مهمترین علامت پوکی استخوان درد است و این درد وقتی ایجاد میشود که استخوان دچار شکستگی میگردد. البته شکستگی ها معمولا بصورت شکستگی های ریز و بدون جابجایی و خفیفی هستند که بدون وارد شدن ضربه شدیدی به اندام ایجاد میشود. پس بیمار بدنبال یک حرکت بدنی که ممکن است قدری متفاوت از حرکات معمول وی باشد دچار شکستگی ریز و بدون جابجایی یا با جابجایی اندک در استخوان میشود.
استخوان پوک شده ضعیف است پس برای شکسته شدن نیازی به نیروی زیادی ندارد. خم شدن بر روی زمین برای بلند کردن یک وسیله یا چرخش ناگهانی کمر میتواند در یک فرد دچار پوکی استخوان موجب شکستگی خفیف شود. از طرف دیگر این شکستگی ها موجب تورم یا تغییر شکل استخوان هم نمیشوند. پس تنها علامت آن درد است.
بیمار میبیند که بدنبال یک فعالیت بدنی دچار درد کمر یا لگن یا دنده شده است و هیچ علامت دیگری هم ندارد. بسیار طبیعی است که فکر کند درد مختصری است که به علت ناپرهیزی و یا سرما خوردگی و یا کهولت سن و یا هر علت دیگری که به ذهنش میرسد ایجاد شده است. اصلا باور نمیکند علت درد شکستگی است. البته این شکستگی معمولا در عرض چند هفته خودبخود خوب شده و درد بیمار هم خوب میشود.
به مروز زمان که سن بیمار بالاتر رفته و استخوان وی پوک تر میشود تعداد و تکرر این شکستگی ها بیشتر میشوند. هر بار بیمار میبیند که درچار درد کمر یا لگن یا دنده یا مچ دست شده و بعد از چند هفته خوب میشود. ممکن است به پزشک های متفاوتی هم مراجعه کند ولی ممکن است چیزی بیش از مسکن و یا چند داروی تقویتی دریافت نکند.
در ستون فقرات این شکستگی های مکرر در مهره ها موجب تغییر شکل مهره میشوند. بتدریج و با هر بار شکستگی، ارتفاع مهره کم شده و مهره بجای استوانه ای بودن شکل گوه پیدا میکند. این تغییر ارتفاع مهره ها موجب میشوند تا بتدریج ارتفاع ستون مهره کم شده و قد فرد کوتاه شود. از طرف دیگر تغییر شکل مهره موجب میشود تا ستون فقرات انحنا پیدا کرده و گوژپشتی ایجاد شود.
فهرست مطالب
انواع شكستگي ها
شكستگي هاي ناشي از پوکی استخوان آنهايي هستند كه افراد سالم به آن دچار نمي شوند.
شكستگي هاي مهره اي ،شکستگی های لگني و شكستگي خارجي بازو .
شكستگي مهره اي منجر به درد مزمن و خميدگي پيكر مي شود . شكستگي استخوان هاي دراز به شدت حركت را تحت تاثير قرار ميدهد و ممكن است جراحي لازم شود به خصوص در شكستگي لگن كه احتمال آن خيلي كم است
اگرچه پوکی استخوان در مردان ممكن است رخ دهد اما مشكل قطعي در زنان يائسه است .ريسك فاكتور هاي پوكي استخوان ممكن است به دو دسته قابل اصلاح و غير قابل اصلاح تقسيم شوند :
پوکی استخوان غير قابل اصلاح
سابقه شكستگي در بزرگسالي ، سابقه خانوادگي شكستگي ،جنس زن ، افزايش سن ، نژاد سفيد پوست ، ديوانگي.
پوکی استخوان قابل اصلاح و تعديل
مصرف تنباكو ، نوشيدني هاي غير الكلي (حاوي فسفريك اسيد ) ، كم بودن وزن بدن ( كم تر از 58 كيلو گرم ) كمبود استروژن
يائسگي زود رس (كم تر از 45 سال ) يا برداشتن تخمدان ها ، نبود يا به تاخير افتادن قاعدگي ( بيش از يك سال ) دريافت كم كلسيم ، مصرف الكل ، كاهش بينايي با وجود تصحيح كافي ، سقوط دوباره ، فعاليت فيزيكي ناكافي ، سلامت ضعيف يا سستي (ضعف )
علت
كمبود استروژن به دنبال يائسگي موجب كاهش سريع BMD ميشود .
علاوه بر اين افزايش خطر كاهش BMD وابسته به سن نيز همراه است كه منجر به شكستگي مچ دست ، مهره ها و لگن ميشود .
كاهش هورمون هاي ديگر نيز ممكن است علت پوکی استخوان باشد مانند : كاهش تستوسترون ، گلوكوكورتيكوئيد ، ياافزايش تيروكسين كه منجر به پوكي استخوان ميشود . بالاخره كاهش كلسيم و يا ويتامين D ناشي از سو تغذيه خطر ابتلا به پوكي استخوان را افزايش ميدهد .
بيماري هايي ناشی از پوكي استخوان
بيماري هاي غدد درون ريز
سندرم كوشينگ ، پركاري پاراتيروئيد ، پر كاري تيروئيد ديابت شيرين وابسته به انسولين، اكرومگالي ، ناتواني كليه.
تغذيه و بيماري هاي گوارشي
سوءتغذيه ، تغذيه غير دهاني (لوله،سرم) سندرم سوء جذب گاستركتومي ،بيماري شديد كبد ، آنمي كشنده.
درمان
بيماراني با ريسك فاكتور پوکی استخوان به عنوان مثال استفاده كنندگان از استروئيد ها معمولا با ويتامين D و مكمل كلسيم درمان مي شوند در بيماري هاي كليوي از فرم ديگر ويتامين D يعني D3 استفاده مي شود چون كليه نميتواند به مقدار كافي ويتامين D3 توليد كند .
در پوکی استخوان يا در صورت خطر جدي داروهاي بيس فسفونات تجويز مي شوند معمول ترين آن ها كه تجويز ميشود سديم استرونات (فوسماكس) 10 ميلي گرم در روز يا 70 ميلي گرم در هفته است .
داروهاي معمول ديگر كه استفاده ميشوند عبارتند از :
ريسدرونات (اكتونول) و رالوكسي فين (اويستا) و در پايان تري پاراتيد (فورستو يا خورمون تركيبي پارا تيروئيد) كه اثرمفيد شان در پوکی استخوان مشخص شده است اگر چه تنها مصرف شوند يا با استرونات .
استرونيوم رانلات خوراكي نيز ميتواند استفاده شود كه موجب افزايش استخوان هم مي شود حتي بيشتر از حالت اوليه و سالم .
