ذکر این نکته در ابتدا ضروری است که پزشک معالج استخوانهای شکسته شده را به یکدیگر جوش نمیدهد بلکه تنها آنها را در کنار یکدیگر و در وضعیت مناسب قرار میدهد و جوش خوردن این قطعات شکسته شده به توسط بدن خود فرد آسیب دیده صورت میپذیرد.
درمان شکستگی در سه مرحله انجام میشود. جااندازی شکستگی، بیحرکت کردن قطعات شکسته شده و بازپروری (توانبخشی)
فهرست مطالب
جااندازی شکستگی استخوان
پزشک ابتدا سعی میکند قطعات استخوانی را که جابجا شده اند مجددا در کنار یکدیگر قرار دهد. این کار معمولا توسط کشیدن اندام و انجام مانورهای مخصوص صورت پذیرفته و تحت بیحسی موضعی یا بیهوشی عمومی انجام می شود. به این روش جااندازی بسته میگویند و چون در حین جااندازی در این روش استخوان دیده نمیشود استفاده از این روش نیاز به تبحر خاصی دارد.
اگر با این اقدامات شکستگی به اصطلاح جا نیفتاد پزشک اقدام به عمل جراحی می کند که در طی آن با شکافتن پوست و عضلات، استخوان را مشخص کرده و قطعات شکسته شده را در زیر دید مستقیم در کنار یکدیگر قرار میدهد. این روش جااندازی را جااندازی باز مینامند. جااندازی بسته شکستگی به روش جااندازی باز ارجحیت زیادی دارد، چون در روش جااندازی باز، پوست و عضلات برای رسیدن به استخوان و دیدن آن شکافته شده و این به معنی آسیب جدیدی است که به اندام وارد میشود، مضافا بر اینکه در حین جراحی باز، احتمال آسیب رسیدن به عروق و اعصابی که در مسیر رسیدن از پوست به استخوان یعنی از سطح به عمق هستند نیز وجود دارد.
بیحرکت کردن قطعات شکسته شده استخوان
در مرحله بعدی و پس از اینکه قطعات شکسته شده در وضعیت مناسب قرار گرفتند فعالیت بدن شروع شده تا این قطعات را به توسط کال استخوانی به یکدیگر متصل کند این فرایند نیاز به زمان دارد که در مورد هر استخوان متفاوت است. در این مدت و تا زمانیکه قطعات شکسته شده بطور محکم به هم بچسبند احتمال اینکه این قطعات، مجددا جابجا شوند وجود دارد. از طرف دیگر در این مدت، قطعات شکسته شده باید نسبت به هم بیحرکت بمانند و گرنه به یکدیگر جوش نمیخورند.
پس وظیفه پزشک معالج جلوگیری از جابجایی مجدد شکستگی است. این کار به طرق مختلفی صورت میگیرد. بطور مثال در جااندازی بسته شکستگی، میتوان برای ممانعت از جابجایی مجدد از اتل یا از گچ گیری استفاده کرد و در جااندازی باز شکستگی، با کار گذاری وسایل فلزی خاصی در استخوان مانند انواع پین یا پیچ یا پلاک یا میله، اقدام به اتصال قطعات شکسته شده به یکدیگر میشود تا جابجایی مجددی صورت نگیرد.
بازپروری یا توانبخشی شکستگی
جوش خوردن شکستگی بسته به محل آن و نوع درمان انجام شده بین چند هفته تا چند ماه طول میکشد. تا قبل از اینکه قطعات شکسته شده بطور محکم به یکدیگر جوش بخورند نباید از اندام مانند قبل از شکستگی استفاده کرد، چون ممکن است هنوز اتصال قطعات شکسته شده به یکدیگر به اندازه کافی محکم نبود و انجام این فعالیتهای بدنی موجب جابجایی مجدد قطعات استخوانی شوند.
درد شکستگی معمولا بعد از چند روز تا چند هفته بعد از شروع درمان از بین میرود. از بین رفتن درد به هیچ وجه نشانه بهبودی شکستگی نیست و بیمار نباید با از بین رفتن درد فکر کند که شکستگی بهبود یافته و شروع به فعالیتهای بدنی مانند قبل از شکستگی کند. این کار ممکن است موجب جابجایی قطعات شود. حتی بعد از اینکه گچ یا آتل خارج شدند ممکن است تا مدتها نیاز باشد فعالیتهای بدنی شما محدود بوده و فشار زیادی به اندام و استخوان وارد نشود چون هنوز محل شکستگی به اندازه کافی محکم نشده است و این کار ممکن است موجب جابجایی مجدد قطعات شکسته شده شود.
در مدت زمانی که برای جوش خوردن استخوانها طی میشود عضلات اندام ممکن است به علت نداشتن فعالیت ضعیف شوند و این ضعف حتی بعد از اینکه استخوانها به یکدیگر جوش خوردند میتواند موجب عدم توانایی بازگشت اندام به فعالیتهای قبل از شکستگی شود. بنابراین لازم است با شروع درمان شکستگی و تحت نظر پزشک معالج بیمار، با انجام حرکات بدنی خاصی اقدام به انقباض مکرر و مداوم و روزانه عضلات اندام آسیب دیده کند تا مانع ضعیف شدن این عضلات شود. همچنین بعد از خارج شدن آتل یا گچ ممکن است به علت اینکه اندام و مفاصل مدتی در وضعیت خاصی قرار گرفته و بیحرکت شده اند، دچار خشکی شده باشند و ممکن است برای بازگشت به فعالیتهای قبلی، نیاز به دوره ای بازپروری جهت نرم کردن مفاصل باشد تا حرکات مفاصلی که در طرفین شکستگی قرار گرفته اند مجددا به اندازه قبل از شکستگی برگردد.
منبع: ایران ارتوپد
