اگر به هر علتی تاندون روتاتور کاف شانه قطع شود، دچار پارگی تاندون شانه می شوید که با علائمی مانند کم شدن حرکات شانه و درد شانه همراه است و بنابراین نیاز به درمان وجود دارد. درمان پارگی تاندون شانه(روتاتورکاف) اغلب بدون جراحی و سرپایی می باشند و به ندرت نیاز به عمل جراحی توسط جراح شانه می شود.
پارگی لابروم شانه نیز یکی از علتهای شایع دردهای شانه میباشد. علائم پارگی لابروم شانه مشابه بسیاری از مشکلات دیگر شانه است و افراد تا به متخصص مراجعه نکنند متوجه این مشکل نمیشوند.
روتاتور کاف چیست؟
روتاتور کاف شانه یک گروه بسیار مهم از چهار عضله کوچک شانه است که مفصل شانه را ثبات می بخشند، کنترل می کنند و حرکت می دهند.
هنگامی که عضلات روتاتور کاف جداگانه/به تنهایی کار می کنند حرکت چرخشی مفصل گلنوهومرال (شانه) را به نمایش می گذارند و به همین دلیل است که این عضلات روتاتور کاف (چرخش دهنده سردستی) نامیده می شوند.
عضلات کوچک ساب اسکاپولاریس، سوپراسپیناتوس، اینفراسپیناتوس و ترس چهار عضله ای هستند که جمعا به عضله روتاتور کاف معروف هستند.
پارگی روتاتور کاف چیست؟
پارگی روتاتور کاف یعنی پارگی تاندونهایی که در منطقه شانه قرار دارند. این نوع پارگی ممکن است به دو روش اتفاق بیفتد: از طریق آسیب دیدن ناگهانی (تروما) یا آسیب دیدن مکرر به صورت میکروتروما.
پارگی تروماتیک روتاتور کاف معمولاً به سرعت و یا در نتیجه قرار گرفتن زیر بار سنگین، مانند افتادن یا بلند کردن وزنه سنگین، رخ میدهد. اما، پارگی تاندون شانه روتاتور کاف به دلیل میکروترومای مکرر، که ممکن است در طول چند هفته، ماه یا سال اتفاق بیفتد، رخ میدهد.
آسیب دیدگی مکرر روتاتور کاف منجر به آسیب بافت نرم، کبودی و تورم میشود. با تنگنایی فضای بسیار کوچکی که تاندونهای روتاتور کاف از یک استخوان شانه جدا میکند، تورم ممکن است باعث گیرافتادن و فشرده شدن تاندونهای روتاتور کاف شود.
علائم و نشانه ها
ممکن است پارگی روتاتور کاف جزئی یا به صورت پارگی تمام ضخامت آن باشد.
فرد بیمار متوجه می شود که درد و ضعف شانه با افزایش شدت پارگی روتاتور کاف افزایش می یابد و مهم تر از آن کاهش کارکرد شانه است که حائز اهمیت است.
از علائم پارگی تاندون شانه به صورت جزئی ممکن است تنها با شانه درد خفیف، صدای کلیک دادن شانه در هنگام بالا بردن آن و ضعف خفیف شانه در هنگام بالا بردن یا به سمت پشت بردن دست خود را اشاره کرد.
پارگی تمام ضخامت روتاتور کاف به طور طبیعی با درد شدید شانه و ناتوانی در بلند کردن و دور کردن آرنج از بدن خود را نشان می دهد. با این وجود، در برخی موارد پارگی روتاتور کاف به قدری شدید است که تعداد قابل ملاحظه ای از فیبرهای درد هم پاره می شوند که این می تواند باعث شود روتاتور کاف کمتر درد داشته باشند ولی بسیار ضعیف باشد.
هنگامی که روتاتور کاف پارگی کوچکی دارد فرد اغلب می تواند همچنان دستش را با یا بدون درد بالا ببرد. پارگی های متوسط معمولا بسیار دردناک هستند و فرد در حرکت دادن دست خود مشکل دارد و بیشتر بیماران به خاطر درد مداوم نمی توانند بخوابند. علایم پارگی تاندون شانه ، هنگامی که پارگی بزرگی در روتاتور کاف بوجود می آید به صورتی است که ممکن است فرد دریابد که اصلا قادر به بلند کردن دستش نیست.
تشخیص
فیزیوتراپیست یا پزشک ورزشی بر اساس سابقه پزشکی فرد و یافته های بدست آمده از یک سری آزمایش های بالینی به وجود التهاب تاندون شانه و پارگی روتاتور کاف مشکوک می شوند.
سونوگرافی تشخیصی دقیق ترین روش تشخیص اندازه و محل پارگی روتاتور کاف ، جهت تصمیم گیری برای روش های درمان التهاب تاندون شانه است. ممکن است آزمایش ام آر آی هم پارگی روتاتور کاف را نشان دهد ولی این آزمایش معروف به آزمایشی است که برخی پارگی ها را نشان نمی دهد. وقتی به پارگی روتاتور کاف مشکوک هستیم آزمایش اشعه ایکس از ارزش تشخیصی کمی برخوردار است.
درمان
معمولا پارگی های کوچک و متوسط روتاتور کاف با مدیریت محافظه کارانه مناسب پارگی و درمان فیزیوتراپی التیام می یابند. متاسفانه، در صورتی که فیزیوتراپی در درمان شانه درد به فرد کمکی نکند ممکن است پارگی های بزرگ روتاتور کاف به عمل جراحی روتاتور کاف نیاز پیدا کنند.
درمان زودهنگام پارگی روتاتور کاف حائز اهمیت است. تاخیر در درمان به انقباض تاندون روتاتور کاف منجر خواهد شد که این می تواند بهبود یافتن یا جراحی ترمیمی روتاتور کاف را دشوارتر کرده احتمال موفقیت آمیز بودن آن را کاهش دهد. درمان پارگی روتاتور کاف هنگامی بهترین نتایج را بدست می دهد که آسیب دیدگی روتاتور کاف تازه باشد.
فیزیوتراپی و ورزش
پارگی های روتاتور کاف از مشکلات شایع هستند. آسیب روتاتور کاف در صورت بازگشت خیلی سریع فرد به سر کار یا ورزش بدتر می شوند بخصوص اگر برنامه توانبخشی تا انتها کامل نشده باشد. به علاوه پزشکان بی تجربه شانه معمولا این پارگی ها را به خوبی درمان نمی کنند.
روتاتور کاف یک گروه مهم از عضلات کنترل کننده و ثبات بخش است که باعث “در مرکز قرار گرفتن” مفصل شانه می شوند. به عبارت دیگر، روتاتور کاف سر گوی مانند مفصل شانه را در مرکز حفره کوچک آن نگاه می دارد. چنین چیزی مانع از دیگر آسیب دیدگی های شانه مانند ایمپینجمنت روتاتور کاف یا دررفتگی شانه می شود.
محققان به این نتیجه رسیده اند که توانبخشی موثر پارگی روتاتور کاف و پیشگیری از عود آن اساسا مشتمل بر 7 مرحله است.
این مراحل عبارتند از:
- محافظت زودهنگام از محل آسیب دیدگی: رعایت نکات مربوط به تسکین درد و مقابله با التهاب
- بازیابی دامنه حرکت کامل شانه
- بازگشت توانایی کنترل کتف
- بازگشت عملکرد طبیعی گردن- قفسه صدری-کتفی- شانه
- بازگشت قدرت روتاتور کاف
- بازگشت سرعت بالا، قدرت، حس عمقی و چابکی
- بازگشت به سر کار و ورزش
فیزیوتراپیست با بیمار در مورد اهداف، چارچوب زمانی و برنامه تمرین پارگی تاندون شانه صحبت می کند تا بیمار را برای بازگشت کامل به سر کار و ورزش آماده کند. هدف نهایی این است که بیمار در نهایت سرعت، قدرت، چابکی و عملکرد خود را به حداکثر برساند و در عین حال از آسیب دیدگی دوباره جلوگیری کند. هیچ چارچوب زمانی خاصی برای پیش رفتن از یک مرحله به مرحله دیگر وجود ندارد و این بستگی به توانبخشی و تحولات بالینی بیمار دارد.
بیمار بهبود خواهد یافت و فیزیوتراپیست به مرحله بعدی پیش خواهد رفت. اما باید دقت شود که این پیشرفت به مراقبت و کنترل دقیق نیاز دارد، زیرا پیشرفت زودتر از زمان ممکن ممکن است باعث آسیب دیدگی مجدد شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد آسیب دیدگی روتاتور کاف و خدمات فیزیوتراپی عضلانی اسکلتی، بهتر است با یک فیزیوتراپیست متخصص مشورت کنید.
تزریق کورتیکواستروئیدها
تزریق کورتیکواستروئیدها اغلب برای تسکین و درمان درد شانه و تسریع روند بهبودی تاندون انجام می شود. کارکرد اولیه کورتیزون افزایش قند خون، سرکوب سیستم ایمنی و کمک به سوخت و ساز چربی، پروتئین و کربوهیدرات است.
تزریق کورتیکواستروئیدها عوارض جانبی دارد و باید بخصوص در بیماران دیابتی از آن ها با احتیاط استفاده شود. به علاوه تزریق کورتیکواستروئیدها تشکیل ساختارهای استخوانی را کاهش داده فرد را در آینده مستعد پارگی تاندون می کند.
محققان در کل دریافته اند که کوتیکواستروئیدها مزایای کوتاه مدت خوبی دارند ولی در بلند مدت دارای برخی عوارض جانبی هم هستند که می توانند چندان مطلوب نباشند. برخی بیماران بهبودی اولیه خوبی را تا پیش از عود علائم بیماری گزارش می کنند.همانگونه که درمورد تمام داروها صادق است، به نفع یا برضد یک دارو با پزشک بحث می شود که باید این بحث درمورد تزریق کورتیکواستروئیدها هم صورت بگیرد.
جراحی ترمیمی روتاتور کاف
جراحی ترمیمی روتاتور کاف برای پارگی های با ضخامت کامل و با ضخامت ناقصی در نظر گرفته می شود که با فیزیوتراپی بهبود نمی یابند. بیشتر جراحان شانه پیش از اقدام به جراحی ترمیمی روتاتور کاف حداقل شش هفته فیزیوتراپی را به بیمار توصیه می کنند.
آن ها به خاطر درصد بالای موفقیت های ناشی از راهنمایی های فیزیوتراپیست شانه و علم به اینکه بهبودی بعد از عمل ترمیمی روتاتور کاف معمولا بین شش تا دوازده ماه توانبخشی با استفاده از فیزیوتراپی نیاز دارد، فیزیوتراپی را توصیه می کنند.
در طول جراحی ترمیمی روتاتور کاف، جراح شانه سعی خواهد کرد تاندون پاره را مجدداً به هم بخیه دهد. بهترین نتایج زمانی به دست میآیند که پارگی تاندون تازه باشد و نه کهنه.
بیشتر ترمیمهای روتاتور کاف نیازمند حدود شش ماه توانبخشی هستند تا دامنه حرکت کامل و همچنین قدرت و عملکرد شانه بازیابی شود.
پیروی از راهنماییهای فیزیوتراپیست و جراح بعد از عمل بسیار حائز اهمیت است تا بهترین نتایج را بدست آورید. بر اساس تجربه، حدود 90٪ از بیماران در مدت 12 ماه پس از عمل نتایج عالی را به دست میآورند.
همانطور که در مورد همه عملهای جراحی صادق است، این عمل نیز با خطرات و عوارض مرتبط خود همراه است که ممکن است شامل عفونت، سفتی، تشکیل لخته خون و آسیب عصبی شود. خطر سفتی کمتر از 5٪ و خطر آسیب عصبی بسیار کمتر از 1 نفر در هر 10000 نفر است.
برای جلوگیری از عوارض مزمن شدن پارگی روتاتور کاف، بهتر است که اقدامات درمانی هر چه سریعتر انجام شود. در بیشتر موارد، با استفاده از فیزیوتراپی و تزریق کورتیکواستروئیدها میتوان این مشکل را بدون نیاز به جراحی درمان کرد.
جراحی آرتروسکوپیک (جراحی بسته) یکی دیگر از روش های موجود برای درمان پارگی روتاتور کاف می باشد.
