تعریف شانه منجمد
“شانه منجمد”، “شانه یخ زده”، “شانه فریز شده”، “چسبندگی شانه”، “فروزن شولدر” و “کپسولیت چسبنده” همگی اسامی یک بیماری است که در زبان انگلیسی به آن “Frozen Shoulder” یا “Adhesive Capsulitis” گفته می شود. در این بیماری، هم شانه دردناک می شود و هم دامنه حرکتی آن بطور قابل توجهی کاهش می یابد و بیمار نمی تواند دست خود را بالای سر و یا به پشت خود ببرد، یعنی شانه به “خشکی” (Stiffness) مبتلا می شود. در این بیماری کپسول شانه سفت، چروکیده و کوتاه شده و حجم داخل آن کاهش می یابد. کپسول شانه یک کیسه محکم است که از یک طرف سر استخوان بازو را در بر می گیرد و از طرف دیگر به لبه سطح مفصلی استخوان کتف، یعنی به لبه گلنوئید متصل می شود و با حرکات شانه، سر بازو داخل آن می چرخد.
میزان بروز شانه منجمد
2 % کل انسانها در طول عمر خود به این بیماری مبتلا می شوند. شایعترین سن آن سنین بین 40 تا 70 سالگی است. در زنها شایعتر بوده و بیشتر هم دست چپ را درگیر می کند. اگر یک شانه مبتلا گردد احتمال ابتلای شانه دیگر در سالهای آتی 50-6% است. در 14% از موارد دو طرفه، هر دو شانه با هم مبتلا می شوند.
تشخیص شانه منجمد
تشخیص این بیماری با گرفتن شرح حال دقیق و معاینه کامل بیمار است. عکس شانه معمولاً طبیعی است. MRI، CT Scan و … لازم نیست و معمولاً جواب همه آنها طبیعی است، اگر چه در MRI شواهدی برای این بیماری قابل پیدا کردن هست. به همین خاطر است که اگر بیمار توسط پزشک خوب معاینه نشود، این بیماری تشخیص داده نمی شود؛ مثلاً اگر MRI گردن یک دیسک مشکل دار بطور اتفاقی دیده شود( که در حقیقت علامتی هم ندارد و علت درد بیمار هم نیست)، تشخیص بیماری دیسک گردن گذاشته می شود و بیمار به غلط درمان می گردد و چه بسا دیسک گردنش عمل هم بشود.
یک حالت بسیار شایع و مهم اینست که در خیلی از این بیماران تاندون روتاتور کاف شانه هم نیمه پارگی و یا پارگی کامل دارد که بخصوص در MRI دیده می شود.حالا اگر این بیمار خوب بررسی و معاینه نشده باشد، به غلط تشخیص پارگی تاندون گذاشته می شود و درمان می گردد. اگر وقتی شانه منجمد است تاندونش عمل شود نتیجه بسیار بد خواهد شد؛ نه تنها بهتر نمی شود که بسیار بدتر خواهد شد و مدتهای طولانی باید درمان شود و شاید هم جراحی شود که شانه منجمدش بهبود یابد.
درمان شانه منجمدبا فیزیوتراپی
همانطور که ذکر شد این بیماری خود به خود و بدون درمان بهبود می یابد. طول مدت بیماری بطور معمولاً 18-12 ماه است ولی ممکن است حتی تا 3.5 سال (42 ماه) هم طول بکشد؛ این مدت، از بیماری به بیمار دیگر و حتی از یک شانه به شانه دیگر فرق دارد و قابل پیش بینی نیست. برای کاهش درد بیمار و راحتی او، از داروهای ضد درد معمولی، فیزیوتراپی و ورزش درمانی هم استفاده می شود. البته فیزیوتراپی و ورزش درمانی کمک می کنند که مدت طولانی تری طول بکشد تا محدودیت حرکتی شدید شود، و اگر این درمانها زودتر شروع شوند ممکن است طول دوره بیماری کوتاهتر گردد. در 10% بیماران مقداری ناراحتی و محدودیت حرکتی دائمی باقی می ماند.
منبع :دکتر نخعی