ذکر این نکته در ابتدا ضروری است که پزشک معالج استخوانهای شکسته شده را به یکدیگر جوش نمیدهد بلکه تنها آنها را در کنار یکدیگر و در وضعیت مناسب قرار میدهد و جوش خوردن این قطعات شکسته شده به توسط بدن خود فرد آسیب دیده صورت میپذیرد.
درمان شکستگی در سه مرحله انجام میشود. جااندازی شکستگی، بیحرکت کردن قطعات شکسته شده و بازپروری (توانبخشی)
فهرست مطالب
جااندازی شکستگی استخوان
پزشک در ابتدا تلاش میکند قطعات استخوانی که جابجا شدهاند را مجدداً در کنار یکدیگر قرار دهد. این کار معمولاً توسط کشیدن اندام و انجام مانورهای مخصوص انجام میشود و ممکن است تحت بیهوشی موضعی یا بیهوشی عمومی صورت گیرد. به این روش جااندازی بسته گفته میشود و نیازمند تخصص خاصی است زیرا در این روش استخوان دیده نمیشود.
اگر با این اقدامات شکستگی به اصطلاح جا نیفتاد، پزشک ممکن است به عمل جراحی بپردازد. در این روش، با شکافتن پوست و عضلات، استخوان را مشخص کرده و قطعات شکسته شده را در زیر دید مستقیم در کنار یکدیگر قرار میدهد. این روش جااندازی را جااندازی باز مینامند. جااندازی بسته شکستگی به روش جااندازی باز ارجحیت زیادی دارد، زیرا در روش جااندازی باز، پوست و عضلات برای رسیدن به استخوان و دیدن آن شکافته میشود و این ممکن است منجر به آسیب جدیدی شود. همچنین، در حین جراحی باز، احتمال آسیب رسیدن به عروق و اعصابی که در مسیر رسیدن از پوست به استخوان وجود دارند نیز وجود دارد.
بیحرکت کردن قطعات شکسته شده استخوان
در مرحله بعدی پس از قرار دادن قطعات شکسته در وضعیت مناسب، فعالیت بدن برای اتصال این قطعات از طریق کال استخوانی آغاز میشود. این فرایند زمانبر است و بستگی به نوع استخوان دارد. در این مدت، احتمال جابجایی مجدد قطعات شکسته وجود دارد. همچنین، قطعات شکسته باید بدون حرکت باقی بمانند تا به یکدیگر متصل شوند.
وظیفه پزشک معالج، جلوگیری از جابجایی مجدد شکستگی است. این کار به روشهای مختلفی انجام میشود. به عنوان مثال، در جااندازی بسته شکستگی، از اتل یا گچ برای جلوگیری از جابجایی مجدد استفاده میشود. در صورت جااندازی باز، با استفاده از وسایل فلزی مانند پین، پیچ، پلاک یا میله، قطعات شکسته به یکدیگر متصل میشوند تا جابجایی مجدد رخ ندهد.
بازپروری یا توانبخشی شکستگی
جوش خوردن شکستگی بسته به محل آن و نوع درمان انجام شده بین چند هفته تا چند ماه طول میکشد. تا قبل از اینکه قطعات شکسته شده بطور محکم به یکدیگر جوش بخورند نباید از اندام مانند قبل از شکستگی استفاده کرد، چون ممکن است هنوز اتصال قطعات شکسته شده به یکدیگر به اندازه کافی محکم نبود و انجام این فعالیتهای بدنی موجب جابجایی مجدد قطعات استخوانی شوند.
درد شکستگی معمولا بعد از چند روز تا چند هفته بعد از شروع درمان از بین میرود. از بین رفتن درد به هیچ وجه نشانه بهبودی شکستگی نیست و بیمار نباید با از بین رفتن درد فکر کند که شکستگی بهبود یافته و شروع به فعالیتهای بدنی مانند قبل از شکستگی کند. این کار ممکن است موجب جابجایی قطعات شود. حتی بعد از اینکه گچ یا آتل خارج شدند ممکن است تا مدتها نیاز باشد فعالیتهای بدنی شما محدود بوده و فشار زیادی به اندام و استخوان وارد نشود چون هنوز محل شکستگی به اندازه کافی محکم نشده است و این کار ممکن است موجب جابجایی مجدد قطعات شکسته شده شود.
در زمانی که استخوانها در حال جوش خوردن هستند، عضلات اندام ممکن است به دلیل عدم فعالیت ضعیف شوند. این ضعف حتی ممکن است پس از جوش خوردن استخوانها باعث عدم توانایی بازگشت اندام به فعالیتهای قبل از شکستگی شود. بنابراین، درمان شکستگی نیاز به انجام حرکات بدنی خاص دارد تا با انقباض مکرر و مداوم عضلات اندام آسیب دیده، از ضعف جلوگیری شود. این اقدامات باید تحت نظر پزشک معالج بیمار انجام شود.
علاوه بر این، پس از خروج آتل یا گچ، اندام و مفاصل ممکن است به دلیل بیحرکتی مدتی در وضعیت خاص، خشکی و سفتی پیدا کنند. بنابراین، برای بازگشت به فعالیتهای قبلی، نیاز به دورهای برای نرم کردن مفاصل و بازپروری دارد تا حرکات مفاصلی که در نزدیکی شکستگی بودهاند، مجددا به وضعیت قبل از شکستگی بازگردانده شوند.
منبع: ایران ارتوپد
