تمام مخدرهایی که به صورت وریدی تجویز میشوند، قابل استفاده در پمپ کنترل درد هستند. با این حال، باید به طور خاص به فنتانیل و مپریدین توجه داشت. فنتانیل یک مخدر با قدرت 50 تا 80 برابر مورفین است و خطر سوء استفاده از آن وجود دارد. همچنین، به دلیل شروع سریع اثر و عدم آشنایی بسیاری از پزشکان با فنتانیل، استفاده از آن در موارد پزشکی عمومی توصیه نمیشود، مگر اینکه پزشک با دارو آشنایی کافی داشته باشد.
از سوی دیگر، فنتانیل به طور معمول در اتاقهای عمل توسط متخصصین بیهوشی استفاده میشود و در بخشهای مراقبت ویژه برای بیماران تحت پایش مداوم استفاده میشود. همچنین، در برخی از واحدهای مراقبت پس از عمل، فنتانیل ممکن است بعنوان داروی انتخابی در نظر گرفته شود. فواید فنتانیل شامل شروع سریع اثر و متابولیتهای فعال ناچیز آن است که از طریق کلیه دفع میشوند.
در صورتی که عملکرد کبد طبیعی باشد، فنتانیل با نارسایی کلیوی تجمع پیدا نمیکند. امروزه در بسیاری از بیمارستانهای آکادمیک، مپریدین خارج از رده در نظر گرفته شده است، زیرا مسمومیت بالقوه با متابولیت آن، یعنی نورمپریدین که دفع کلیوی دارد، حتی در صورت طبیعی بودن عملکرد کلیه، میتواند در پلاسما تجمع پیدا نماید. نورمپریدین حتی بدنبال مقادیر درمانی مپریدین میتواند باعث کاهش آستانه تشنج و ایجاد میوکلونوس شود. با این حال، علیرغم تصویر ذهنی نامطلوب و بد از مپریدین، استفاده از آن هنوز بطور گسترده در بسیاری از مراکز درمانی دیده میشود. اگر چه مپریدین ممکن است برای بیمارانی مناسب باشد که دچار حالت تهوع با ترکیبات گروه مرفین (مانند مرفین، اکسی کودون، و هیدرومورفون) بوده، یا حساسیت واقعی به مشتقات مرفین دارند، ولی نباید بطور درازمدت بعنوان داروی خط اول در نظر گرفته شود. در هر حال، مپریدین را نباید برای بزرگسالان با مقادیر بالتر از 600 میلیگرم در روز داد، و حتی در صورت طبیعی بودن فعالیت کلیه و دستگاه عصبی مرکزی، نباید بیشتر از 48 ساعت تجویز گردد. یکی از مزایای برجسته با پمپ کنترل درد در این است که به بیمار اجازه میدهد تا دفعات تزریق مخدر خود را کنترل کند بدون اینکه بدلیل درخواست از کادر پرستاری و پزشکی (برای مقدار دیگر بیدردی) تاخیر روی دهد.
مخدرهای گوناگونی برای استفاده در پمپ کنترل درد وجود دارد. داروی ایده آل برای استفاده در این پمپ ها باید دارای کارآیی بالا، شروع اثر سریع، و طول اثر متوسط باشد. داروی ایده آل نباید در بدن تجمع پیدا کرده یا اجزای فارماکوکینتیک آن با تجویزهای مکرر تغییر یابد، و باید پنجره درمانی بالایی داشته باشد.
استفاده از مرفین به عنوان داروی کنترل درد، در صنعت پزشکی گسترده استفاده میشود، اما باید به یاد داشت که هیچ داروی مخدری وجود ندارد که اثرات جانبی نداشته باشد. بیمارانی که از پمپ مرفین استفاده میکنند، به دنبال به دست آوردن حداکثر تسکین درد هستند، اما باید تعادلی بین میزان قابل قبول درد و اثرات جانبی رعایت شود. با استفاده از پمپهای کنترل درد، بیمار میتواند غلظت مخدر در پلاسما را به حداقل میزان بیدردی موثر نزدیک کند، که تقریباً معادل با غلظت مخدر در گیرنده است.
برای کنترل درد حاد، برنامه درمانی موثر با شروع با یک مقدار کم مرفین وریدی شروع میشود، برای مثال برای بیماران بزرگسال با وزن 70 کیلوگرم، میتوان با 4 میلیگرم شروع کرد و غلظت مرفین وریدی را به آهستگی تنظیم کرد تا بیمار به وضعیت راحت در عرض 20 تا 30 دقیقه برسد. بیماران باید بدقت تحت نظر قرار گیرند و برای هر گونه علایم تجمع یا مسمومیت دارویی، بلافاصله به پزشک مراجعه کنند. در اغلب موارد، این بارگیری اولیه در واحد مراقبتهای بعد از عمل انجام میشود.
زمانیکه بیمار راحت است، پارامترهای پمپ تنظیم میشوند: برای تزریق مقدار یکجایی از 1 تا 2 میلیگرم مرفین با هر درخواست بیمار (براساس سن بیمار، نوع جراحی و شدت درد بعد از عمل) و زمان قفل شدن 5 تا 15 دقیقهای. زمان قفل شدن از تجویز مقدار مجدد دارو قبل از رسیدن دارو به اثر خود جلوگیری کرده و باعث کاهش خطر تجویز بیش از حد مخدر میگردد.
مشکلات کار با پمپ کنترل درد
برخی مشکلات کار با پمپ ها بطور اولیه ناشی از اشتباهات مکانیکی دستگاه یا خطای انسانی می باشد. از سوی دیگر، چون بیماران خودشان باید در کنترل درد نقش موثری داشته باشند، لذا باید قادر به درک مفهوم پمپ کنترل درد، فعال کردن آن، و دخالت در طرح درمانی خود باشند. آموزش مناسب بیمار در مورد کار با پمپ ها از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده، که می توان آنرا توسط پرستاران آموزش دیده ریکاوری به بیماران یاد داد. بسیاری از گزارشاتی که در مورد نتایج نامطلوب کاربرد پمپ کنترل درد در بیماران دیده شده است معمولا بدلیل تداخلات دارویی، تزریق مداوم مخدر، ایجاد بیدردی با کنترل پرستار یا پزشک، و کاربرد نامتناسب پمپ توسط بیماران بوده است.
پمپهای کنترل درد، به بیماران بستری کمک میکنند تا مشکلات بیدردی ناکافی را برطرف کنند و به آنها احساس توانمندی برای کنترل درد و عدم ترس از بروز درد بعدی بدهند. این پمپها با استفاده از مقدار کمتری از دارو، بیدردی کافی، آرامبخشی کمتر، کمتر شدن اختلالات خواب شبانه و برگشت سریعتر به فعالیت فیزیکی بیمار را فراهم میکنند. هرچند پمپهای کنترل درد هزینهای دارند، اما با کاهش صرف وقت پرستاران برای تجویز دارو با روشهای معمول سنتی، این هزینه قابل جبران است.
دستیابی به بیدردی موثر یک عامل مهم در جلوگیری از عوارض پس از عمل بوده و به کاهش صرف وقت و هزینه بیمارستان کمک شایانی میکند. از سوی دیگر، رضایت بیمار بعنوان امتیاز ارزشمندی برای خدمات بیمارستانی بشمار میآید. استفاده از پمپهای کنترل درد در بسیاری از بیمارستانها بهعنوان یک راه عالی در درمان درد حاد پذیرفته شده است.
همچنین، پمپهای کنترل درد برای بیمارانی سرطانی، بیماران مبتلا به دردهای مزمن با عود حاد مانند پانکراتیت مطلوب بوده و کاربرد آن فقط به بیماران مبتلا به درد حاد بعد از عمل محدود نمیشود. پمپهای کنترل درد یک ابزار بسیار مفید با قابلیتهای فروان بوده که استفاده از آن به سرعت در حال گسترش میباشد.
