در این مقاله، روش فیوژن ستون فقرات که یک روش جراحی است، مورد بررسی قرار میگیرد. در این روش، استخوانهای ستون فقرات با یکدیگر متصل میشوند و در نتیجه مشکلاتی مانند فتق دیسک، شکستگی مهره یا اسکولیوز در منطقه کمر را درمان میکند. با انجام این عمل جراحی، استخوانها با هم جوش میخورند و به یک استخوان واحد تبدیل میشوند. این عمل باعث حدف حرکت بین استخوانها میشود و در نتیجه درد را کاهش میدهد.
فهرست مطالب
جراحی فیوژن ستون فقرات چیست؟
ستون مهره یا ستون فقرات، از استخوانهای کوچک و منفردی (یعنی مهرهها) تشکیل شده است که در یک ردیف بر روی هم قرار گرفتهاند. بین هر یک از این مهرهها یک بالشتک نرم وجود دارد که دیسک نامیده میشود. این فاصله مهرهها است که به کمرتان اجازه میدهد کمی خم شود و به شما امکان خم شدن به جلو، قوس به عقب و پیچش از یک طرف به طرف دیگر را میدهد.
اگر مشکلی در مهرهها یا دیسک وجود داشته باشد، انجام این حرکات میتواند دردناک شود. جوش دادن (فیوژن) دو یا چند مهره به هم از طریق پیوند استخوان، حرکت بین مهرهای را که باعث درد میشود از بین میبرد.
این استخوان پیوندی را میتوان با استفاده از استخوان قسمت دیگری از بدن (روش اتوگرافت)، بخشی از مهره برداشته شده برای رفع فشار (اتوگرافت موضعی) یا استخوان برداشت شده از فرد اهداكننده متوفی (آلوگرافت) انجام داد.
برای این عمل، مواد استخوان پیوند مصنوعی نیز موجود است، از جمله ماتریکس استخوان دمینرالیزه (DBM) از اجساد، پروتئینهای مورفوژنتیک استخوان (BMP) و استخوان مصنوعی.
این عمل معمولاً به عنوان یک جراحی برنامه ریزی شده در بیمارستان انجام میشود و چندین روش و تکنیک مختلف برای انجام عمل فیوژن ستون فقرات وجود دارد.
جراحیهای کوچکتر فیوژن ممکن است با استفاده از روشهای لاپاراسکوپیک با حداقل میزان تهاجمی انجام شود، اما بسیاری از عملهای فیوژن ستون فقرات به جراحی باز نیاز دارند. تکنیک مورد استفاده در این عمل، به محل مهرههای آسیب دیده و میزان کار موردنیاز بستگی دارد.
هدف از عمل فیوژن ستون فقرات
هدف از جراحی عمل فیوژن ستون فقرات، تحریک رشد استخوان بین دو یا چند مهره با استفاده از پیوند استخوان است. به محض تشکیل استخوان جدید، مهرهها به هم متصل میشوند و دیگر نباید جابجایی بین بخشهای جوش دادهشده وجود داشته باشد.
شرایطی وجود دارد که در آنها، حرکت مهرهها باعث بروز درد کمر و یا گردن میشود. از جمله مواردی که ممکن است با عمل فیوژن ستون فقرات برطرف شود عبارتند از:
- بیماری دژنراتیو (فرسایشی تخریبی) دیسک
- اسپوندیلولیستزیس (سرخوردگی مهرههای ستون فقرات)
- تنگی نخاع
- اسکولیوز
- شکستگی مهره
- عفونت
- فتق دیسک
- تومور
راه رسیدن مشکلات اولیه ستون فقرات تا جراحی فیوژن ستون فقرات، ممکن است طولانی باشد. به استثنای شکستگی مهره، معمولاً تا زمانی که بیاثر بودن سایر درمانهای کم تهاجم ثابت نشود، جراحی معمولاً در نظر گرفته نمیشود. دارو و فیزیوتراپی از گزینههای خط مقدم درمان کمردرد هستند.
تصمیمگیری برای انجام جراحی ستون فقرات، بر اساس سابقه علائم، نتایج معایناتی از جمله اسکن ام آر آی (MRI)، رادیولوژی و معاینه فیزیکی صورت میگیرد.
این نکته را به خاطر داشته باشید: جراحی عمل فیوژن ستون فقرات غالباً همراه با سایر جراحیهای ستون فقرات انجام میشود، مانند دیسککتومی برای برداشتن دیسک آسیب دیده بین مهرهها، لامینکتومی برای برداشتن بخشی از مهرهها (مانند خار استخوان)، یا فورامینوپلاستی (Foraminoplasty) برای گسترش پهنای فورامن، جایی که ریشههای عصبی از ستون فقرات خارج میشوند.
نحوه آمادهسازی
چند هفته قبل از عمل، ویزیتی با جراح و یک متخصص بیهوشی خواهید داشت. آنها تمام داروهای شما را بررسی میکنند و دستورالعملهای خاصی در مورد اینکه آیا (و چه زمانی) لازم است که قبل از انجام عمل، مصرف هر یک از آنها را قطع کنید، به شما میدهند. مثلاً حدود دو هفته قبل از جراحی، به شما توصیه میشود که از مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID) مانند Motrin (ایبوپروفن) یا Aleve (ناپروکسن) خودداری کنید. همچنین به شما توصیه میشود که مکملهایی را که خطر خونریزی – مانند روغن ماهی یا جینکو – را افزایش میدهد، متوقف کنید.
اگر از آسپرین، کومادین (وارفارین)، پلاویکس (کلوپیدوگرل) یا داروی رقیق کننده خون دیگری استفاده میکنید، حتماً نظر پزشک جراحتان را در مورد نحوه مصرف آنها بپرسید.
خوردن یا نوشیدن قبل از جراحی ممکن است در هنگام بیهوشی مشکلاتی را ایجاد کند. به طور معمول توصیه میشود هشت ساعت قبل از عمل جراحی، چیزی نخورید یا ننوشید. دستورالعملهای خاصی را که از قبل توسط بیمارستان ارائه شده است رعایت کنید.
پیروی از یک رژیم غذایی سالم و انجام فعالیت بدنی منظم قبل از جراحی میتواند به شما در بهبود سریعتر بعد از عمل کمک کند. البته بهتر است از پزشک خود بپرسید انجام چه تمریناتی برای شما بیخطر است.
اگر سیگاری هستید، ترک کردن سیگار از هفتهها قبل از جراحی میتواند احتمال موفقیت شما را بهبود بخشد. خطر شکست عمل فیوژن ستون فقرات – عدم تشکیل استخوان جدید – در افراد سیگاری حدود 500٪ بالاتر است. به این دلیل که سیگار کشیدن مانع از تشکیل استخوان جدید میشود که این مسئله میتواند تأثیر مخربی بر بهبودی شما داشته باشد.
در حین جراحی
عمل فیوژن ستون فقرات معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام میشود. این عمل ممکن است 3 الی 4 ساعت طول بکشد. چندین روش و تکنیک جراحی برای انجام عمل فیوژن ستون فقرات وجود دارد. بعضی از آنها شامل پیوند استخوان یا قرار دادن پلاک، پیچ یا میلههای تیتانیومی میباشند. میتوانید درباره اینکه از چه روشی برای عملتان استفاده میشود با پزشک خود صحبت کنید.
در حالی که روند دقیق جراحی به محل و نحوه عمل فیوژن بستگی دارد، در اینجا یک سری مراحل کلی از آنچه که باید در طی این عمل انتظار داشته باشید گفته شده است:
- برش جراحی: پزشک جراح برای دسترسی به ستون فقرات، برشی در پشت یا پهلو ایجاد میکند. برای جراحیهای باز، برش بزرگتری ایجاد میشود. در حالی که برای جراحیهای کم تهاجم، یک برش کوچکتر ایجاد میشود.
- برداشت استخوان پیوندی: پیوند استخوان برای عمل فیوژن ستون فقرات اغلب از قسمتی از لگن به نام ستیغ تهیگاهی یا ایلیاک کرست برداشت میشود. این قطعه استخوانی ممکن است از طریق همان برش ایجاد شده برای دسترسی به ستون فقرات یا از طریق یک برش جدید برداشته شود. این به رویه جراحی بستگی دارد. (توجه: وقتی جراح تصمیم به استفاده از پیوند استخوان مصنوعی یا پیوند آلوگرافت – از استخوان بدنی دیگر- میکند، این مرحله از جراحی حذف میشود.)
- در معرض قرار دادن ستون فقرات و سایر مراحل کار: پس از آماده شدن بافت پیوند استخوانی، جراح از ابزارهای مخصوصی در قسمت برش دادهشده در ستون فقرات استفاده میکند تا عضلات پشت را از محل جراحی دور کند. گاهی اوقات، در این مرحله، اقدامات دیگری (مثل دیسککتومی یا لامینکتومی) قبل از قرار دادن پیوند انجام میشود.
- قرار دادن پیوند: پیوند استخوان در فضای بین مهرهها قرار داده میشود و با پیچها، پلاک و یا میلههای مخصوصی محکم بسته میشود.
- بستن محل جراحی: با اتمام عمل، جراح با استفاده از بخیه یا بستهای مخصوص جراحی، پوست ناحیهی برش دادهشده را میبندد. سپس محل برش با یک باند استریل پوشانده میشود.
انجام این جراحی حدود سه تا چهار ساعت طول میکشد، اگرچه بسته به میزان کار ترمیمی که باید انجام شود، این مدت ممکن است طولانیتر یا کوتاهتر باشد.
پس از عمل فیوژن ستون فقرات
بلافاصله پس از انجام جراحی، شما به اتاق بازیابی منتقل میشوید. در این اتاق، پرسنل و پرستاران مراقبتی شما را در مورد فشار خون، ضربان قلب و تنفس کنترل میکنند. اگر دردی احساس میکنید، به پرسنل اتاق بازیابی اطلاع دهید. پس از استقرار وضعیت پایدار شما، به اتاق خود در بخش بستری بیمارستان منتقل میشوید.
وقتی به اتاق خود منتقل میشوید، تیم پرستاری همچنان شما را مورد بررسی قرار میدهد تا مطمئن شوند که بهبود یافتهاید. پس از تاثیرات بیهوشی، میتوانید غذا و آب بنوشید.
ممکن است برای تخلیه مثانه، سوند به شما وصل شود. این سوند معمولاً روز بعد از جراحی خارج میشود.
مدت زمانی که در بیمارستان بستری میمانید، به میزان عمل فیوژن ستون فقرات شما بستگی دارد. شما داروهای مسکن دریافت خواهید کرد، اما اگر هنوز هم درد یا عدم راحتی احساس میکنید، حتماً به پزشک یا پرستار خود اطلاع دهید.
یک فیزیوتراپیست به شما نشان میدهد که چگونه خودتان حرکت کنید. حرکات شما تا زمان تأیید فیوژن ستون فقرات، محدود خواهد بود؛ به عبارت دیگر، نباید بدن خود را بچرخانید یا خم شوید.
در طول دوره بهبودی، ممکن است نیاز به استفاده از بریس یا کمربند پزشکی داشته باشید. برای جلوگیری از تشکیل لخته خون (ترومبوز ورید عمقی)، ممکن است باید از جورابهای طبی واریس استفاده کنید.
بازگشت به خانه پس از عمل فیوژن ستون فقرات
- تا زمانی که پزشک به شما اجازه ندهد، نمیتوانید رانندگی کنید. پس ترتیبی دهید که شخصی در روز ترخیص شما را به خانه برساند.
- مصرف هر داروی مسکنی را که پزشک تجویز کرده است، ادامه دهید.
- پانسمان زخم روی محل جراحی خود را تمیز و خشک نگه دارید. قبل از آنکه پزشک شما را مجاز به انجام این کار نکرده است، حمام یا شنا نکنید.
- از نشستن به مدت طولانی خودداری کنید. تا زمانی که عمل فیوژن شما تائید شود (حداقل 6 هفته اول) چیز سنگینی را بلند نکنید.
- در طی دو هفته اول بهبودی، پیاده روی کوتاهی کنید – پس از این زمان میتوانید مسافت پیادهرویتان را افزایش دهید. تا زمانی که پزشک به شما اجازه نداده است، نباید فعالیت سختی انجام دهید. این شامل کارهای خانه مانند جارو کشیدن و تمیزکاری سنگین است.
- 10 تا 14 روز پس از جراحی، بخیهها یا بستهای جراحی شما توسط پزشک عمومی یا پرستار برداشته میشوند.
- پزشک معالج ممکن است فیزیوتراپی را برای کمک به شما در یادگیری نحوه انجام صحیح کارهای روزمره ضمن محافظت از کمر، توصیه کند. این درمان همچنین ممکن است شامل تمریناتی برای تقویت عضلات پشت شما باشد.
- حدود شش هفته پس از جراحی باید برای عکسبرداری رادیولوژی مراجعه کنید. اگر جوش خوردگی مهرهها به خوبی صورت گرفته باشد، جراح آن را تائید کرده و توصیههایی را برای افزایش فعالیتتان به شما میدهد.
- بهبودی بعد از عمل فیوژن ستون فقرات ممکن است چندین ماه طول بکشد. در مورد بازگشت به کار با پزشک خود صحبت کنید.
عوارض
عمل فیوژن ستون فقرات، برای بسیاری از افراد بهبود قابل توجهی به همراه دارد. با این حال، همانند سایر عملهای جراحی، ممکن است عوارضی باشد که باید مورد توجه قرار گیرند. در ادامه، به اشاره به برخی از این عوارض و مسائل خاص مرتبط با فیوژن ستون فقرات میپردازیم:
- درد: درد پس از عمل فیوژن ستون فقرات یکی از عوارض شایع است. این درد معمولاً در طی مدت بازگشت به تمامیت کامل معمولاً بهبود مییابد، اما در برخی افراد ممکن است برای مدت طولانیتری ادامه داشته باشد.
- خونریزی: در طول عمل جراحی فیوژن ستون فقرات، خونریزی ممکن است رخ دهد. تیم جراحی معمولاً اقدامات لازم را برای کنترل خونریزی انجام میدهد، اما در موارد نادر ممکن است نیاز به اقدامات بیشتری باشد.
- عفونت: عفونت در محل عمل جراحی یک عارضه جدی است. ضمن اینکه عفونت نادر است، اما در صورت بروز علائم عفونت مانند تورم، درد، التهاب یا تغییر رنگ پوست، باید به پزشک خود مراجعه کنید.
- لخته شدن خون: پس از عمل فیوژن ستون فقرات، ریسک لخته شدن خون در رگها افزایش مییابد. این لختهها میتوانند خطراتی مانند تشکیل ترومبوز ورید عمقی را به همراه داشته باشند. برای پیشگیری از این موضوع، پزشک معالج ممکن است روشهای مربوطه را توصیه کند.
- واکنش به داروی بیهوشی: برخی از افراد ممکن است به داروی بیهوشی که در طی عمل استفاده میشود، واکنش نشان دهند. این واکنشها ممکن است شامل تهوع، استفراغ، خارش یا مشکلات تنفسی باشند.
علاوه بر این، چندین عارضه خاص وجود دارد که به صورت مستقل با فیوژن ستون فقرات مرتبط هستند:
- عمل فیوژن ناموفق: در برخی موارد، عمل فیوژن ممکن است به نتیجه مطلوب نرسد و استحکام استخوانهابعد از عمل فیوژن ستون فقرات، بسیاری از افراد بهبود قابل توجهی را تجربه میکنند. با این حال، همانند سایر عملهای جراحی، ممکن است عوارضی به همراه داشته باشد. در اینجا برخی از این عوارض را بررسی خواهیم کرد:
- درد: پس از عمل فیوژن ستون فقرات، برخی افراد ممکن است درد تجربه کنند. این درد معمولاً در طول فرایند بهبود تدریجی کاهش مییابد، اما ممکن است در برخی افراد به مدت زمان طولانیتری ادامه داشته باشد.
- خونریزی: خونریزی در محل عمل جراحی یک عارضه ممکن است. تیم جراحی معمولاً تلاش میکند تا خونریزی را کنترل کند، اما در برخی موارد نیاز به اقدامات بیشتری مانند استفاده از خونریزیها و یا نیاز به نیازمندی به خون اضافی ممکن است باشد.
- عفونت: عفونت در محل عمل جراحی نیز یک مشکل جدی است. احتمال عفونت از طریق میکروبها وارد میشود. تشخیص و درمان سریع عفونت مهم است تا عوارض بیشتری جلوگیری شود.
- لخته شدن خون: پس از عمل فیوژن ستون فقرات، ریسک لخته شدن خون در رگها افزایش مییابد. این لختهها میتوانند خطراتی مانند تشکیل ترومبوز وریدی را به همراه داشته باشند. پیشگیری از لخته شدن خون معمولاً شامل استفاده از داروهای خاصی میشود.
علاوه بر این، عوارض خاص دیگری هم ممکن است در مورد فیوژن ستون فقرات رخ دهند. این عوارض شامل موارد زیر میشوند:
- عمل فیوژن ناموفق: در برخی موارد، عمل فیوژن ممکن است نتیجه مطلوبی را به همراه نداشته باشد و استحکام استخوانها به طرز نامناسبی بهبود یابد. این ممکن است به دلیل عوامل مختلفی مانند عدم ترکیب صحیح استخوانها، عدم رعایت توصیههای پساعمل و یا مشکلات در بهبود بیمار برگردد.
ادامه درد کمر
