سکته مغزی
نقش کاردرمانی در توانبخشی بیماران سکته مغزی کاردرمانی یکی از شاخه های علوم توانبخشی است که با استفاده از تمرینات و فعالیت های هدفمند برای افراد مبتلا به بیماری های نورولوژیک از جمله بیماران سکته مغزی مفید و موثر می باشد که در صورت انجام کاردرمانی به موقع و به میزان کافی، معلولیت و مشکلات ناشی از بیماری کم خواهد شد و باعث می شود بیمار توانایی و استقلال از دست رفته خود را باز یابد.
تقریبا 50 % از کسانی که از سکته مغزی جان به در می برند دچار مشکلات و اختلالات حرکتی دائمی در زمینه حفظ تعادل در حالات و وضعیت های مختلف وعدم توانایی جهت ایستادن و راه رفتن به تنهایی و بدون کمک گرفتن از دیگران و همچنین عدم توانایی جهت انجام فعالیت های روزمره زندگی از قبیل لباس پوشیدن، غذا خوردن، حمام رفتن و … می باشند که برای غلبه بر این مشکلات و نقایص نیازمند برنامه های توانبخشی از جمله کاردرمانی می باشند. بطوریکه، درمان های کاردرمانی این عدم استقلال و وابستگی را به حداقل می رساند. با این حال، حدود و میزانی که کاردرمانی، پیامدهای پس از سکته مغزی را بهبود می بخشد برای بیماران مختلف متفاوت می باشد.
یکی از اصول کاردرمانی بیماران سکته مغزی، انجام تمرینات کششی و تقویتی بر روی مفاصل و تاندون عضلات برای حفظ دامنه حرکتی مفاصل و کم کردن سفتی عضلات می باشد که با این کارمی توان میزان معلولیت بیماران را کم و به استقلال آنان کمک کند.
یكي دیگر از اصول مهم در کاردرمانی و اصولاً توانبخشی و فیزیوتراپی سکته مغزی در این بیماران تأكيد بر استفاده از سمت مبتلا می باشد. بنابراين از همان ابتدا بايد به بيمار تأكيد كرد كه سعي كند از دست و پاي سمت مبتلاي خود استفاده كند، حتي اگر اين كار با سختی و دشوار و به صورت ناشيانه انجام شود. که برای این کار، می توان مثلاً سمت سالم بیمار را مهار کرد و او را مجبور کرد که از سمت مبتلا استفاده کند. البته برای شروع این کار باید با استفاده از یکسری تکنیک های خاص کاردرمانی، سمت مبتلا را برای حرکت کردن آماده کرد. انجام این کار باید توسط یک کاردرمان صورت پذیرد و بعد از اندکی بهبودی می توان این کار را به خانواده بیمار آموزش داد.
سعی شود تمرینات کاردرمانی مبنتی بر وضعیتهای عملکردی و همسو با فعالیتهای روزمره زندگی بیمار باشد. یعنی اینکه مثلا اگر هدف ما دادن حالت ها و وضعیت های مختلف به بیمار می باشد. باید از سطوح پایین تر که نشستن می باشد شروع کنیم و بعد سراغ سطوح بالاتر یعنی دو زانو ایستادن برویم. وضعیتهای عملكردهاي روزمره شرح داده شده در بالا عبارتند از: حفظ تعادل در وضعيت نشسته، دراز كردن دست و گرفتن اشيا، برخاستن از روي صندلي، حفظ تعادل در وضعيت ايستاده و بالاخره راه رفتن. اين عملكردهاي پايه را بايد در مورد هر بيمار ارزيابي كرده و تمرينات عملكردي مناسب را با توجه به وضعيت بيمار، طراحي و اجرا كرد. در مراحل اوليه ممكن است استفاده از برخي وسايل كمكي(مثلاًواکر) بويژه در مورد راه رفتن، ضرورت پيدا كند. اصل مهم در انجام این تمرینات تکرار زیاد می باشد چون که با تکرار زیاد است که مغز می تواند تا حدودی عملکرد منطقه آسیب دیده ناشی از سکته را جبران کند.
مطلب دیگر در کاردرمانی برای درمان سکته مغزی، مشارکت اطرافیان در توانبخشی بیمار است. کاردرمان باید نحوه انجام تمرینات را به اطرافیان بیمار آموزش دهد تا با این کار آنها را در بهبود بیمار و درمان سکته مغزی سهیم کند. زیرا تمرينات کاردرمانی و توانبخشي زماني موفق است كه با شدت بالا و تكرار زياد انجام شود و در این صورت است که بهبودی حاصل می شود. بر این اساس، نباید تمرینات کاردرمانی فقط مختص به زمان بستری بودن بیمار در بیمارستان باشد بلکه تمرینات باید در منزل نبز توسط کاردرمان و اطرافیان ادامه یابد.
بطور کلی کاردرمانی سبب می شود استقلال از دست رفته و همچنین عدم توانایی در انجام فعالیت های روزمره زندگی در مبتلایان به سکته مغزی ارتقا یابد و بیمار دوباره به اجتماع برگردد و این در صورتی محقق می شود که انجام و تکرار زیاد تمرينات تداوم داشته باشد.
منبع : طب فیزیک و توانبخشی دکتر فروغ
