مقدمه
کمردرد در اکثر افراد اعم از مرد یا زن و حتی در موارد خاص در کودکان به دلایل مختلف مانند فشار ناگهانی بر ستون فقرات(مهره) و گرفتگی عضلات و یا فتق و پارگی دیسک کمر ، گودی کمر ، آرتروز ستون فقرات و علائمی همچون درد شدید و ناتوانی در حرکت ، وجود دارد. نحوه درمان آن بستگی به تشخیص پزشک متخصص و شدت عارضه دارد. برای این منظور بیماران باید به کلینیک های طب فیزیکی و توانبخشی مراجعه کنند تا یکی از روش های درمانی غیر جراحی شامل فیزیوتراپی ، ورزش درمانی و حرکات اصلاحی و… و در صورت حاد بود عمل جراحی انجام میشود
در این مقاله شما با درد مفصل کمر ، علت آن و راههای درمان و رفع کمر درد آشنا میشوید
درد مفصل کمر
ستون مهر ها ی ناحیه کمر در ناحیه تحتانی ستون مهره ها قرارگرفته است واز5 استخوان(مهره )تشکیل شده است.دربین هرمهره دیسک هایی قرارگرفته است که نقش ضربه گیری را درستون مهر ه ها ایفا میکنند.ماهیچه های بی شماری درستون مهر ها ی ناحیه کمروجود دارند وای ناحیه ازتعدادی لیگامت قوی تشکیل شده است که باعث استحکام ستون مهر ه ها شده اند.بسیاری ازاین ساختارها زمانیکه شما دچار درد کمر میشوید درگیرهستند.
علت و دلایل
دردهای شدید مفصل کمر براثر موارد زیادی رخ میدهد که شامل موارد زیراست
1- ضربه (ناشی ازتصادف،افتادن وبلندکردن وزن های سنگین)
2- عدم تعادل ماهیچه ها(عدم تعادل در حالت ماهیچه ها)
3- شرایط نامطلوب پزشکی
4- بیماری ها ی روماتیسمی
درمان
اگرچه درد مفصل کمر باعث ناتوانی واختلال دربدن شما میشود اما بسیارمهم است که آگاه باشید این درد میتواند بهبودیابد.شما میتوانید بایک درمان مناسب به حالت طبیعی خود بازگردید وبا استقامت ماهیچه های اطراف ستون مهره ها باعث ایجاد حرکات بدون درد وطبیعی شوید
درمراحل اولیه درد کمر مواردی وجود دارد که با انجام آنها میتوانید باعث کاهش درد کمر به صورت موقت و بهبودی سریع مفصل کمرشوید.
فیزیوتراپی
بسیارمهم است تا با پزشک فیزیوتراپیست مشورت کنید اومیتواند با کاهش درد وبهبود حرکت به شما کمک کند.
پزشک فیزیوتراپ متخصص درارزیابی آسیب دیدگی های ماهیچه ها وساختارهای بدن مخصوصا درد مفصل کمراست.او برای شناسایی ساختاری که باعث درد شده است بیمار را به صورت فیزیکی معاینه میکند.پزشک فیزیوتراپیست قادراست که شما را با علت های درد آشنا کند وروش های خود مدیریتی را به شما آموزش میدهد.او همچنین موارد درمانی را به شما ارائه خواهد کرد این درمان ها شامل مواردزیراست.
1- حرکت دادن مفصل
2- ماساژ
3- کشش
4- تمرینات استقامتی
5- ضربه زدن
6- توصیه هایی برای حالت های قرارگیری بدن در موقعیت های مختلف درمنزل وسرکار
درمان هایی که ذکر شد فقط باعث کاهش درد کمر نمیشود بلکه ازبازگشت درد به مفصل هم جلوگیری میکند.اگر شما از درد کمر رنج میبرید درنگ نکنید. هرچه سریعتربه پزشک فیزیوتراپی مراجعه کنید، در اینصورت آنهاسریعتر میتوانند به شما کمک کنند وباعث کنترل درد وبازگشت شما به زندگی ،کار ورزش شوند.
تمرینات فیزیوتراپی با ایجاد تحرک واستقامت ماهیچه های مفصل کمر وشکم میتواند به سرعت باعث ریکاوری واحیا درد مفصل کمرشود.تحقیقات نشان میدهد که ماهیچه های خاصی مانند ماهیچه مالتیفیداس multifidus به صورت خودکار بعد ازآسیب دیدگی یا دردهای شدید مفصل کمر بهبودنمی یابد.این شاید یکی ازدلایل کاهش روند ریکاوری درد کمر برای افرادی است که تابه حال به پزشک فیزیوتراپی مراجعه نکرده اند.
تمرینات برای افرادی که دچار درد های شدید مفصل کمرهستند باید براساس شرایط بیمار وتشخیص پزشک انجام شود.
تمرینات باید توسط یک پزشک متخصص تجویزشود او با ارزیابی هربیمار به صورت جداگانه تمرینات خاص برای او طراحی میکند پزشک فیزیوتراپی نباید برای همه بیماران یک تمرین یکسان وکلی را انجام دهد.برنامه تمرین کلی ویکسان میتواند باعث تشدید درد بیماران شود.
تمرینات فیزیوتراپی شامل موارد زیراست اما فقط به این موارد محدود نمیشود
1- تحرک مفصل
2- تحرک بافت های نرم
3- ضربه زدن
4- تمرینات(شامل تمرینات کششی واستقامتی)
5- طب سوزنی واستفاده ازسوزن های خشک
6- کشش
7- استفاده از دستگا ه های الکتریکی
پزشکان فیزیوتراپی تمریناتی را به بیماران آموزش میدهند که برای کنترل درد است وبه تدریج میتواند پیشرفت داشته باشد این تمرینات ازرا ه های متنوعی تجویز میشود که شامل موارد زیراست
1- برنامه تمرینات خانگی با پیشرفت این تمرینات درجاییکه مناسب است
2- آب درمانی
3- آموزش تمرینات شخصی یاگروهی
پزشک فیزیوتراپی قادراست تا به بیمار کمک کند تا دوره ریکاوری سریعتر انجام شود او ترجیح میدهد که درمان ها را بسیار سریع شروع کند تا بیمار سریعتر بهبود یابد.
تمرینات فیزیوتراپی
تمرینات استقامتی باعث بازگشت استقامت به مفصل کمر میشود وبازگشت تدریجی بیمار برای انجام فعالیت های روزانه برای ریکاوری بیمار بسیار مهم است.
جراح ارتوپد یا پزشک فیزیوتراپی به شما توصیه میکند که تمرینات را درمراحل اولیه 10 تا 30 دقیقه و2 تا3 مرتبه دریک روز انجام دهید.
او تعدادی ازتمرین هایی که درادامه گفته میشود را به بیمار توصیه میکند.این راهنما به شما کمک میکند تا درمورد تمرینات اطلاعات بیشتری کسب کنید شما میتوانید این تمرینات را تحت نظارت یک جراح ارتوپد یا پزشک فیزیوتراپی انجام دهید.
فیزیوتراپی تخصصی و مجهز به جدیدترين و متنوع ترین دستگاه ها و پرسنل مجرب
برنامه تمرینات اولیه
ضربه زدن بوسیله مچ پا
1- برروی مفصل کمر بخوابید
2- مچ پای خود را بالا وپایین بیاورید
3- این حرکت را 10 مرتبه تکرارکنید
کشیدن یا لغزش پاشنه
1- برروی مفصل کمر بخوابید
2- به آرامی زانوی خود را خم وراست کنید
3- این حرکت را 10 مرتبه تکرارکنید
انقباض شکم
1- برروی مفصل کمربخوابیدوزانوهای خودراخم کنید ودست های خود را درپایین قفسه سینه به حالت استراحت قراردهید
2- ماهیچه های شکم خود را منقبض کنید تا قفسه سینه به سمت مفصل کمر فشاربیاورد
3- نفس خود را نگه ندارید
4- این حرکت را به مدت 5 ثانیه نگه دارید
5- رها کنید وریلکس شوید
6- این حرکت را 10 مرتبه تکرارکنید
اسکوات یا نیمه نشسته به دیوار
1- بایستید وبه دیوارتکیه دهید
2- پاهای خود را با فاصله 12 اینچ ازدیوار قراردهید
3- ماهیچه های شکم خود ر ا منقبض کنید درحالیکه به آرامی زانوهای خود را بازاویه 45 درجه خم میکنید
4- این حرکت را به مدت 5 ثانیه نگه دارید
5- به آرامی به حالت اولیه بازگردید
6- این حرکت را 10 مرتبه تکرارکنید
بلندکردن پاشنه
1- بایستید ووزن خود را برروی هردوپا قراردهید
2- به آرامی پاشنه پای خود را بالا وپایین بیاورید
3- این حرکت را 10 مرتبه تکرارکنید
بالابردن ساق پا به صورت صاف
1- بروی مفصل کمر درحالیکه یکی ازپاها به صورت صاف وپای دیگر به حالت خم قراردارد بخوابید
2- برای استحکام مفصل کمرماهیچه های شکم خود را منقبض کنید
3- به آرامی ساق پای خود را با فاصله 6 تا 12 اینچ ازروی زمین بالا بیاورید وآنرا به مدت 1 تا 5 ثانیه نگه دارید.
4- به آرامی ساق پای خود را پایین بیاورید
5- این حرکت را 10 مرتبه تکرارکنید
برنامه تمرینات متوسط یا میانی
کشش زانو به سمت قفسه سینه
1- برروی مفصل کمربخوابید وهردو زانوی خود را خم کنید
2- ران شما باید پشت زانو باشد ویک زانوی خودرا به سمت سینه بالابیاورید
3- آنرا به مدت 20ثانیه نگه دارید
4- زانوی خود را رها کنید وریلکس شوید
5- این حرکت را برای هردو پا 5 مرتبه تکرارکنید
کشش همسترینگ
1- برروی مفصل کمربخوابید وساق پای خود را خم کنید
2- ران خود را درپشت زانو نگه دارید
3- به آرامی زانوی خود را صاف کنید تا کششی درپشت ران احساس کنید
4- این حرکت را 20 ثانیه نگه دارید
5- زانوی خود را رها کنید وریلکس شوید
6- این حرکت را 5 مرتبه برای هردو پا تکرار کنید
تمرینات استحکام مفصل کمر با استفاده ازیک توپ سوئیسی
ماهیچه های شکم باید برای انجام همه تمرینات منقبض باشد.هرتمرین را باید 60 ثانیه انجام دهید.هرچه که توپ ازبدن شما دورترباشد تمرینات شما سخت تر میشود.
برروی زمین دراز بکشید
1- برروی مفصل کمربخوابید زانوی خود را خم کنید وپشت ساق پای خود را برروی توپ قراردهید
2- به آرامی بازوی خودرا تا حد سر بالابیاورید وسپس پایین بیاورید وبا بازوی دست مخالف جابه جا کنید.
3- به آرامی یک زانوی خود را صاف کنید وآنرا ریلکس کنید واین حرکت را برای زانوی دیگر انجام دهید
4- به آرامی یک زانوی خود را صاف کنید وبازوی مخالف خود را تاحد سربالا بیاورید بازو وساق مخالف بایکدیگرجابه جا کنید
5- به آرامی توپ را با ساق پا جلو وعقب ببرید
نشستن برروی توپ
1- بروی یک توپ بشینید ولگن وزانوی های خودرا 90 درجه خم کنید وپاهای خود را برروی زمین قراردهید
2- به آرامی بازوی خود را تانزدیکی سر بالا بیاورید وپایین بیاورید این حرکت را با بازوی مخالف جابه جا کنید.
3- به آرامی پاشنه پای خود را بالا وپایین بیاورید وطرف راست وچپ را با یکدیگر جابه کنید
4- به آرامی یک پاشنه پای خودرا به همراه بازوی مخالف تانزدیکی سر بالابیاورید.با بازوی وپاشنه سمت دیگربدن جابه جا کنید
5- قدم رو:به آرامی یکی از پاهایتان را بافاصله 2 اینچ از زمین بالا بیاورید سمت راست وچپ را جابه جا کنید.
ایستادن
1- بایستید ویک توپ بین مفصل کمر ودیوار قراردهید
2- به آرامی زانوی خود را 45 تا 90 درجه خم کنید و5 ثانیه نگه دارید.زانوهایتان را صاف کنید
3- به آرامی زانوی های خود را 45 تا 90 درجه درحالیکه هردوبازوی خودر ا تا نزدیکی پیشانی بالا آورده اید خم کنید.
خوابیدن برروی توپ
1- برروی شکم برروی یک توپ درازبکشید
2- به آرامی بازوهای خود را تانزدیکی پیشانی بالابیاورید وجابه جا کنید
3- به آرامی ساق پای خود را با فاصله 2 تا4 اینچ اززمین بالابیاورید ویک درمیان برای هردو ساق پا انجام دهید
4- به صورت 1 ،2 بازو وساق پای خود رابه صورت یک درمیان بالابیاورید
5- یک زانوی خود را خم کنید به آرامی ساق پای خود را بالا بیاورید وساق پای چپ وراست را بایکدیگر جابه جا کنید
نکته:دقت کنید که ناحیه کمانی کمررا خم نکنید
برنامه تمرینات پیشرفته
کشش ناحیه فلکسر Flexor(انعطافی) لگن
1- برروی مفصل کمر برلبه یک رختخواب بخوابید زانوی خودرا برروی قفسه سینه نگه دارید
2- به آرامی یک ساق پای خود را پایین بیاورید تا کششی دربالای ران،لگن ایجاد شود.
3- این حرکت را به مدت 20 ثانیه نگه دارید
4- زانوی خود را رها کنید وریلکس شوید
5- این حرکت را 5 مرتبه برای هردوطرف تکرارکنید
کشش پریفورمیس
1- برروی مفصل کمر بخوابیدوهردو زانوی خود را خم کنید
2- یک ساق پای خود را برروی ساق پای دیگر قراردهید
3- زانوی مخالف را به سمت قفسه سینه بکشید تاکششی درناحیه لگن وباسن احساس شود
4- این حرکت را به مدت 20 ثانیه نگه دارید
5- زانوی خود را رهاکنید وریلکس شوید
6- این حرکت را 5 مرتبه برای هردوطرف تکرارکنید
تمرین استحکام مفصل کمر بوسیله توپ سوئیسی
1- بروی شکم برروی توپ بخوابیددست خود را درروی زمین جلوی توپ قراردهید وتوپ را ازماهیچه ها شکم به سمت ساق پا غلط دهید توپ باید درزیر ساق پا قراربگیرد.به حالت اولیه بازگردید
2- درحالیکه توپ در زیرساق پاهایتان قرارداردبه آرامی بازوهای خود را به صورت یک درمیان تا نزدیکی سر بالابیاورید.
3- به همان صورتیکه دستتان درجلوی توپ قراردارد حرکت شنا انجام دهید
تمرینات ایروبیک
با انجام تمرینات ایروبیک متیوان ستون مهر ها را دریک موقعیت متعادل درحالیکه باعث استحکام ماهیچه های شکم وحفاظت ازمفصل کمر میشود قراردهیم.تمرینات ایروبیک شامل مواردزیراست
1- تمرین دوچرخه برای مدت زمان 20تا 30دقیقه
2- تمرین تردمیل 20 تا 30 ثانیه
از دیگر درمان ها می توان به موارد زیر اشاره کرد
لیزر
لیزر یک اشعه پر انرژی نور است که می تواند انرژی خود را به طور انتخابی به بافتها منتقل نماید.کاربرد طبی لیزر به صورتی است که ، آب موجود در سلولهای زنده و یا مواد رنگی پوست مانند هموگلوبین و پروتئین هایی که خون قرمز و ملاتین را میسازند،قادرند انرژی فوتون های لیزر را جذب کنند. در نتیجه می توان از این ابزار برای امور برش،تبخیر،یا جوش خوردن بافتهای پوستی و یا رگهای خونی و کاهش درد استفاده کرد. همچنین درمان کمردرد با لیزر نیز امکان پذیر است و یکی از روش های درمانی کمردرد محسوب می شود.
فعالیت
دردهای مفصل کمر ممکن است شما را مجبورکند که دررختخواب استراحت کنید اما این کار اشتباه است وشما باید تاجایی که احساس راحتی میکنید مفصل خود راحرکت دهید.با حرکت مفصل باعث جلوگیری ازسختی وگرفتگی عضلات میشوید.متخصص فیزیوتراپی با طراحی برنامه تمرینات آرام ورزشی میتواند به بهبود درد کمرکمک کند.او همچنین میتواند با توسعه دادن فعالیت ها به تدریج باعث بازگشت بیمار به حالت اولیه شود وبیماربتواند عملکرد خود را به صورت طبیعی انجام دهد.
استفاده ازگرما درمانی
گرما میتواند باعث کاهش دردوبهبود عملکرد درد48 ساعت اولیه هنگام بروز دردمفصل کمرشود.یکی ازساده ترین روش ها برای کاهش درد کمر استفاده از پدها وکمپرسهای گرم وبطری های آب گرم برروی موضع است.حتما قبل از قراردان جسم گرم برروی موضع آنرا امتحان کنید.
استراحت
اگرچه فعال بودن درحین ایجاد درد کمر بسیار مهم است اما زمانی هم شما به استراحت احتیاج دارید پس یک زمانی را به خود اختصاص دهید وبعد
از فعالیت کمی دراز بکشید یا بشینید.موقعیتی که برای شما راحتراست را هنگام استراحت مخصوصا زمانیکه میخوابید انتخاب کنید. هنگام خوابیدن برروی مفصل کمر ازیک بالش برزیرزانوها استفاده کنید وزمانیکه برروی پهلو میخوابید این بالش را دربین زانوهای خود قراردهید با انجام این کار باعث نگهداری ازمفصل کمر وراحتی بیشتری میشود.
زمانیکه مینشینید مفصل کمرشما باید حتما به جایی تکیه داده شود.شما میتوانید هنگام نشستن برای پشتیبانی ازمفصل کمرازیک حوله گرد شده برروی ناحیه کمانی کوچک مفصل کمراستفاده کنید.این کار باعث حفاظت وپشتیبانی ازمفصل کمر میشود ودردرا کاهش میدهد.
نتیجه گیری
چنانچه در مقاله مطالعه فرمودید کمر درد به علل مختلف ممکن است بوجود بیاید. اگر این بیماری درمان نشود عوارض ناگواری ممکن است رخ دهد از اینرو درمانی که برای بهبود آن انجام میشود بسیار مهم است. بهترین درمان استفاده از روش های فیزیوتراپی ، ورزش درمانی و در نهایت لیزر است. توصیه میشود قبل از اقدام به هر روشی ، به پزشک متخصص جهت تشخیص صحیح و استفاده از روش درمانی مناسب مراجعه نمایید