شکستگی استخوان ترقوه یکی از شکستگیهای رایج در بدن انسان است. استخوان ترقوه به عنوان پل ارتباطی بین قفسه سینه و اندام فوقانی عمل میکند و ممکن است نیروهای وارد شده از اندام فوقانی باعث شکستگی این استخوان شود. در واقع، حدود ۵ درصد از شکستگیهای بدن انسان در استخوان ترقوه رخ میدهد.
استخوان ترقوه بین اندام فوقانی و قفسه سینه واقع شده و نقش مهمی در اتصال استخوانی اندام به بدن دارد. علاوه بر این، این استخوان یکی از نقاط اتکاء اهرمی عضلات است. هرچند که صدمات بافتهای مجاور در شکستگی ترقوه کمتر است، اما عناصر حیاتی مانند عروق و اعصاب در اطراف آن قرار دارند که ممکن است تحت تأثیر قرار گیرند.
شیوع
شیوع شکستگی استخوان ترقوه در سنین مختلف متفاوت است، این شکستگی درکودکان شایع بوده و حدود ۱۶ درصد کل شکستگی در اطفال را شامل میشود ولی در بزرگسالان ۴-۶ درصد شکستگیهای بدن را تشکیل میدهد. اکثر شکستگیهای ترقوه در قسمت میانی اتفاق میافتد (حدود ۸۰ درصد) شکستگیهای قسمت خارجی ۱۵ درصد و قسمت داخلی (محل اتصال به سینه) حدود ۵ درصد است. شیوع کلی شکستگی استخوان ترقوه بین ۳۰ الی ۶۰ مورد در هر ۱۰۰٬۰۰۰ نفر در سال است.
علائم
شکستگی استخوان ترقوه ممکن است با علائم مانند درد، تورم، محدودیت حرکتی و اختلال در استفاده از عضو همراه باشد. برای جلوگیری از آویزان شدن اندام شکسته، بیمار میتواند از دست سالم خود استفاده کند. همچنین، در محل شکستگی، تورم و خونریزی ممکن است رخ دهد. وظیفه پزشک معالج شامل معاینه ریه و نبضها و اطمینان از سالم بودن عروق و اعصاب اندام فوقانی است.
علاوه بر معاینه بالینی، انجام پرتونگاری از محل شکستگی و ریه الزامی است و گاهی نیاز به انجام سی تی اسکن و آنژیوگرافی نیز وجود دارد.
درمان
درمان این شکستگی، در اکثر مواقع درمان غیرجراحی و بصورت بستن بانداژ 8 لاتین (Figure-of-eight brace) و یا شانه-آویز است. حدود زمان جوش خوردن درکودکان ۲-۴ هفته و بزرگسالان ۳-۶ هفته است.
در بعضی از موارد نیاز به عمل جراحی و ثابت کردن شکستگی استخوان ترقوه وجود دارد، بعضی از این موارد عبارتند از:
- جابجایی شکستگی استخوان ترقوه باعث کوتاهی بیش از ۲ سانتیمتر استخوان شود.
- شکستگی استخوان ترقوه باعث صدمه عناصر عروقی و یا اعصاب شود.
- شکستگی استخوان ترقوه ، خُرد شده همراه با جابجایی قطعات باشد.
- شکستگیهای متعدد اندام وجود داشته باشد.
- در شکستگیهای باز
عوارض
در مطالعه کوتاه مدت، عوارض شکستگی استخوان ممکن است کمتر از روشهای غیرجراحی، مانند جوش نخوردن استخوان ترقوه و خشکی رباط شانه و محدودیت حرکتی در بیمارانی که به روش جراحی درمان شدهاند، باشد. اما نتایج بلندمدت آن نامشخص است و شواهد کافی برای اثبات ارجحیت درمان جراحی وجود ندارد.
یکی از عوارض مهم شکستگی استخوان ترقوه، جوش نخوردن استخوان ترقوه است که معمولاً با اختلال فعالیت عضو همراه نیست و مشکلات جزئی برای بیمار ایجاد میکند. حدود ۵ الی ۱۰ درصد از موارد این عارضه دیده میشود، اما اکثر مواقع مشکل عمدهای برای بیمار همراه ندارد و در صورت وجود مشکلات نیاز به عمل جراحی دارد.
شکستگی استخوان ترقوه در موارد نادری ممکن است با صدمه به ریه و عروق و اعصاب شبکه بازویی همراه باشد.