گزگز(مورمور)سوزن سوزن شدن دست وپا

بی حسی وسوزن سوزن شدن دست و پا

گزگز یا سوزن‌سوزن شدن دست، پا یا هر دو، یکی از علائم بسیار رایج و ناراحت‌کننده است که گاهی بی‌خطر و موقت است. به عنوان مثال، این حالت ممکن است ناشی از فشار بر روی اعصاب به دلیل خم شدن بازو زیر سر در حین خواب یا فشار طولانی مدت بر روی عصب‌ها در پا از نشستن طولانی باشد. تأثیر خواب رفتگی یا سوزن‌سوزن شدن در این موارد، که معمولاً بدون درد است، بعد از برطرف شدن فشار از بین می‌رود.

اما گزگز دست، پا یا هر دو ممکن است شدید، مزمن یا دائمی باشد و همراه با علائم دیگری نظیر درد، خارش، کرختی و خستگی عضلانی باشد. در این موارد، گزگز ممکن است نشانه‌ای از آسیب عصبی باشد که ممکن است از عوامل گوناگونی نظیر ضربه یا فشار مکرر، عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی، تماس با مواد سمی یا بیماری‌هایی نظیر دیابت ناشی شود.

این نوع آسیب عصبی به نام نوروپاتی (بیماری عصبی) محیطی شناخته می‌شود، زیرا بر روی عصب‌های دور از مغز و نخاع، معمولاً در دست‌ها و پاها تأثیر می‌گذارد. بیش از صد نوع متفاوت نوروپاتی محیطی شناخته شده است؛ این بیماری به مرور زمان شدت می‌یابد و می‌تواند منجر به کاهش حرکت و حتی از کار افتادگی شود. تخمین زده می‌شود که بیش از 20 میلیون امریکایی، اغلب بزرگسالان، دچار نوروپاتی محیطی هستند.

در صورت مواجهه مداوم با گزگز دست، پا یا هر دو، بهتر است به زودی به پزشک مراجعه کرد و علت اصلی این عارضه را تعیین کرد. این اقدام می‌تواند به کاهش احتمال پی‌آمدهای مادام‌العمر کمک کند.

علت و دلایل

بی حسی وسوزش دردست معمولابراثرآسیب ها و تحریکاتی که بدلیل فشاربرروی یکی ازعصب ها ویا همه عصب های  مچ دست و بازو رخ میدهد ایجادمیشود.

بیماری هایی مانند دیابت که بر اثر آسیب به اعصاب محیطی بدن ایجاد میشود هم میتواند علائمی مانند کرختی وسوزش به همراه  داشته باشد وهمچنین ممکن است باعث بروزعلائم خاصی درپاها شود.

به ندرت کرختی و بی حسی براثر مشکلات مغزی و نخاعی است ومعمولا بی حسی و کرختی همراه با ضعف وکاهش عملکرد بازو و دست رخ میدهد.خوشبختانه سوزش دردست و پا به ندرت بر اثر اختلالاتی مانند سکته و تومور رخ میدهد.

پزشک برای تشخیص علت بیماری به اطلاعات بسیارجزئی نیازدارد.قبل ازتشخیص انواع مختلفی ازتست ها انجام میشود.

دلایل ممکن برای کرختی و بی حسی دریک یا هر دو دست شامل موارد زیر است

1-      مصرف بی رویه الکل

2-      آملیوئیدوزیسAmyloidosis بیماری ناشی ازرسوب آمیلوئید (هنگامیکه موادی به نام پروتئین آملوئید،دربدن ساخته میشود)

3-      آسیب های عصب شبکه بازوییBrachial(آسیب به شبکه عصب هایی که سیگنال های ستون مهره های شانه ،بازوودست را هدایت میکند)

4-      سندروم تونل کارپالCarpal tunnel

5-      اسپوندیلوزیس گردن(تغییرات استخوانی که به علت فشاربه عصب ایجادمیشود)که براثر کهولت سن باعث ازبین رفتن دیسک میشود

6-       کیست گانگلیون عصبیGanglion cyst :کیست های غیرسرطانی که معمولابرروی تاندون ومفصل دست ومچ دست ایجادمیشود.

7-      سندروم گیلین بریGuillain-Barreحالتی که براثرعفونت های ویروسی رخ میدهد( اختلالات غیرمعمولی که درسیستم ایمنی بدن بوجودمی آید وباعث حمله های عصبی میشود)

8-      ویروس اچ آی وی یا ایدز

9-      بیماری Lyme لایم (یک اختلال التهابی که توسط آکنه سرایت داده میشود)

10-  اسکلروزیس متعدد

11-  سندروم عصبی پارانئوپلاستیک Paraneoplastic سیستم اعصاب (اختلالاتی که درتعدادی ازبیماران سرطانی رخ میدهد)

12-  نوروپاتی محیطی (آسیب های عصب بدن که باعث کرختی وبروز درد دست وپا میشود)

13-  بیماری ری نودRaynaud(شرایطی که باعث میشود ناحیه ای ازبدن هنگام سرما واسترس دچاربی حسی وخنکی شود)

14-  عوارض جانبی هنگام مصرف داروهای شیمی درمانی

15-  سندروم شوگرنSjogren(بیماری خودایمنی که باعث خشک شدن چشم ودهان میشود)

16-  آسیب نخاعی

17-  سکته

18-  سفلیس

19-  بیماری سیرنگومیلی Syringomyelia(ایجاد کیست وضایعه مزمن درنخاع)

20-  نوع دوم دیابت

21-  فشارعصب اولنار

22-  Vasculitis(التهاب رگ های خونی)

23-  کمبودویتامین بی 12

  از علل دیگر سوزن سوزن شدن دست و پا،  فشار مستمر بر اعصاب است که گاهی می تواند خوش خیم و موقتی باشد؛ برای مثال هنگامی که دست خود را موقع خواب زیر سرتان می گذارید و یا پاهای خود را برای مدت طولانی روی هم می اندازید، ممکن است این حالت در شما دیده شود.

این سوزن سوزن شدن که معمولا بدون درد است، با برداشتن فشار از روی اعصاب، از بین می رود.

برخی موارد، سوزن سوزن شدن دست ها یا پاها می تواند طولانی‌مدت و شدید باشد و معمولا با علائم دیگری همراه است مثل درد، خارش، بی حسی و ضعف عضلات.

در چنین مواردی، سوزن سوزن شدن ممکن است نشانه ای از آسیب عصبی، عفونت باکتریایی یا ویروسی، قرار گرفتن در معرض مواد سمی و بیماری های سیستمیک از قبیل دیابت باشد.

علت خواب رفتن انگشتان دست راست وچپ

خواب رفتن انگشتان یا به صورت موقتی است وعلت خاصی ندارد ویا دلایل جدی باعث بروز این مشکل شده است.برای کاهش این علائم تشخیص درست علت عارضه بسیارمهم است دلایلی که باعث خواب رفتن انگشتان میشود شامل موارد زیراست.

1-      سندروم تونل کارپال

سندروم تونل کارپال با نشانه هایی چون آسیب هایی به عصب میانی (سطوح مفصل مچ دست)رخ میدهد. فعالیت های فیزیکی سخت ومکررمانندافرادی که درطولانی مدت  از کامپیوتربه صورت مکرراستفاده میکنند باعث بروزاین سندروم میشود. علاوه برموارد فوق بارداری واختلالات هورمونی باعث بروزسندروم کارپال تونل میشود.

2-      فشرده شدن عصب اولنار

عصب اولنارکه ازمیان دست و بازو عبور میکند و در زیر ماهیچه و تاندون ها قراردارد فعالیت های خاص،حالت های مختلف قرارگیری دست درموقعیت های متفاوت ،حوادثی که باعث ایجاد ضربه شود ، افتادن های شدید میتواند باعث فشاربرروی عصب اولنار و ایجاد درد شود و ناراحتی ،بی حسی در ماهیچه های دست علاوه بر بی حسی انگشتان بوجودمی آید.

3-نوروپاتی محیطی

نوروپاتی محیطی به وقوع می‌پیوندد زمانی که عصب‌ها آسیب‌های جدی و شدیدی می‌بینند، به عنوان مثال روکش عصب یا روکش مایلین (myelin) به دلیل التهابات، که باعث ایجاد سوزش و بی‌حسی در مفاصل می‌شود که ناشی از فشار بر روی عصب‌ها است. اگر تحریکات عصبی کنترل نشوند، این بیماری می‌تواند در دیگر ماهیچه‌ها و ارگان‌های بدن رخ دهد. نوروپاتی محیطی ناشی از عوامل مختلفی مانند ایستادن طولانی، کنترل ضعیف بیماری دیابت، اسکلروزیس متعدد، مصرف بی‌رویه الکل، کمبود ویتامین B12 در بدن، کاهش فلزهای خاص و سنگین مانند جیوه در بدن ایجاد می‌شود.

4-اسپوندیلوزیس گردن

براثراختلالات استخوانی که با افزایش سن درافراد ایجاد میشود مانند طرزقرارگیری غلط بدن درموقعیت های متفاوت، اختلالات هورمونی وشرایط خاصی مانند ابتلا به بیماری دیابت،پوکی استخوان،تومورهای استخوانی مهرهای گردن دچارفرسودگی میشوند وبرروی کانال هایی که عصب های گردن ازآنها عبورمیکند تاثیرمیگذارد.

فشرده شدن عصب های گردن باعث محدودیت حرکت دست وپا ،سختی ودرد وسوزش درانگشتان میشود.

5-گردش ضعیف جریان خون

دلایل متعددی برای گردش ضعیف جریان خون وجود دارد که شامل اختلال درپمپاژشدن خون ازقلب  به نواحی هایی دیگربدن است و زمانیکه خون به انگشتان نرسد سوزش و خواب رفتن درانگشتان به وجود می آید.درموارد شدید arrhythmiasآریتمی قلب،قلب دیگر قادرنیست که خون را به سراسربدن پمپاژکند  و بر جریان خونی که به نواحی مانند مغز،قلب وارگان های دیگر منتقل میکند تاثیرمیگذارد وباعث آسیب دیدگی وبیماری بافت ها میشود.

6-کمبود مواد معدنی و ویتامین ها دربدن

کاهش مواد معدنی وویتامین ها دربدن باعث بی حسی انگشتان وآسیب به ماهیچه ها میشود.این موارد کاهش کلسیوم دربدن (هیپوکلسمیکhypocalcemictetany)کمبود منگنز و روی (باعث انحراف درانتقال اعصاب به بدن میشود)کمبود ویتامین B12 (باعث ایجاد اختلال درعصب میشود) وشرایط دیگر مانند کاهش ویتامین D دربدن باعث اختلالات کلیوی میشود.

7-ناروپاتی دیابتی

ایستادن های طولانی مدت وعدم کنترل قند خون باعث تجمع موادقندی خون وایجاد فشاربرروی عصب میشود علائم دیگری که همراه با ناروپاتی دیابتی بوجود می آید شامل بی حسی،عطش زیاد،تکررادراروخستگی است.

سکته :سکته باعث بی حس شدن قسمت راست بدن میشود.این اتفاق زمانی رخ میدهد که خون به مغزنرسد ومغزدچارکمبوداکسیژن ومواد مغزی بشود زمانیکه این حادثه اتفاق بیفتد سلول های مغزی میمیرند وبی حسی دربدن براثر سکته اتفاق می افتد ودریک طرف ازبدن رخ میدهد.بی حسی درنواحی دیگربدن بستگی به ناحیه ای ازمغزکه تحت تاثیراست دارد.سکته باعث ایجاداشکال درراه رفتن وصحبت کردن،اختلال دردید وسردرد وگیجی میشود.

اسکلروزیس متعدد:این شرایط باعث آسیب دیدگی عصب ونخاع میشود علائم رایجی که هنگام بروزاسکلروز پیش می آید ضعف وبی حسی دریک ناحیه ازبدن ونواحی خاصی ازبدن است.همچنین ممکن است علائمی چون سوزش ،لرزش و اختلالات دید داشته باشید.بعضی ازافراد ممکن است با بروز اسکلروز در بدن دچارخستگی زیاد شوند.

فلجی :فلجی بی حسی ،ضعف وعدم حرکت یک ناحیه ازبدن است.فلجی بلBell باعث آسیب دیدگی قسمت راست صورت میشود وعملکرداین ناحیه دچار اشکال میشود.بعضی ازفلجی ها برروی بازو دست تاثیرمیگذارد.

سندروم کارپال تونل :این شرایط زمانی رخ میدهد که عصب های داخل کارپال تونل فشرده شود واغلب براثرفعالیت های مکررمانند تایپ کردن وانجام فعالیت های ورزشی که باعث فشاربرروی مچ است ایجاد میشود وپیشرفت میکند.علائم دیگرآن شامل سوزش وبی حسی دردست است.

عدم تعادل الکترولیت :اگرشما دچارکاهش مواد معدنی وویتامین دربدن هستید پاها ودست های شما دچاربی حسی میشوند.کاهش ویتامین A وB5 ،B6،  B12وD مانند مواد دیگری همچون کلسیوم وپتاسیم باعث بروز بی حسی وسوزش در دست وپا میشوند.

بیرون زدگی دیسک:زمانیکه دیسک بین دومهره فشرده و دچار پارگی میشود باعث ایجاد درد وبی حسی دردست و پا میشود ومعمولا بر اثر پارگی و جا به جایی مهره ها است.اگراین مشکلات دردست راست شما رخ دهد نشان دهنده تحت تاثیربودن عصب های یک ناحیه ازدیسک است.

آسیب :آسیب دردست وبازوباعث بی حس شدن دست میشود.ضربه ،حوادث ،افتادن(پرت شدن) میتواند باعث بروزآسیب دیدگی شود.شکستگی استخوان دست میتواند باعث بی حسی درآن ناحیه شود.همچنین میزان التهاب ،درد وعلائم دیگرمیتواند نشان دهنده شدت آسیب دیدگی باشد.

شرایط دیگر:چندین شرایط دیگرمانند بیماری peripheral artery رگ های محیطی،سندروم ری نودRaynaud،رماتیسم ناشی ازآرتروز،باعث بی حس شدن دست میشود.علائم دیگری که به شما کمک میکند تاعلت بی حس شدن دست را تشخیص دهید و ارزیابی کنید.لوپوس یا زخم آکله، دیابت واختلالات در دیگربافت ها میتواند باعث بی حسی دست راست شود.

تشخیص

تشخیص علت بی حسی دست بسیار مهم است اگربی حسی دربدن شما پایداربود و یا به نواحی دیگری از بدن منتقل شد باید توسط پزشک مورد ارزیابی قراربگیرد درمان بی حسی دست به موارد زیر بستگی دارد.

1-      ایجاد ناگهانی ضعف و بی حسی و فلجی ،گیجی ،اشکال درصحبت کردن ،سردردهای ناگهانی وشدید

درصورتی که مشکلات جدی تری مانند موارد زیر بوجود آمد حتما به پزشک مراجعه کنید.

1-      بی حسی در بدن ماندگار شود و شدیدتر شود

2-      به نواحی دیگر بدن منتقل شود

3-      درد و طرف بدن تاثیربگذارد

4-      درد متوقف شود و باز گردد

5-      براثرانجام فعالیت های مکرربی حسی رخ دهد

6-      دریک ناحیه ازدست مانند انگشت اثربگذارد

درصورت بروز بی حسی سریعا به پزشک متخصص مراجعه کنید تا اقدامات درمانی لازم صورت بگیرد.

درمان

درمان موفق، بستگی به زمان تشخیص بیماری دارد. تا زمانی که سلول های عصبی محیطی از بین نرفته اند، امکان بازسازی آنها وجود دارد.
گرچه برای نوروپاتی محیطی ارثی درمانی وجود ندارد، ولی بسیاری از انواع اکتسابی با درمان بهبود می یابند. برای مثال کنترل قند خون در افراد دیابتی می تواند سرعت پیشرفت نوروپاتی دیابتی را کم کند و یا مصرف مکمل ویتامینی برای نوروپاتی های حاصل از کمبود ویتامین می تواند مفید باشد.
در برخی موارد، سوزن سوزن شدن دست و پا و دیگر علائم نوروپاتی محیطی، با درمان تشنج و افسردگی کاهش می یابد.

درمان خانگی

1- روی دست خود یخ بگذارید. مقداری یخ را در حوله و یا نایلون بپیچید و آن را روی دست خود بگذارید. این کمپرس سرد را چندین بار در روز و هر بار به مدت 20 دقیقه استفاده کنید. این کار سبب افزایش گردش خون در انگشتان دست می شود و احساس خواب رفتگی را کاهش می دهد.

2- انگشتان خود را خیس کنید . مقداری آب سرد و نمک را در یک ظرف مخلوط کنید و دست خود را داخل آن فرو برید. دست خود را 20 دقیقه در آن نگه دارید. این کار نیز سبب افزایش گردش خون می شود.

3- رژیم غذایی مناسبی داشته باشید. بعضی از موادغذایی احساس خواب رفتگی دست را بدتر می کنند؛ مثل گندم، مرکبات، سیب زمینی، شیر و گوجه فرنگی .ولی مواد غذایی که پتاسیم بالایی دارند، مانند موز برای شما بسیار مناسب هستند.یکی از علل اصلی خواب رفتن انگشتان دست، کاهش جریان خون در آن است

4- از گیاهان دارویی استفاده کنید، مانند رزماری، آویشن و مریم گلی. این گیاهان دارویی باعث افزایش گردش خون و تقویت عضلات می شوند.

خوردن سوپی دارای سیر و زنجبیل، به میزان دو بار در روز می تواند به شما در رفع این مشکل کمک کند. گیاه جینکوبیلوبا نیز به افزایش گردش خون کمک می کند.

5- دست و انگشتان خود را ماساژ دهید. این کار سبب افزایش گردش خون می شود.

6- ورزش کنید. مچ دست خود را بچرخانید، آن را خم کنید و به آن نرمش دهید. این تمرینات را چند بار در روز انجام دهید.

7- مصرف سیگار را ترک کنید. کشیدن سیگار، گردش خون را کاهش می دهد. افراد سیگاری معمولاً تجربه خواب رفتگی انگشتان را دارند.

8- به مقدار کافی استراحت کنید و بخوابید. خواب کافی علاوه بر ایجاد حس راحتی و شادابی، به بهتر شدن گردش خون در بدن کمک می کند.

9- از هوای سرد اجتناب کنید. هوای سرد احساس خواب رفتگی و گزگز انگشتان دست را تشدید می کند.

البته گاهی مشکلات بیمار بصورت احساس چنگ شدن دست ها ، چنگ شدن پا ها و یا احساس بیقراری در پاها میباشد

درمان درد گزگز کردن پاها

گاهی اوقات، گزگز کردن پا ممکن است نشانه‌ای از بیماری جدی باشد و گاهی هم پیش‌نشانه‌ای از مشکلات طولانی‌مدت باشد که می‌تواند با راه‌حل‌های بسیار ساده‌ای مانند تعویض کفش حل شود. زخم‌ها و آسیب‌ها، استفاده از کفش‌های پاشنه‌بلند، مشکلات عصبی، نوروپاتی دیابتی و بیماری‌های عروقی از جمله عواملی هستند که می‌توانند منجر به درد پا شوند و علائمی نظیر خواب رفتن و سوزن‌سوزن شدن، سوزش، پارگی، حساسیت، احساس سرما و کرختی ایجاد کنند. سلامت پای سالم نقش حیاتی در سلامت کلی بدن دارد و پیشگیری از تجربه دردهای ناخوشایند نیز بسیار مهم است که می‌تواند از انجام فعالیت‌های روزانه بازداشت کند. اگر با درد و گزگز پا یا سایر دردهای ناتوان‌آور مواجه هستید، ممکن است با اتخاذ رویکردهای خاص، عارضه را به حداقل برسانید یا حتی آن را کاملاً رفع کنید.

گام نخست

هنگام نشستن پاها را روی هم نیاندازید یا از مچ پا تا زانو، و نه از زانو تا زانو، را روی هم بیاندازید. بهترین روش نشستن این است که کف هر دو پا را بر روی زمین بگذارید یا پاها را جهت افزایش گردش خون روی زیرپایی، بلندتر از سطح زمین، بگذارید.

گام دوم

اطمینان حاصل کنید که کفش‌های‌تان راحت و کاملاً قالب پا هستند. کفش‌های تنگ یا دارای پاشنه‌های بیش از اندازه بلند باعث جمع شدن انگشتان پا و قطع خونرسانی به این بخش می‌شوند و به مرور زمان به علت کمبود جریان خون به درد، تاول، بدشکلی و گزگز پا می‌انجامند.