افسردگی
تغییرات عاطفی و حتی افسردگی از علائم رایج بیماری ام اس میباشند. افسردگی، بیشتر در افراد مبتلا به بیماریهای مزمن مانند ام اس دیده میشود. در حالی که تغییرات خلقی ممکن است نشانههای اولیه بیماری ام اس باشد، اما افسردگی ممکن است در صورت پیشرفت بیماری خود را نشان دهد.
چگونه مولتیپل اسکلروزیس یا ام اس تشخیص داده میشود؟
تشخیص بیماری ام اس از نوع افتراقی است. هیچ آزمایش خاصی برای آن وجود ندارد و تشخیص با رد سایر شرایط ایجاد کننده علائم مشابه انجام میشود. پزشک ممکن است با معاینه کامل تاریخچه پزشکی شروع کند و سپس آزمایش خون، ام آر آی، آزمایش پناسیل برانگیخته بینایی، پونکسیون کمری، توموگرافی انسجام نوری (OCT) و غیره را انجام دهد.
اول از همه، آزمایشات خون نشانگرهای زیستی خاص مرتبط با MS را بررسی میکنند. در مرحله دوم، بیماری ام اس وجود ضایعات و مناطق ملتهب را نشان میدهد. در مرحله بعد، پونکسیون کمری شامل ارزیابی مقدار کمی مایع مغزی نخاعی (CSF) برای تشخیص هرگونه آنتی بادی غیرطبیعی است. علاوه بر این، آزمایش پتانسیل برانگیخته بینائی تولید سیگنالهای الکتریکی از مغز را ثبت میکند و در نهایت، اسکن چشم OCT شامل تصویربرداری عصب بینایی برای تشخیص هرگونه آسیب است.
امید به زندگی در مبتلایان به مولتیپل اسکلروزیس چقدر است؟
بیماری اماس پیشرفت ناپذیر است و به همین دلیل تعیین امید به زندگی برای فرد مبتلا به آن کمی دشوار است. با این حال، به طور کلی، امید به زندگی در افراد مبتلا به اماس 7.5 سال کمتر از طول عمر مورد انتظار مشاهده میشود. اما، بسیاری از مطالعات نشان میدهد که با پیشرفت در اقدامات پزشکی درمانی، امید به زندگی به تدریج در حال افزایش است.
به عنوان مثال، تقریباً 10-15٪ افراد مبتلا به اماس، 10 سال پس از تشخیص حتی در صورت عدم درمان، حملات نادر و ناتوانی بسیار جزئی را تجربه میکنند. این وضعیت به نام مولتیپل اسکلروزیس خوش خیم یا خیف شناخته میشود. با توسعه درمانهای اصلاح کننده بیماری اماس، دانشمندان امیدوارند که پیشرفت بیماری کند شود و امید به زندگی افزایش یابد.
امید به زندگی در یک فرد مبتلا به اماس به عوامل مختلفی از جمله نوع اماس، سن، جنس و میزان آسیب عصبی بستگی دارد. بسیاری از افراد مبتلا به اماس هیچ نقص جسمی ندارند و سالها به زندگی سالم ادامه میدهند. با این حال، برخی با آسیب شدید، معلولیتهایی را تجربه میکنند که کیفیت و دامنه زندگی آنها به مشکل میخورد.
درمان علائم ام اس چیست؟
اگر شما یا هر یک از عزیزانتان به بیماری ام اس مبتلا هستید، به یاد داشته باشید که این پایان زندگی شما نیست. این بیماری ممکن است به طور کامل قابل درمان نباشد اما به طور موثر قابل کنترل است. اول از همه، شما باید علائم و نشانههای بیماری خود را تشخیص دهید و در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید. برای جلوگیری از آسیبهای شدید کمک پزشکی کافی لازم است. در مرحله بعد، سبک زندگی خود یا عزیزتان را تنظیم کنید. کارهای روزمره بیشتری را بر عهده بگیرید، کارهای خانه را خودتان انجام دهید و با مراقبت های اساسی مانند تغذیه، استحمام و غیره به عزیزانتان کمک کنید.
از همه مهمتر، ترویج یک سبک زندگی سالم و همچنین عزیز خود را نیز به این کار تشویق کنید. غذای سالم بخورید که سلامت مغز شما را تقویت میکند. یک برنامه ورزشی مناسب را دنبال کنید. هر روز به پیاده روی بروید، مدیتیشن و یوگا تمرین کنید. مرتباً به پزشک مراجعه کنید. بدون مشورت با پزشک خود هیچ دارویی برای تسکین درد خود مصرف نکنید. سعی کنید سلامت روان خود را تا حد ممکن پایدار نگه دارید. از دوستان و خانواده خود حمایت عاطفی بخواهید و سعی کنید تا آنجا که ممکن است شاد باشید. برای برخی از علائم ام اس، فیزیوتراپی کمک بزرگی است.
بسیاری از مراکز توانبخشی بر علائم حرکتی و تعادلی در بیماران ام اس تمرکز میکنند. میتوانید در این باره از آنها کمک و راهنمایی داشته باشید.
