در موارد شدید آسیب به رشتههای عصبی، افراد ممکن است احساس ضعف و کاهش قدرت در عضلات پاها و یا اختلال در راه رفتن داشته باشند. بیرون زدگی و فتق دیسک بین مهرههای کمری معمولا با درد همراه است، که ممکن است به طور ناگهانی و شدید شروع شود یا به طور تدریجی شدت آن افزایش یابد. این درد معمولا همراه با احساس خشکی در ناحیه کمر و در بعضی موارد با اسپاسم عضلات اطراف کمر همراه است.
اگر فتق دیسک بین مهرههای کمری فشار و آسیب به رشتههای عصبی نخاع در ناحیه کمر ایجاد کند، ممکن است با درد تیر کشنده به ناحیه باسن، پشت رانها، پشت ساق و حتی کف پاها همراه باشد. برای درمان این حالات، ابتدا باید دلیل اصلی را یافت و سپس به روشهای درمانی متناسب با آن پرداخت. همچنین، از آنجا که قرار گرفتن طولانی در حالتی خاص میتواند فشار به عضلات، عصبها یا عروق ناحیه تحت فشار ایجاد کند، این موضوع نیز باید مد نظر قرار گیرد.
مثلا اگر زمانی طولانی روی دو پا بنشینید، خون کافی به عروق نمیرسد و علاوه بر بیحسی یا خوابرفتگی عضلات، مغز برای جلوگیری از آسیب بیشتر، پیامهایی چون گزگز، مورمورشدن یا حتی خارش را منتشر میکند تا با تغییر حالت، خطر رفع شود.
عادت به انجام برخی اعمال یا تداوم بعضی شغلها در بروز و افزایش این حالات اثر دارند. مثلا عادت به تایپ مداوم و سریع پیامک در درازمدت سبب گزگز کردن سر انگشتها میشود.
کار در سرما، شغلهای ایستاده یا در وضع خاص، نوشتن مداوم، تایپ، خیاطی و سوزندوزی، قلاببافی و مانند اینها، حتی ارتباطات کاری با بعضی سموم و مواد الکلی از جمله شغلهایی است که مورمور شدگی بخشهایی از دست یا پا را در پی خواهد داشت.
بیماریهای مختلفی از جمله امراض کلیوی و کبدی، سندرمهای فیبرومیالژی، تونلکارپ، ضعف و درگیری و فلج اعصاب، التهابهای مزمن دست و پا، نوروپاتی و کمتوانی یا پیری بدن، کمتحرکی، و ابتلا به بیماریهایی نظیر ایدز، زونا، لوپوس، آرتریت روماتوئید، رماتیسم مفصلی، دیابت، سکته ناقص، اختلالات دارویی یا هورمونی مانند ناهماهنگی و به ویژه کمکاری تیروئید و… میتواند منجر به کرخشدگی و سوزنسوزن شدن پاها و دستها شود.
بررسی پزشکی و انجام آزمایشهای خونی، عصبی یا هورمونی میتواند به شناسایی دلیل اصلی این عوارض کمک کند.
گاهی اوقات، گزگز کردن و مورمور شدن، نشانهای از نیاز بدن به افزایش یا کاهش سطح برخی ویتامینها یا پروتئینهای مورد نیاز است، به ویژه ویتامینهای گروه B. به عنوان مثال، افزایش ویتامین B6 یا کمبود ویتامین B12 میتواند منجر به گزگز و مورمور شدن شود.
توجه به نحوه خوردن و مصرف روزانه مواد غذایی میتواند در پیشگیری یا کاهش بسیاری از مشکلات کمک کند. انجام نرمشهای مناسب، ورزشهای سبک روزانه یا حداقل یک روزدرمیان، حفظ تعادل وزن بر اساس جنس و سن، رژیم غذایی سالم، مصرف میوه و سبزیجات همراه یا در میان وعدههای غذایی، و انجام آزمایشهای اندازهگیری سطوح ویتامینی و هورمونی بدن میتواند در درمان یا کاهش این حالات مفید باشد.
مشورت با یک متخصص طب فیزیکی درباره طریقه درست نشستن، خوابیدن، راه رفتن، ایستادن و… مفید است. یادتان باشد حتی نشستن روی کیف پولی که در جیب پشت شلوارتان میگذارید، فشار بر عضلات، رگها و اعصاب آن ناحیه را تشدید میکند. در معرض سرمای مداوم قرار گرفتن نیز باعث گزگز میشود.
