یک دیسک بین مهره ای بین استخوان های ستون مهره ها قرار گرفته و از ستون مهره ها محافظت و آن را انعطاف پذیر می کند. با این حال، این دیسک ها ممکن است آسیب ببینند و پاره شوند یا از جای خود در بیایند. فتق دیسک که همچنین پارگی دیسک یا لغزش دیسک نامیده می شود یک بیماری رایج است که در نتیجه فرسایش تدریجی دیسک یا از آسیب به ستون مهره ها ناشی می شود که دیسک را می شکند یا پاره می کند و باعث می شود که دیسک بیرون بزند یا باز شود. در اینجا سعی داریم ضمن ارائه بهترین روش ها و ورزش ها، راه ها و روش های درمانی این عارضه مانند پی آر پی، ماساژ درمانی و طب سوزنی، و با بریس و ارتز را ارائه کنیم.
فهرست مطالب
علائم و نشانه ها
بیماران مبتلا به دیسک کمر با فشاری که دیسک بر ریشه های عصب کناری وارد می کند، در ناحیه تحت تاثیر احساس درد، بی حسی و ضعف می کنند. موقعیت دیسک تحت تاثیرقرار گرفته موقعیت درد را مشخص می کند. برای مثال، دیسک کمر در قسمت پایین پشت بیمار باعث درد در باسن و پایین پا می شود که سیاتیک نامیده می شود.
درد ناشی از دیسک کمر در طول فعالیت شدت پیدا می کند و سپس در طول استراحت بهبود می یابد. هر چیزی مثل سرفه و عطسه کردن، نشستن یا خم شدن به سمت جلو که به عصب فشار وارد کند، باعث تشدید درد می شود. در صورتی که دیسک کمر عصب را تحت تاثیر قرار ندهد، فرد بیمار دردی احساس نمی کند.
تشخیص
پزشک می تواند پس ازمعاینه جسمانی و گرفتن عکس از ناحیه تحت تاثیر، بیماری را تشخیص دهد. او سوالاتی در مورد علائم بیماری شما می پرسد تا بیماری های دیگر را حذف کند و بیماری که به آن مبتلا شده اید را تشخیص دهد.
درمان
درمان دیسک کمر به موقعیت و شدت بیماری بستگی دارد. در بسیاری از موارد، علائم در عرض چند هفته یا چند ماه به خودی خود بهبود پیدا می کند. بیماران به منظور مدیریت درد علاوه بر مصرف داروهایی که پزشک تجویز کرده، باید استراحت کنند، از یک بالشتک گرمایشی استفاده کنند و ورزش های درمانی انجام دهد. برای کاهش درد و کمک به بهبود دیسک کمر بهبود وضعیت ایستادن و نشستن نیز موثر است.
تنها در شدیدترین موارد برای درمان دیسک کمر به عمل جراحی نیاز است. عمل جراحی عموما برای بیمارانی تعیین می شود که درد آنها در یک دوره چندماه کاهش پیدا نکرده باشد. در صورتی که بعد از چند ماه درد کاهش پیدا نکرد، در مورد روش های جراحی با پزشک مشورت کنید.
بیش از 90 درصد از افراد مبتلا به دیسک کمر می توانند بدون عمل جراحی به خوبی درمان شوند.
روش های غیرجراحی برای دیسک کمر
پلاسمای غنی از پلاکت
روش درمانی پلاسمای غنی از پلاکت
روش درمانی پلاسمای غنی از پلاکت( PRP) یک روش بی خطر، موثر و کاملا طبیعی برای درمان مفصل های و بافت های آسیب دیده به منظور کاهش درد مزمن است. این روش شامل نمونه کوچکی از خون شما است که در یک سانتریفوژ می چرخد تا پلاکت ها غلیظ شوند و سپس آنها به ناحیه آسیب دیده تزریق می شوند.
میزان کارایی روش درمانی PRP
وقتی به بافت آسیب وارد شود، پلاکت ها در محل جمع می شوند و آن را ترمیم می کند. با تلغیظ کردن این پلاکت ها و تزریق آنها به صورت مستقیم به محل آسیب، می توانیم ترکیب قدرتمندی از عوامل رشد را دقیقا در جایی که نیاز است، تزریق کنیم و به شکل قابل توجهی فرآیند بهبودی طبیعی بدن را تقویت کنیم. این روش درمانی منجر به ترمیم سریع تر، بهینه تر و کامل تر بافت و سالم کردن آن می شود.
ماساژ درمانی
بسیاری از عضلات ناحیه کمر، و مخصوصا عضله هایی که مستقیما به مهره کمر متصل هستند، وقتی سفت شوند، بارهای فشرده دیسک بین مهره ای را افزایش می دهند. در نتیجه، کاهش سفتی عضلات کمر به کاهش تنش فشاری در دیسک بین مهره ای کمک می کند و از این رو علائم بیماری را بهبود می بخشد. ماساژ درمانی باعث معکوس شدن فرآیند دیسک کمر نمی شود، اما به کاهش نیروهای فشاری که باعث بدشکلی بیشتر دیسک می شوند، کمک می کند.
افرادی که ماساژ درمانی انجام می دهند عموما از این بابت نگران هستند که آیا با کار کردن روی ناحیه کمر، دیسک بیرون زده به ریشه های عصب مجاور فشار وارد می کند یا خیر. شایان ذکر است که در شکل 4 رابطه بین ساختار عضلانی کمر، فرآیندهای عرضی مهره های کمر و ریشه های عصب را می توان مشاهده کرد. فرآیندهای عرضی مانع از فشار مستقیم بر عصب ریشه می شوند. با وجود اینکه شیوه های ماساژ درمانی مخصوص به صورت مستقیم دیسک را به سمت ریشه های عصب فشار نمی دهند، با ماساژ ناحیه کمر و حرکت بدنه های مهره به صورت غیرمستقیم، درد دیسک کمر تشدید پیدا می کند.
از آنجایی که دیسک همیشه در جهت مشابهی به نسبت عصب ریشه بیرون نمی زند، به هیچ وجه نمی توان به طور قطع دریافت که کدام یک از حرکات یا وضعیت ها باعث تشدید فشرده شدن ریشه عصب می شود. یک قانون کلی می گوید اگر هر حرکت یا وضعیت یا شیوه ای باعث تشدید علائم بیماری فرد بیمار شود، باید فورا متوقف شود. با این حال، کاهش تنش عضلانی در ناحیه کمر یک گام مهم در کاهش فشردگی دیسک است.
طب سوزنی
طب سوزنی شکلی از پزشکی جایگزین است که برای مدیریت درد مورد استفاده قرار می گیرد. طب سوزنی عموما شامل وارد کردن سوزن های ریز به پوست در راستای مسیر درد است. افراد متخصص در این زمینه به شما می گویند طب سوزنی باعث تحریک تولید اندورفین های مشخصی می شود که به کاهش درد و نشانه های دیگر فتق کمر کمک میکند. فرد متخصص در زمینه طب سوزنی موقعیت عصب مخصوصی که فشرده شده و درد ایجاد کرده را تعیین می کند و سوزن ها را به شکل مناسب وارد پوست ناحیه مورد نظر می کند.
حرکات اصلاحی و ورزشی برای دیسک کمر
1. کشش عضلات ران: را روی یک سطح نرم زانو بزنید و یک پا را در جلو قرار دهید و پای خود را صاف روی زمین قرار دهید به طوری که زانو که روی قوزک پا قرار گرفته در حدود 90 درجه خم شود. زانوی عقب رفته باید در سطح نرم باقی بماند و همچنین در زاویه 90 درجه خم باشد. کمی پای جلویی خود را به سمت جلو بلغزانید.عضلات شکم را ببندید و عضلات باسن را به سمتی که کشیده شده است، فشار دهید. ران ها را به سمت جلو بکشید. زاویه پشت زانو اکنون باید بیشتر از 90 درجه باشد. به مدت 10 ثانیه در این وضعیت باقی بمانید و این کار را بین 5 تا 10 بار انجام دهید و سپس پاهای خود را عوض کنید. برای روشی که برروی زانوها راحت تر صورت می گیرد، کار خود را از وضعیت ایستاده شروع کنید.با یک پا یک گام بزرگ به عقب بردارید. زانوی خود را خم کنید به شکلی که جلوتر از پای جلویی شما قرار گیرد و به طور همزمان ران های خود را به سمت جلو بکشید. پای عقب خود را در کل حرکت مستقیم نگه دارید. این کار را بین 5 تا 10 بار انجام دهید و سپس پاهای خود را عوض کنید.
2. کشش همسترینگ: نزدیک یک نیمکت یا میز بایستید. پای خود را روی میز بالا ببرید به شکلی که پا کاملا کشیده و صاف شود. دست های خود را برای حفظ تعادل روی پای بالایی خود قرار دهید. به آهستگی به سمت جلو خم شوید، پا و کمر خود را صاف نگه دارید تا احساس کنید در ناحیه همسترینگ کشش صورت گرفته است. به مدت 10 ثانیه در این وضعیت باقی بمانید، سپس به طور کامل بایستید و استراحت کنید.این کار را 10 بار انجام دهید و پاهای خود را تغییر دهید..
3. حرکت دوطرفه زانو به قفسه سینه: روی زمین دراز بکشید، دست ها به سمت طرفین باز و زانوها خم باشد. به آرامی یک زانو را به سمت قفسه سینه بکشید و سپس این کار را با زانوی دیگر انجام دهید و دو دست را برای کمک در پشت ران ها قرار دهید. به مدت 10 ثانیه در این وضعیت باقی بمانید و این کار را 5 تا 10 بار انجام دهید.
4.حرکت مجزا از زانو به قفسه سینه از وضعیت اولیه برای حرکت دوطرفه زانو به قفسه سینه: به آهستگی یک زانو را به قفسه سینه نزدیک کنید ، این کار را با کمک دو دست انجام دهید. به مدت 10 ثانیه در این وضعیت باقی بمانید وسپس زانوهای خود را تغییر دهید.
5. چرخش لگن: به پشت بخوابید در حالی که دست های شما در دو طرف و زانوها خم و پاها صاف هستند. باید بین کف زمین و قسمت پایین پشت شما یک فاصله وجود داشته باشد. در ابتدا نفس تو بکشید و سپس حرکت چرخش لگن را در حین نفس بیرون کردن انجام دهید. وقتی نفس خود را بیرون می دهید ناف شما باید به سمت ستون مهره ها بیاید، زیرا ته لگن را به سمت بالا می چرخانید. این کار باعث می شود که قسمت پایین پشت شما به آرامی کشیده شود و به سمت زمین برسد. نفس تو بکشید و به وضعیت اولیه برگردید. این کار را 10 بار انجام دهید.
6. حرکت پل: به پشت بخوابید در حالی که دست های شما در دو طرف و زانوها خم و پاها صاف هستند. مطمئن شوید که پاها به اندازه عرض باسن از هم فاصله دارند. پاشنه پا خود را هل دهید تا ران های شما بالا بیایند و یک خط مستقیم از زانو به شانه ایجاد کنید. عضلات باسن خود را فشار دهید و آن قسمت را با بریس ببندید. در صورتی که ران ها دچار افتادگی شوند، کمی خود را به سطح زمین نزدیک تر کنید. هدف حفظ یک خط مستقیم از شانه به زانوها و باقی ماندن در این وضعیت به مدت 20 تا 30 ثانیه است. شاید نیاز باشد در هنگام استحکام عضلات، هر بار به مدت 5 ثانیه در وضعیت پل باقی بمانید.
خم کردن عضلات ران
از سمتی که زانو و سینه کشیده می شوند کار خود را آغاز کنید. هر دو زانو را به سمت سینه بکشید تا ران و نیم تنه شما یک زاویه 90 درجه ایجاد کند. دست های خود را روی زانو قرار دهید و سعی کنید آنها را به سینه خود نزدیک کنید،اما دست های خود را محکم بگیرید تا آنها حرکتی نداشته باشند . به مدت 10 ثانیه در این وضعیت باقی بمانید و سپس عضلات خود را شل کنید. این کار را 10 بار انجام دهید.
8.کرانچ ایمن
به پشت خود دراز بکشید و پای چپ خود را بکشید. زانوی راست شما باید خمیده باشد و زانوی چپ شما باید صاف باشد. کف دست خود را روی زمین در زیر قوس طبیعی قسمت پایین پشت بدن خود قرار دهید. به آهستگی سرو شانه های خود را از زمین بالا بیاورید بدون اینکه اینکه پشت خود را خم کنید و به مدت 5 ثانیه در این وضعیت باقی بمانید و نفس خود را بیرون کنید. این کار را 10 بار انجام دهید و سپس پاها را عوض کنید.
9.بالا بردن زانو به صورت دو طرفه
بر روی لبه صندلی یا نیمکت بنشینید به طوری که پاها و زانوها جمع باشند. کمی به سمت عقب خم شوید،شانه ها رو به عقب و سینه به سمت جلو باشد. زانوهایتان را به سمت سینه خود بیاورید و سپس آنها را به سمت زمین بکشید. این کار را 10 بار انجام دهید.
10.دوچرخه هوایی ( پیشرفت بیشتر)
بر روی لبه صندلی یا نیمکت بنشینید به طوری که پاها و زانوها جمع باشند. کمی به سمت عقب خم شوید،شانه ها رو به عقب و سینه به سمت جلو باشد. زانوهای خود را به سمت سینه بیاورید و سپس یک حرکت پدالی انجام دهید. مطمئن شوید که با پاهای خود یک حرکت دایره ای انجام می دهید و صرفا پای خود را عقب و جلو نمی برید. 10 مرتبه حرکت پدالی را به سمت خود و 10 مرتبه به سمت دور از خود انجام دهید.
11- حرکت آکاردئون ( بیشترین پیشرفت)
روی زمین بنشینید به طوری که زانوهای شما خم و پاهای شما صاف باشند. دست های شما باید از طرفین کشیده شوند و موازی با زمین باشند. پای خود را از روی زمین بالا بیاورید و زانوهای خود را به سمت سینه تان بکشید. به طور همزمان، دست هایتان را به سمت یکدیگر بیاورید و نفس خود را بیرون بدهید و وانمود کنید که یک آکاردئون می زنید. سپس پاهای خود را به صورت صاف و موازی با سطح زمین بکشید و دست های خود را به طرفین بکشید.
بریس و ارتز
موثرترین نوع بریس های کمر برای درد دیسک کمر شامل بریس سفت و سینه بند می شوند. هر دو بریس باعث می شوند که کمر حرکت محدودی داشته باشد و بهبود پیدا کند.
ارتز و بریس پوشش های محافظی هستند که از مواد سفتی ساخته شده اند. این پوشش ها به خوبی دور بدن قرار می گیرند. آنها از کمر شما محافظت می کند و مانع از حرکت هایی می شوند که دردآور است.
ممکن است با پوشیدن این پوشش ها احساس سنگینی و گرما کنید. اگر به خوبی کار خود را انجام دهند، آنها مانع از این می شوند که حرکاتی مثل خم شدن را انجام دهید که باعث دررفتگی کمر می شود.
گاهی اوقات پزشکان سینه بند یا بریس را به عنوان روشی برای پیش گیری از لغزش دوباره دیسک پیشنهاد می کنند.
نتیجه گیری
در گذشته دیسک کمر اگر چه عارضه ای ناتوان کننده به شمار می رفت، ولی امروزه با استفاده از بهترین ورزش ها و روش ها مانند پی آر پی، ماساژ درمانی و بریس و ارتز می توان به درمان این بیماری پرداخت و از آسیب ها و لطمات غیر قابل جبران آن جلوگیری کرد.
کلینیک طب فیزیکی و فیزیوتراپی امید افتخار دارد که با بهره گیری از کادری مجرب اعم از بهترین پزشکان و متخصصان ارتوپد در زمینه ی درمان دیسک کمر، به ارائه ی خدمات به کلیه ی هموطنان عزیز بپردازد.