روش لامینکوتومی دیسک کمر به منظور خارج کردن لامینا انجام می‌شود. لامینا در قسمت پشت مهره‌های ستون فقرات قرار گرفته و دیواره پشت کانال نخاعی را تشکیل می‌دهد. این روش دسترسی جراح مغز و اعصاب به کانال نخاعی و رفع فشار از روی طناب نخاعی و ریشه‌های اعصاب را امکان‌پذیر می‌سازد.
لامینکتومی دیسک کمر به طور موثری سبب درمان پادرد مربوط به دیسک کمر و تنگی نخاعی و دیگر عارضه‌های مرتبط می‌شود. تنگی کانال نخاعی با افزایش سن و ضخیم و سفت شدن رباط‌های ستون فقرات، بزرگ شدن استخوان‌ها و مفاصل و تشکیل خارهای استخوانی بروز می‌کند. لغزش مهره‌ها بر روی یکدیگر نیز می‌تواند منجر به فشردگی اعصاب شود.
در این مقاله اطلاعات لازم در ارتباط با لامینکتومی دیسک کمر شرح داده می‌شوند.
فهرست مطالب
ساختار ستون فقرات
ستون فقرات در ناحیه کمر شامل 5 عدد از بزرگ‌ترین و مستحکم‌ترین مهره‌های ستون فقرات می‌باشد. بین هر مهره، دیسک قرار دارد که به عنوان ضربه‌گیر عمل می‌کند و فشار را به طور متناسب تقسیم می‌کند. در صورتی که دیسک پاره شود و یا در اثر تخریب به درستی عمل نکند، امکان دارد بر اعصاب فشار وارد شده و درد ایجاد شود. لامینای هر مهره استخوانی است که قسمت پشتی کانال نخاعی را تشکیل می‌دهد. فورامین منفذ کوچکی است که عصب از طریق آن، از کانال نخاعی خارج می‌شود.
از روش لامینکتومی جهت رفع تنگی کانال نخاعی استفاده می‌شود.
لامینکتومی دیسک کمر، تنگی کانال نخاعی، درمان علائم گزگز و بی‌حسی و …
اصلی‌ترین دلیل برای انجام لامینکتومی دیسک کمر در بزرگسالان، تنگی کانال نخاعی می‌باشد. این عارضه می‌تواند سبب فشردگی طناب نخاعی یا اعصابی شود که از ستون فقرات خارج می‌شوند و به بقیه قسمت‌های بدن گسترش پیدا می‌کنند.
تنگی کانال نخاعی معمولا زمانی ایجاد می‌شود که تغییرات تخریبی در ستون فقرات سبب رشد رباط‌ها و مفاصل در ناحیه آسیب‌دیده می‌شود. رشد رباط‌ها و مفاصل در واقع ساز و کار بدن جهت بازیابی ثبات در ستون فقرات می‌باشد. این روند رشد در فضایی که در حالت طبیعی توسط طناب نخاعی یا اعصاب اشغال شده است، تداخل ایجاد می‌کند و بر این بافت‌ها فشار وارد می‌کند. فشردگی این بافت‌ها می‌تواند سبب بروز موارد زیر شود:
- رادیکولوپاتی: درد، بی‌حسی، احساس گزگز یا ضعف در یک دست یا پا که در اثر فشردگی ریشه عصبی یا فتق دیسک کمر بروز می‌کند.
- سندرم دم اسبی: از دست رفتن کنترل روده یا مثانه و یا بی‌حسی در باسن، ناحیه تناسلی و قسمت داخلی ران که در اثر فشردگی اعصاب در ستون فقرات کمری و یا فتق دیسک کمر بروز می‌کند.
- لنگش عصبی: درد پا و کمر مرتبط با انجام فعالیت که با استراحت تسکین پیدا می‌کند.
روش‌های غیر جراحی مانند فیزیوتراپی و کنترل درد می‌توانند سبب رفع یا بهبود علائم در برخی از بیماران شوند. امکان دارد درمان قطعی فشردگی عصب به جراحی نیاز داشته باشد.
لامینکتومی دیسک کمر امکان دارد به دلایل دیگری غیر از رفع فشردگی عصب انجام شود. ممکن است جراح در بزرگسالان یا کودکان از لامینکتومی جهت دسترسی به کانال نخاعی به منظور برداشتن تومور یا ناهنجاری‌های عروقی و یا درمان کشیدگی نخاع استفاده کند.
لامینکتومی دیسک کمر چگونه انجام می‌شود؟
لامینکتومی دیسک کمر معمولا با استفاده از بیهوشی عمومی و با به کارگیری رویکرد خلفی انجام می‌شود و بیمار بایستی در این روش بر روی شکم دراز بکشد. امکان دارد لامینکتومی به روش باز و یا به شیوه کم‌تهاجمی (میکرولامینکتومی) انجام شود.
در لامینکتومی دیسک کمر به روش باز، جراح برشی نزدیک سطح نخاعی مورد نظر ایجاد می‌کند. پس از ایجاد برش، از ابزاری به نام رترکتور جهت کنار زدن پوست، چربی و عضلات استفاده می‌شود تا جراح بتواند به ستون فقرات دسترسی داشته باشد. سپس جراح لامینا و رباط‌های ضخیم‌شده را جهت باز کردن فضای اطراف اعصاب فشرده، خارج می‌کند. در نهایت رترکتور برداشته شده و برش با استفاده از بخیه بسته می‌شود.
میکرولامینکتومی که یک روش کم‌تهاجمی محسوب می‌شود با استفاده از ابزار خاصی مانند اندوسکوپ و رترکتور لوله‌ای انجام می‌شود. با استفاده از این ابزار به برش‌های کوچکتری جهت جراحی نیاز می‌باشد. در این روش، پس از ایجاد برش، جراح از رترکتور لوله‌ای برای جدا نگه داشتن بافت‌ها استفاده می‌کند.
جراح همچنین برای مشاهده دقیق جزئیات، از ابزار بزرگ‌نمایی (لوپ) استفاده می‌کند. در برخی از مواقع به جای لوپ از اندوسکوپ یا میکروسکوپ استفاده می‌شود. جراح بخشی از لامینا را به همراه خارهای استخوانی و بافت رباط که سبب فشردگی اعصاب نخاعی شده‌اند را خارج می‌کند. سپس رترکتورهای لوله‌ای برداشته شده و برش با استفاده از بخیه قابل جذب بسته می‌شود.
اقدامات مورد نیاز پیش از لامینکتومی دیسک کمر
مصرف هر گونه دارو شامل داروهای بدون نیاز به نسخه پزشک و مکمل‌ها، خصوصا داروهایی که سبب رقیق شدن خون می‌شوند بایستی به پزشک اطلاع داده شود. امکان دارد قطع مصرف این داروها پیش از لامینکتومی دیسک کمر به بیمار توصیه شود.
بیمار بایستی وجود هر گونه آلرژی به دارو، مواد غذایی یا لاتکس را به پزشک اطلاع دهد.
دوره بهبودی پس از لامینکتومی دیسک کمر چقدر طول می‌کشد؟
بهبودی پس از لامینکتومی دیسک کمر به زمان نیاز دارد. جهت دستیابی به بهبودی کامل، از دستورات پزشک بایستی به دقت پیروی شود.
به طور کلی، بیمار باید در حدود یک ماه پس از جراحی بسیار احتیاط کند. البته خودداری از عدم تحرک پس از جراحی از اهمیت زیادی برخوردار است. در واقع تحرک جسمانی عامل مهمی در بهبودی پس از جراحی به شمار می‌رود.
پس از لامینکتومی دیسک کمر امکان دارد بیمار در همان روز جراحی به منزل برود و یا جهت نظارت و ارزیابی بیشتر در بیمارستان بماند. معمولا بیمار مدت زمان کوتاهی پس از جراحی می‌تواند راه برود و روز بعد از جراحی به منزل بازمی‌گردد. امکان دارد به استفاده از برنامه فیزیوتراپی جهت بهبود عضلات پا و کمر نیاز باشد. بسیاری از افراد می‌توانند پس از چند هفته، فعالیت‌های روزانه خود را ادامه دهند. افرادی که دارای مشاغل سنگین هستند که نیاز به بلند کردن اجسام و کار با ماشین‌آلات سنگین دارد، امکان دارد جهت بهبود و بازگشت به محل کار به زمان بیشتری نیاز داشته باشند.
