30 درصد از مراجعات به متخصصان کودکان به دلیل یبوست کودکان است، که میتوان با تغذیه مناسب به راحتی آن را حل کرد.
آیا کودک شما به اندازه کافی مشغول کارهای مهم است که به توالت رفتن را به تعویق بیاندازد؟ یا اینکه به دلیل ترس از شروع دردناک حرکات روده، از رفتن به توالت فرار میکند؟
احتمالاً فکر میکنید که از زمانی که به کودکتان توالت رفتن را آموزش داده و او را از پوشک خارج کردهاید، این مسئله دیگر اهمیتی ندارد! اما باید بدانید که متأسفانه این آموزشها نمیتوانند از یبوست کودک و عوارض بعدی آن جلوگیری کنند. 30 درصد از مراجعات به متخصصان کودکان و 25 درصد از مراجعات به فوق تخصص گوارش کودکان به دلیل یبوست انجام میشود.
بیشتر کودکان حداقل یک یا دو بار در روز دفع مدفوع دارند. تا سن 3 سالگی، این تعداد کاهش مییابد و ممکن است به یک بار یا کمتر در روز برسد. اگرچه تعریف دقیقی از یبوست وجود ندارد، اما برخی از موارد شامل دفع مدفوع سفت و دیررس با مدت زمان بیش از 2 هفته را یبوست مینامند.
این مشکل همراه با علائمی نظیر تأخیر در دفع مدفوع، قطر بزرگ مدفوع، درد و ناراحتی هنگام دفع، سفتی مدفوع، درد شکم، تهوع و استفراغ، مشاهده مدفوع مایع در لباسهای زیری کودک (که نشانه بازگشت مدفوع به روده است) و وجود خون قرمز روشن روی مدفوع سفت است.
اگر به دنبال مقصر هستید، لازم است بدانید عوامل مختلفی میتوانند یبوست دردناک را در کودک شما ایجاد کنند كه خود شما در راس آنها هستید!
مثلا اگر شما قبل از آماده بودن کودک، آموزش توالت رفتن را شروع کنید؛ ممکن است کودک به دلیل ترس از توالت رفتن مدفوع خود را مدتهای طولانی نگه دارد. این تصمیم اختیاری برای نرفتن به دستشویی، کم کم تبدیل به عادتی میشود که نمیتوان به راحتی از شر آن خلاص شد، چرا که هرچه بیشتر مدفوع در روده باقی بماند، دفع آن سختتر و دردناکتر شده و باعث ترس و خودداری بیشتر کودک از دفع میشود.
علت دیگر ایجاد یبوست کودکان، رژیمهای غذایی بدون فیبر و کم بودن مصرف سبزی و میوه در کودک است.
در بعضی از کودکان هم خوردن شیر زیاد میتواند منجر به این عارضه شود؛ همانطور که در بعضی دیگر از آنها کم تحرکی این کار را میکند. بد نیست بدانید در 90 درصد موارد، علت ابتلای كودك به یبوست غیرعضوی است. 10 درصد دیگر به دلیل نقص در دستگاه گوارشی، اختلالات سیستم عصبی، مشكل غدد درونریز(مثل کمکاری تیروئید) و یا مصرف بعضی از داروها روی میدهد. بعضی از علل این عارضه در نوزادان مانند بیماری هیرشپرونگ اگر در همان ابتدا مورد توجه قرار نگیرد، ممکن است در آینده عوارض ناگواری برای کودک ایجاد کند بنابراین بهتر است به این علایم توجه کنید.
در صورتی که كودك 24 ساعت پس از تولد دفع نداشته باشد، مبتلا به یبوست شناخته میشود و لازم است برای تشخیص و درمان نزد پزشک اطفال برده شود.
فهرست مطالب
رفع یبوست کودکان با فیبر
معمولاً یبوست کودکان به طور خودبخودی بهبود پیدا میکند، اما برای اطمینان از اینکه شرایط بدتر نشود، بهتر است با تغذیهی مناسب و مصرف آب کافی برای کودکان شروع کنید. فیبر یک ماده حجیم است و باعث نگهداشتن آب در مدفوع و نرم شدن آن میشود.
روزانه، هر کودک باید به اندازهی سنش بعلاوه عدد 5 فیبر مصرف کند. به عنوان مثال، یک کودک 5 ساله باید روزانه 10 گرم فیبر مصرف کند. دادن میوههایی مانند آلو بخارا، انجیر، انگور، سیب با پوست، گلابی، هلو و زردآلو، هندوانه، سبزیهای خام، زیتون و روغن آن، غلات کامل (حاوی سبوس)، و ذرت و کمکردن مصرف شیر و لبنیات میتواند به درمان یبوست کودکان کمک کند.
ورزش درمانی
یکی از روشهای پیشگیری و درمان یبوست، ورزش منظم است. از کودک خود تشویق کنید تا فعالیتهای ورزشی و بازیهای پرتحرک داشته باشد و اطمینان حاصل کنید که این کار میتواند به حل مشکل یبوست کمک کند.
اگر متوجه شدید که کودکتان دچار بیاختیاری مدفوع شده و گاهی لباسهایش را کثیف میکند، آرامش خود را حفظ کرده و به پزشک مراجعه کنید. این بیاختیاری از عوارض یبوست کودکان است که در 35 درصد دختران و 55 درصد پسرانی که به این عارضه مبتلا هستند دیده میشود و البته باید جدی گرفته شود. (البته در 2-4 سالهها به یک میزان در دوجنس شیوع دارد.)
متاسفانه اگر درمان یبوست در کودکی به درستی انجام نشود و بیماری مزمن شود، احتمال بزرگ شدن روده بزرگ و از بین رفتن احساس دفع و بیاختیاری در سنین بالاتر وجود دارد، به طوری که حتی 6/1 درصد کودکان 10 ساله هم تا حدی این مشکل (بیاختیاری) را دارند.
لازم است بدانید درمان یبوست مزمن و غیرعضوی که به آن “عملکردی” هم میگویند، کار سادهای نیست و آمارها نشان داده که در 50 درصد موارد بعد از 5 سال – حتی پس از درمان – مشکل وجود دارد. تحقیقات نشان داده که عود در 30 درصد موارد دیده میشود. متخصصان معتقدند خاطره درد در کودک، سهلانگاری مادران در پیگیری درمان و مداخله سایر افراد در درمان از عوامل شکست درمانی هستند.
