گودی کمر یک عارضه است که ممکن است برای هر فردی (زنان، مردان و کودکان) با هر سطح شدتی اتفاق بیفتد. این بیماری ممکن است باعث کمردرد شود یا ناشی از عواملی مانند چاقی، بارداری، پوکی استخوان و… باشد. وقتی کودک به یک سطح صاف تکیه داده و فضای زیادی بین قسمت تحتانی کمر و تکیهگاه وجود داشته باشد، این ممکن است نشانه گودی کمر در کودک باشد. اگر قوس کمر انعطاف پذیر باشد، نیازی به نگرانی نیست، اما اگر حرکتی نداشته باشد، نیاز به درمان گودی کمر وجود دارد. ستون فقرات در حالت طبیعی در قسمت گردن و انتهای کمر دارای انحنای طبیعی است، اما انحنای بیش از حد طبیعی را گودی کمر یا قوس زیاد کمر مینامند. شیب قدامی لگن عامل اصلی این مشکل است. بیماران مبتلا به گودی کمر اغلب قوس کمر قابل مشاهدهای در پشت خود دارند که فرم کمر آنها به شکل حرف C دیده میشود.
بنابراین نیاز به درمان و رفع گودی کمر هست. اکثر بیماران با درمان هایی مثل ورزشهای کمردرد، نرمش، حرکات اصلاحی و دارو بهبود پیدا می کنند.
تعریف
اصطلاح لوردوز در پزشکی به معنی انحنای قسمتی از کمر و ستون مهر ه ها به سمت داخل است. لوردوز یا انحنای بیش ازحد کمر را گودی کمر می گویند.
درستون مهره های کمر افراد سه نوع انحنا وجود دارد:
انحنای اسکلولیوتیک:انحنای کناری ستون مهر ه ها است که همیشه یک حالت غیرطبیعی به نظر میرسد
انحنای لوردوتیک:انحنای مفصل کمر یعنی ناحیه بالای باسن به سمت داخل است
انحنای کیفوتیک:به انحنای ستون مهره ها درراستای قفسه سینه به سمت بیرون انحنای کیفوتیک گفته میشود. میزان کوچکی ازانحنای لوردوزیس(انحنای زیاد ستون فقرات به جلو) و کیفوزیس روی ستون مهره ها وجود دارد در صورتیکه شدت کیفوزیس زیاد باشد باعث گرد شدن شانه ها می شود که به آن بیماری کیفوز شوئرمن گفته می شود.
در صوتیکه انحنای لوردتیک زیاد باشد به آن لوردوزیس یا گودی کمر گفته میشود. گودی کمر باعث میشود که باسن بسیا ر برجسته شود.
در صورتی که کودکان دچار گودی کمر هستند و دراز کشیدن بر روی یک سطح سخت، فاصله زیادی بین ناحیه تحتانی کمر و سطح زمین ایجاد میکند. در صورتی که خمیدگی باعث انعطاف پذیری مفصل باشد، نیازی به نگرانی نیست. اما در صورتی که گودی کمر شدید باشد و باعث محدودیت حرکت شود، باید به مراکز پزشکی مراجعه کرد.
بخشهای ستون مهرههای ناحیه گردن و مفصل کمر به صورت طبیعی دارای انحنای کمی هستند که در پشت به صورت محدب و در جلو به صورت مقعر است. یکی از موارد اصلی ایجاد گودی کمر، کج بودن پلویس جلویی است. افرادی که دچار گودی کمر هستند، حالت کمانی قابل مشاهده در ناحیه تحتانی کمرشان دارند و مفصل کمرشان حالت C دارد.
در افرادی که دچار گودی کمر خفیف یا شدید هستند، ناحیه باسن و شکمشان به سمت بیرون انحنا دارد. برای تشخیص گودی کمر، بیماران باید بر روی یک سطح سخت دراز کشیده و مفصل کمر خود را با دست لمس کنند تا بتوانند تشخیص دهند که آیا میتوانند بدون اینکه فاصله زیادی بین دست و ناحیه تحتانی کمرشان ایجاد شود، مفصل کمر خود را لمس کنند. اگر فاصله زیاد بود، افراد دچار گودی کمر هستند.
دلایل
شرایط زیادی علت گودی کمر می باشد این شرایط شامل موارد زیراست:
- آکندروپلازی(اختلال دررشد افراد وکوتوله شدن افراد): دراین شرایط استخوان ها به صورت طبیعی رشد نمی کنند و باعث میشود که هیکل افراد کوتاه باشد.
- اسپوندیلوزیس: دراین شرایط ستون مهره ها ناحیه تحتانی کمر به سمت جلو انحنا دارد
- پوکی استخوان:دراین شرایط استخوان ها شکننده میشوند و به راحتی می توانند دچار شکستگی شوند
- چاقی واضافه وزن:اضافه وزن باعث ایجاد گودی کمر میشود
- کیفوزیس: بیماری کیفوزیس میتواند باعث ایجاد لوردوزیس شود
- مشکلات دیسک کمر: التهابات دیسک ها دربین ستون مهره ها میتواند باعث ایجاد گودی کمرشود
علائم
علائم گودی کمر به میزان شدت این بیماری بستگی دارد علائم لوردوزیس شامل موارد زیراست:
1- حالت کمربه صورت سی انگلیسی c است زمانیکه که مفصل کمر از کنار دیده میشود و باسن به صورت برجسته می شود
2- ایجاد فاصله زیاد بین ناحیه تحتانی مفصل کمر و زمین هنگامی که روی زمین دراز می کشید
3- بروز درد و ناراحتی در ناحیه تحتانی کمر
4- اشکال در حرکت مفصل
تشخیص
تشخیص و ارزیابی گودی کمر بسیار سخت است چون ممکن است ستون فقرات محو شود وخیلی مشخص نباشد واین گودی به کل بدن متصل باشد قسمت های L5- S1 وL4 –L5 درستون مهره های کمر ممکن است به کل بدن متصل شده باشد و به عنوان یک گودی طبیعی کمر محسوب شود و گودی مشخص نباشد در این سطوح شناسایی صحیح گودی کمر بسیارسخت است.
انواع گودی کمر
1- گودی کمرخوش خیم دردوران جوانی
2- گرفتگی ماهیچه های تحتانی مفصل کمر
3- چاقی بیش ازحد
4- گودی کمر در بارداری
5- بیماری نرمی استخوان ازدیگر دلائل گودی کمر است
درمان
درمان گودی کمر شامل موارد زیراست:
1- مصرف داروهای مسکن برای کاهش درد کمر
2- استفاده از بریس
3- کاهش وزن
4- مصرف مکمل های ویتامنی دی
5- جراحی
6- از بین بردن گودی کمر با ورزش، نرمش و حرکات اصلاحی
حرکات اصلاحی گودی کمر
مشکلا ت زیادی در حالت قرار گیری بدن و ماهیچه ها وجود دارد که باعث ایجاد گودی کمر میشود این مشکلات شامل ضعف ماهیچه ها، گرفتگی ناحیه فلکسور لگن، انجام تمرینات به صورت نا صحیح و ضعف ماهیچه های باسن است.
بعضی از این مشکلا ت بوسیله تمریناتی که برای گودی کمر انجام می شود درمان می شود. این تمرینات شامل موارد زیراست:
کشش ناحیه فلکسور لگن
هنگامی که شخص دچار گرفتگی ناحیه فلکسور لگن میشود، عضلات باسن او ضعیف میشود و این ضعف میتواند تاثیرات زیادی بر روی تنظیم ناحیه پلویس ایجاد کند. انجام تمرینات مختلف میتواند به کاهش فشار روی عضلات باسن کمک کند.
یکی از تمرینات مفید برای تقویت عضلات باسن، ایستادن با پاهای باز و انجام حرکات خاص است. برای انجام این تمرین، روی پاها بایستید و پاهای خود را به عرض شانه باز کنید. پای راست خود را یک قدم جلوتر از بدنتان قرار دهید و زانوی چپ خود را روی زمین قرار دهید. در این حالت، تا شمارش 15 بمانید و سپس به حالت اولیه بازگردید. سپس جای پاها را عوض کنید و پای چپ خود و زانوی راستتان را روی زمین قرار دهید. این حرکت را برای هر پا 6 تا 8 مرتبه تکرار کنید.
کشش لگن به صورت خوابیده
تمرکز اولیه این حرکت انقباض ماهیچه های باسن و انقباض وکشش های ملایم در ناحیه تحتانی مفصل شکم است. روی کمر خود روی زمین بخوابید و پاهای خود را با فاصله از باسن روی زمین قراردهید ناحیه باسن و ناحیه میانی مفصل کمر خود را از روی زمین بلند کنید و تا شمارش10 درهمین حالت بمانید به حالت اولیه باز گردید و کمر خود را روی زمین قراردهید این حرکت را 8تا10مرتبه تکرار کنید.
کشش و انقباض شکم
درصورتیکه این تمرین هر روز انجام شود می تواند باعث اصلاح گودی کمر شود بر روی مفصل کمر دراز بکشید و پاهای خود را بالا ببرید شما می توانید پاهای خود را روی زمین در حالیکه زانوهای خود را خم کرده اید قرار دهید باعمل باز دم ناحیه لگن و ناف خود را کمی از روی زمین بلند کنید و حالت کاسه شوید این حرکت را تا شمارش 5 نگه دارید. باعمل بازدم به حالت اولیه بازگردید زمانیکه آرامش یافتید حرکت را مجدد آغازکنید و آنرا 5تا7 مرتبه تکرار کنید.
قرار دادن پاها به صورت ضربدری روی یکدیگر
این تمرین یکی ازبهترین حرکات اصلاحی گودی کمر است که برروی ناحیه فوقانی و تحتانی داخل ران تاثیر میگذارد. این تمرین به کشش ماهیچه های شکم هم کمک میکند. روی مفصل کمر دراز بکشید و ساق پای چپ را روی ساق پای راست قراردهید و دستان خود را بر زیر گردن برای حفاظت از این مفصل قرار دهید. اکنون ناحیه تورسو(بالاتنه)را به سمت کنار بالا بیاورید به در همان حالت شکم خود را منقبض کنید به آرامی به حالت اولیه بازگردید و این بار ساق پای راست را بر روی ساق پای چپ قراردهید این حرکت را 10 مرتبه برای هر پا تکرار کنید.
کشش ناحیه تحتانی مفصل کمر
برای درمان گودی کمر بسیارمهم است که نرمش های کششی ناحیه تحتانی مفصل کمر را انجام دهید این یکی از بهترین ورزش ها برای کاهش دردهای مزمن مفصل کمر است برروی زمین بشینید و زانوی چپ خود را به سمت سینه بیاورید وساق پای راست خود را بکشید به آرامی نیم تنه راست خود را به سمت راست بچرخانید وبه سمت راست شانه خود نگاه کنید دراین موقعیت تا شماره10 بمانید و سپس با جابه جا کردن پاها این حرکت را برای پای مخالف انجام دهید در هنگام انجام این تمرین به صورت طبیعی نفس بکشید این تمرین باید 5 تا7 مرتبه برای هر پا تکرارشود
کرانچ شکم یا جمع کردن شکم
استقامت ماهیچههای شکم میتواند به استقامت ستون مهرهها کمک کرده و به رفع گودی کمر کمک کند. یک تمرین مفید برای این منظور این است که دراز بکشید و زانوهای خود را با زاویه راست خم کرده و پاهای خود را بر روی زمین قرار دهید. سپس با استفاده از دستهای خود، گردن خود را نگه دارید و محافظت کنید. سپس ناحیه تورسو را بازوی 30 درجه از روی زمین بلند کرده و در این حالت به مدت 10 ثانیه بمانید. سپس به حالت اولیه بازگردید. این حرکت را 8 تا 10 بار تکرار کنید. اگر این تمرین را روزانه انجام دهید، میتواند به کاهش درد کمر کمک کرده و همچنین به استقامت ماهیچهها و جلوگیری از اختلالات ستون مهرهها کمک کند.
