“پای پرانتزی” یا “نرمی استخوان” یكی از عوارضی است كه بسیاری از پدر و مادرها به محض مشاهده آن در پای كودكشان، دچار دلشوره شده و جهت رفع آن به پزشك مراجعه میكنند.
تحقیقات نشان میدهد كه معمولا وقتی نوزادی به دنیا میآید، به طور طبیعی دارای پاهای پرانتزی است كه تا 18 ماهگی طول كشیده و به نهایتش میرسد.
پای كودك پس از 18 ماهگی شروع به برعكس شدن میكند، یعنی ساق نسبت به ران، به طرف خارج منحرف میشود (حالت ایكسی) كه تا 3 سالگی به حداكثر رسیده و طی مراحل رشد، این زاویه كمكم برگشته و تا 7 سالگی به حالت طبیعی درمیآید.
وی حالت متعادل زاویه ساق به ران را 7 تا 10 درجه عنوان میكند كه در زنان تا 10 درجه طبیعی است (ساق نسبت به ران به طرف خارج یا حالت X انحراف دارد كه زاویه ی طبیعی به این صورت است)، ولی هنگامی كه كودك رشد میكند، اگر زوایا خیلی زیاد باشد، غیرطبیعی قلمداد میشود.
در كودكانی كه نسبت زاویه ساق و ران آنها خیلی متفاوت است، میتوان با انجام چند آزمایش و تجویز دارو، مشكل را برطرف ساخت تا بقایای این نرمی استخوان (راشی تیسم) در بزرگسالی به شكل پای پرانتزی برایشان باقی نماند.هر قدر فاصله بین دو زانو كه قوزك پا را به هم میچسباند بیشتر باشد، به ضخامت عارضه پای پرانتزی افزوده میشود.
معمولا در پایی كه به صورت طبیعی است اگر خطی از وسط زانو كشیده شود، داخل و خارج زانو به دو قسمت مساوی تقسیم میشود، ولی كسی كه دارای پای پرانتزی است، فشار بیشتری به داخل زانوهایش آمده و به تدریج باعث میشود سطح مفصلی طرف داخلی زانو خراب شود. حتی باعث ایجاد آرتروز در این ناحیه می گردد و آرتروز به تمامی زانو سرایت می كند كه آرام آرام زانوهای بیمار درد كرده و به اصطلاح علائم آرتروز پیشرفته در وی ظاهر میشود.
اصولا مشكل این گونه پاها این است كه دچار آرتروز زودرس میشوند، لذا به افرادی كه دارای پاهای پرانتزی هستند، توصیه میكنیم جهت جلوگیری از آرتروز زودرس، تحت عمل جراحی قرار بگیرند.
این عمل صرفا برای جلوگیری از بروز آرتروز است و هیچ پزشك ارتوپدی آن را جهت رفع درد جلوی زانو یا زیبایی توصیه نمیكند، ولی میتواند نتیجه یک عمل زیبایی را نیز داشته باشد و پاها از نظر ظاهری، شكیلتر شوند.
علل زانوی ضربدری
-عدم هماهنگی در صفحه رشد(در کودکان)
-بیماریی های که باعث کاهش ماده معدنی استخوان می شوند(مثلا بیماری راشیتیسم)
– به دنبال ضربات وارده(به ویژه به صفحه رشد)
-آرتروز (استئوآرتریت)
-پارگی رباطهای زانو
-آرتریت روماتویید
-شکستگی های انتهایی استخوان ران که بد جوش خورده اند.
-شکستگی قسمت فوقانی استخوان درشت نی(به علت بد جوش خوردن)
زانوی ضربدری در کودکان بیشتر از دو سال
پای ضربدری خوش خیم در کودکان در سنین سه تا پنج سالگی شایع است.پای ضربدری(والگوس زانو) در این کودکان غالبا با کف پای صاف همراه است و می توان این حالت را با کفش طبی اصلاح کرد,در اکثر موارد این تغییر شکل تا شش سالگی اصلاح می گردد.البته بهتر است که یک بررسی از جهت اینکه بیماری خاصی وجود ندارد به عمل آید.
درمان زانوی ضربدری در کودکان
-تجویز کفش طبی برای کودکان(در موارد خفیف)
-تجویز کفش طبی و بریس برای کودکان(در موارد شدیدتر نسبت به بالا)
-انجام جراحی. در کودکان در موارد شدید پای ضربدری و زمانیکه روش های فوق پاسخ ندهد معمولا جراحی انجام می شود.پس از بسته شدن صفحه رشد به خصوص در موارد شدید در بزرگسالان معمولا جراحی انجام می گیرد(مثلا استئوتومی).
عدم راستایی اندام تحتانی به خصوص مفصل زانو که موجب ضربدری شدن زانو (زانوی ضربدری – ژنووالگوس) یا پرانتزی شدن زانو (زانوی پرانتزی – ژنوواروس) می شود فرد را مستعد ابتلا به آرتروز و دردهای مفصلی می کند که بایستی به وسیله درمان های ارتوتیک و حرکات اصلاحی آن در مرکز توانبخشی امید درمان نمود و از ایجاد عوارض ثانویه جلوگیری کرد.
