درمان درد رگ و عصب سیاتیک کمر و پا

13 آبان 1402

درد سیاتیک به عارضه‌ای اشاره دارد که در اثر تحت فشار قرار گرفتن عصب سیاتیک در بدن، درد و ضعف عضلانی بوجود می‌آید. علائم درد سیاتیک معمولاً در یک طرف بدن ظاهر می‌شوند. در هر ساق پا، یک عصب سیاتیک وجود دارد که به عنوان یکی از بلندترین عصب‌ها در بدن شناخته می‌شود. این عصب از چندین ریشه عصبی که در نخاع فشرده شده است، خارج می‌شود و سپس از طریق روزنه‌های ساکرام عبور کرده و با یکدیگر ادغام می‌شوند، در نهایت درد عصب سیاتیک را ایجاد می‌کنند.

عصب سیاتیک از بین لایه‌های عمیق عضلات باسن عبور کرده و در جهت ماهیچه‌های عمیق پشت ران گسترش می‌یابد، سپس به سمت پایین، به‌طور خاص در ناحیه خارجی از لبه ساق پا قرار می‌گیرد. در افراد سالمند، درد سیاتیک معمولاً ناشی از فرسودگی استوانه‌های نخاعی مانند استنوزیس استوانه‌های نخاعی (تنگی کانال نخاعی) است. این ناحیه قسمتی از استوانه نخاعی است که عصب سیاتیک از آن عبور می‌کند و به آسیب‌رساندن و فشرده شدن عصب سیاتیک منجر می‌شود.

عصب سیاتیک یکی از بزرگترین و بلندترین عصب‌های بدن است که از ناحیه پایینی استوانه نخاعی شروع شده و به سمت استخوان پلویس و باسن امتداد دارد. درد در پشت ساق پا به دو بخش تقسیم می‌شود و زمانی رخ می‌دهد که عصب سیاتیک تحت فشار قرار گیرد یا آسیب ببیند. یکی از نوع‌های شایع درد سیاتیک درد کمر است که اغلب مشاهده می‌شود.

برای کسب اطلاعات بیشتر یا رزرو نوبت در کلینیک امید می‌توانید با شماره 09107803155 تماس حاصل نمایید.

درد رگ سیاتیک می تواند به صورت دردهای ملایم یا شدید به صورت کمر درد، درد باسن، پا و درد ساق پا ظاهر شود. شما همچنین ممکن است با احساس ضعف وبی حسی در این نواحی مواجه شوید. بوسیله آسیب دیدگی های عصب و فشار روی عصب مانند فشار روی مهره ها (استخوان های ناحیه کمروگردن) ایجاد می شود. بر اساس گفته های انجمن جراحان ارتوپد آمریکا درد رگ سیاتیک معمولا در افراد بین سن 30 و 50 سال رخ می دهد. در ادامه به علایم درد سیاتیک می پردازیم.

فهرست مطالب

1 علت
2 علائم ونشانه ها
3 تشخیص
4 درمان
5 پیشگیری

علت

یکی از رایجترین علت درد سیاتیک اختلالات دیسکی مانند بیرون زدگی یا لغزندگی دیسک است این عارضه زمانی ایجاد می شود که مواد نرم و ژله ای داخل دیسک براثر پارگی دیسک بیرون میزند و به عصب سیاتیک فشار وارد می کند. گرفتگی ماهیچه ها هم می توانند با فشار بر روی عصب سیاتیک که از بین ماهیچه ها عبورکرده اند باعث بروز درد سیاتیک شوند یکی دیگر از این شرایط ابتلا به سندروم پریفورمیتس است که ماهیچه پریفورمیتس باعث تحریک عصب سیاتیک می شود و درد رگ سیاتیک ایجاد می شود. دلائل نادر دیگری که باعث بروز درد عصب سیاتیک می شود در زیر ذکرشده است:

عفونت
تومور

مواردی که می تواند خطر بروز سیاتیک را افزایش دهد شامل موارد زیراست:

بارداری
افزایش وزن
سیگارکشیدن

به صورت کلی هرگونه فشار یا آسیب دیدگی که باعث تحریک و فشرده شدن عصب سیاتیک شود میتواند منجر به درد سیاتیک شود، اما در اکثرموارد دلیل خاصی برای بروز کمر درد سیاتیک مشخص نشده است. این عارضه عصبی آزار دهنده معمولاً موجب درد گزنده ای در کپلها می شود که تا ران و ساق پا و غالباً پایین پا کشیده می شود . عارضه سیاتیک غالباً با ضعف و کرختی همراه است . فتق دیسک کمر ، التهاب مفصل ، مهره ها و التهاب عصب سیاتیک همه ممکن است علت این مسئله باشند .شما ممکن است دردهای شدیدی که ازناحیه کمرشروع می شود وبه سمت ساق پا متمایل می شود را تجربه کرده باشید. دردسیاتیک براثراختلالات درعصب سیاتیک ایجاد می شود وباعث ایجاد درد کشاله ران، درد در پشت ساق پا وناحیه تحتانی کمرمیشود درداین عصب ممکن است براثر پارگی دیسک کمر یا آسیب دیدگی استخوان پلویس ایجاد شود شما می توانید. با انجام ورزش های کمر درد درخانه به کاهش درد ناشی ازعصب سیاتیک و به درمان درد کشاله ران کمک کنید.

علائم ونشانه ها

درد سیاتیک ناشی از فشار یا آسیب به عصب سیاتیک است که علائمی شدید یا خفیف را در بدن ایجاد می‌کند. این درد ممکن است به صورت تدریجی یا ناگهانی ظاهر شود و شامل درد کمری و سوزش در منطقه پا و کمر با علائمی مانند سوزش، سوزن‌زدگی، بی‌حسی و ضعف عضلانی باشد. درد سیاتیک ابتدا در ناحیه پایین کمر و کمر و لگن حس می‌شود و سپس به سمت ران و ساق پا گسترش می‌یابد. یکی از ویژگی‌های تمایزدهنده این درد با سایر دردهای کمری، امتداد درد تا زیر زانو است. در صورت انجام فعالیت‌هایی مانند عطسه، سرفه، نشستن یا بلند شدن، شدت درد سیاتیک بیشتر می‌شود. در مراحل اولیه، درد سیاتیک شدیدتر است زیرا در این مرحله التهاب و فشار بر روی عصب سیاتیک بیشتر است، اما در طول زمان بهبود یافته و شدت آن کاهش می‌یابد. زمان معمول بهبودی درد سیاتیک بین ۴ تا ۸ هفته است. درد سیاتیک معمولاً هنگام انجام فعالیت‌هایی مانند خم شدن، دویدن و نشستن (بخصوص در حین رانندگی) رخ می‌دهد. در موارد نادر، اگر فشار بر عصب سیاتیک شدید باشد، ممکن است ضعف در پا و اختلال در عملکرد روده و مثانه ایجاد شود. در صورت مواجهه با این علائم، به طور فوری به پزشک مراجعه شود، زیرا ممکن است نشانه‌های آسیب جدی به عصب باشد.

تشخیص

پزشک برای تشخیص دقیق ازجزئیاتی مانند شرح کامل سلامتی بیمار، ماهیت و طول دوره بروز علائم و فعالیتی که باعث ایجاد درد می شود اطلاعاتی کسب می کند پزشک همچنین عملکرد عصب های بدن را با کنترل استقامت، حس و واکنش در ساق پا ارزیابی میکند درصورتیکه بیمار با علائمی مانند اختلال درعملکرد روده یا مثانه مواجه شود پزشک انجام آزمایش روده و مثانه را برای ارزیابی حس و وضعیت ماهیچه ها توصیه می کند. درصورتیکه درد سیاتیک برای هفته ها دربدن پایدارباشد آزمایش عکس بردای اشعه ایکس میتواند هرگونه تغییرات استخوان درستون مهره ها وپلویس را نشان دهد ودلائل دیگر بروز درد مانند تومور وعفونت را شناسایی کند آزمایش های عکس برداری دیگر مانند سی تی اسکن و ام آرآی هم برای شناسایی اختلال جزئی تر مانند اختلالات درعصب ها، اختلالات دیسکی وستون مهره ها توصیه می شود.

درمان

در کلینیک تخصصی امید در صورت امکان ابتدا درمان‌های ساده برای درد سیاتیک در نظر گرفته می شود اما درصورت عدم مشاهده پاسخ مناسب درمان‌های طبی پیشرفته تر مد نظر قرار می گیرد . پزشکان این مرکز توانایی ارائه طیف وسیعی از درمان‌ها از جمله درمان‌های ساده تا مراحل پیشرفته را دارند.

نوع درمان هایی که برای آسیب های عصب سیاتیک صورت می گیرند بسته به مکانیسم ایجاد ان دارند. در موارد آسیب هایی که بدنبال زخم های باز ایجاد شده و احتمال پارگی عصب زیاد است درمان آسیب عصب سیاتیک بصورت جراحی و ترمیم عصب پاره شده است.

نکته مهم در درمان کمردرد و ساتیک ,تشخیص دقیق علت سیاتیک است.در اولین جلسه مراجعه به پزشک و تشخیص سیاتیک پزشک موارد درمان عصب سیاتیک را به شما توضیح خواهد داد یکی از مهمترین نکاتی که پزشک به شما توصیه می کند، انجام دادن فعالیت های روزانه و تا حد امکان جلوگیری از خوابیدن طولانی مدت در رختخواب و جلوگیری از انجام فعالیت هایی که باعث تشدید درد رگ سیاتیک می شود، است. .هدف اولیه درمان های اولیه کاهش درد است.در بسیاری از موارد ترکیبی از درمانها به رفع مشکل کمک کرده و موجب میشود فرد بتواند فعالیتهای خود را از سر بگیرد . روش های اصلی در درمان ، تغییر درفعالیت ها، درمان کمر درد با دارو ، درمان های فیزیکی ، جراحی بسته و غیره می باشند .در صورت عدم درمان سیاتیک بعد از چند ماه ممکن است نیاز به عمل جراحی برای ترمیم عصب آسیب دیده سیاتیک وجود داشته باشد.

درمان ها ومسکن هایی که برای کاهش درد سیاتیک استفاده میشود شامل موارد زیر است:

درمان های اولیه (خانگی)

استراحت یکی از مواردی است که برای کاهش درد سیاتیک استفاده می شود البته دوره استراحت نباید طولانی باشد تحقیقات نشان میدهد که استراحت مطلق باعث ریکاوری و احیای سریع بیمار نمی شود و در حقیقت ممکن است روند بهبودی را هم به تاخیر بیاندازد پس افراد مبتلا به سیاتیک باید از انجام فعالیت های شدید و سنگین خودداری کنند و فقط فعالیت های ملایم انجام دهند انجام فعالیت های ملایم به روند بهبودی بیمار کمک می کند و التهابات را کاهش میدهد. درد سیاتیک اغلب باعث ایجاد محدودیت درانجام فعالیت های روزمره میشود درادامه تعدادی از درمان های خانگی به شما معرفی خواهد شد:

روی صندلی های کوتاه و نرم خم نشوید، بلند نشوید یا نشینید این کار باعث تشدید درد رگ سیاتیک میشود.
در صورتیکه به داروها حساسیت نداشته باشید یا کم خون نباشید میتوانید برای کاهش و درمان درد عصب سیاتیک از مسکن ها ی بدون تجویز پزشک مانند استامینوفن، آسپیرین یا ایبوپروفن استفاده کنید.
از کمپرس یخ روی مفصل استفاده کنید درصورتیکه کمپرس یخ درخانه ندارید ازبسته های سبزیجات یخ زده استفاده کنید کمپرس یخ اولین راه حل برای کاهش درد رگ سیاتیک است. همچنین از یک نفر بخواهید که موضع درد را بوسیله مکعب های یخ ماساژ دهد، زمانیکه پوست محل درد بسیار خنک شد باید مکعب ها رابروی پوست حرکت دهید که از سوختگی پوست جلوگیری شود.
بعد از ماساژ با یخ و کاهش درد میتوانید پدهای الکتریکی گرم را برای تسکین درد رگ سیاتیک روی مفصل استفاده کنید دقت کنید که همراه با پدهای گرم نخوابید چون ممکن است با سوختگی شدید مواجه شوید.
در صورتیکه پدهای الکتریکی گرم در منزل ندارید میتوانید یک حوله دستی را در آب گرم قرار دهید و آنرا روی مفصل کمر بگذارید تعدادی از متخصصین فیزیوتراپی معتقدند استفاده از رطوبت گرم باعث نفوذ عمیق تر گرما به بافت ها میشود و نتیجه بهتری در کاهش درد عصب سیاتیک پا و کمر دارد. از حوله مرطوب همراه با پدهای الکتریکی استفاده نکنید چون ممکن است با عث ایجاد شوک های الکتریکی شود.
شما ممکن است با استراحت بروی یک سطح محکم و قراردادن یک بالش درزیرزانوی خود احساس بهتری داشته باشید مورد دیگری که میتوانید درهنگام خوابیدن انجام دهید خوابیدن به پهلو و قرار دادن یک بالش در بین زانوها و صاف بودن مفصل کمراست همچنین استفاده از صندلی های راحتی و لم دادن روی آنها مفید است.
شرایط خود را آسان بگیرید وبرای مدت زمان بیشتراز دو روز در رختخواب استراحت نکنید خوابیدن طولانی مدت میتواند باعث تشدید شرایط شود فعالیت هایی را انجام دهید که تحمل انجام آنها را دارید و انتظار نداشته باشید که در هنگام شب وضعیت شما بهبود یابد و با درد عصب سیاتیک پا و کمر مواجه نشوید.

دارو

مصرف داروهای مسکن مانند پاراستامول و داروهای ضدالتهاب بدون استروئید می تواند به درمان درد سیاتیک کمک کند در مواردی که گرفتگی ماهچه ها باعث ایجاد درد سیاتیک شده است مصرف شل کننده عضلات می تواند مفید باشد زمانیکه درد شدید باشد مصرف داروهای حاوی مخدرمانند (پتیدین ومورفین) لازم است داروهای دیگری که ممکن است مصرف شود شامل مصرف داروهای ضدافسردگی درمیزان دوز پایین (باعث کاهش تحریک عصب ها می شود) وتزریق کورتیزون درناحیه اپیدورال است.

تزریق

دراین روش استروئید درناحیه دورا(dura) کیسه ای اطراف عصب که حاوی مایع نخاعی است تزریق میشود قبل از این تزریق ناحیه تزریق بوسیله بی حس کننده بی حس میشود. باتزریق استروئید درکیسه دورا میتوان باعث کاهش التهابات ناشی ازاختلالاتی مانند استنوزیس ستون مهره ها،بیرون زدگی دیسک،بیماری فرسودگی دیسک و عصب سیاتیک پا شویم هم چنین با تزریق میتوان التهابات پروتئینی را درون ساختارها که باعث ایجاد درد شده اند را از بین برد. تزریق درناحیه اپیدورال درحدود 50 درصد بیماران موفقیت آمیزبوده است وباعث کاهش دردناحیه تحتانی کمرشده است. اما تاثیرتزریق استروئید درکاهش درد به صورت موقت ازیک هفته تایکسال است این تزریق برای افرادی که دچار دردهای شدید مفصل کمرهستند بسیارمفید است و به آنها فرصت پیشرفت توانبخشی مفصل را میدهد تزریق استروئید باید محدود باشد و حداکثرهر بیمار میتواند این تزریق را 3 مرتبه در یک سال انجام دهد اما همیشه این تعداد مرحله تزریق برای کاهش درد نیاز نیست در صورتیکه با یک یا دوبار تزریق درد بیمار کاهش یافت پزشک به بیمار توصیه میکند که تزریقات بعدی را هنگام بازگشت مجدد درد سیاتیک انجام دهند. عوارض این روش شامل موارد زیر است:

ایجاد ترشحات، این به این معنی است که سوزن به عمق کیسه دورال در مایع نخاعی رسوخ میکند این ترشحات منجر به ترشحات مایع نخاع و سردردهای شدید میشود.
ایجاد عفونت در فضای اپیدورال یکی دیگر از موارد خطرناک است.
خطرفلج شدن به دلیل اینکه نخاع دربالاترین قسمت ستون مهره ها قرار دارد. به ندرت این اختلال ایجاد میشود اما ممکن است با تزریق به ناحیه نخاع آسیب برسد و باعث فلج شدن فرد شود.

طب سوزنی

درگذشته ازطب سوزنی با قراردادن سوزن درنقاط خاصی ازبدن برای درمان علائم سیاتیک کمر استفاده میکردند اما امروزه هنوز شواهدی، درمان بوسیله این روش را تایید نکرده است با این حال تعدادی از افراد از کاهش درد عصب سیاتیک با استفاده از این درمان صحبت میکنند. کمبود شواهد و مدارک در مورد تاثیر این درمان میتواند میزان تاثیر گذاری آن را در درمان با مشکل مواجه کند و کمتر از این روش استفاده شود. به دلیل اینکه طب سوزنی با قراردادن سوزن در نقاطی از بدن انجام میشود مقایسه آن با درمان مصنوعی که از این روش تقلید کرده است کارمشکلی است.

تمرینات ورزشی

زمانیکه بیمار توانست درد رگ سیاتیک کمر و پا را در مفاصل خود کنترل کند پزشک ممکن است بیمار را به مراکز فیزیوتراپی معرفی کند یا انجام برنامه تمرینات ورزشی منظم را به اوتوصیه کند درمان سیاتیک با ورزش باعث استقامت مفصل کمر و بهبود حالت مفصل انجام میشود ماندن طولانی مدت در رختخواب ایده خوبی برای درمان سیاتیک و درد مفصل کمرنیست و باعث تشدید شرایط میشود برای کاهش درد میتواند چند روز اول را استراحت کرد اما بیشتر از این مدت میتواند باعث ضعیف شدن ماهیچه هایی شود که از ستون مهره ها محافظت میکند برای درمان سیاتیک ناشی از بیرون زدگی دیسک کمر پزشک ادامه دادن فعالیت ها و انجام ورزش برای سیاتیک را به فرد توصیه میکند جلوگیری ازانجام فعالیت باعث تشدید درد رگ سیاتیک میشود.

کایروپراکتیک

شواهد زیادی نشان میدهدکه ماساژ ستون مهره ها و درمان دستی ستون مهره ها و ورزش برای سیاتیک در درمان سیاتیک ناشی از بیرون زدگی دیسک کمر مفید است اگرچه ممکن است با ماساژ ستون مهره ها هم آسیب دیدگی های بعدی به دیسک ها مانند بیرون زدگی دیسک کمر ایجاد شود علاوه براین افرادی که دچارپوکی استخوان و روماتیسم ناشی از آرتروز هستند، باید از درمان دستی ستون مهره ها جلوگیری کنند.

فیزیوتراپی

متخصص فیزیوتراپ با اقداماتی نظیر گرم کردن، تحریک الکتریکی، استفاده از میدان های الکتریکی، کشش و دیگر تمهیدات، می تواند درد سیاتیک بیمار را کاهش دهد. تعدادی ازافراد با کمک درمان هایی مانند کایروپراکتر(درمان دستی)ماساژ و طب سوزنی به نتایج موفقیت آمیزی دست یافته اند.

کاهش درد سیاتیک با ورزش

این تمرینات برای کاهش درد عصب سیاتیک با ورزش سیاتیک طراحی شده اند درد سیاتیک براثرتحریک یا فشردگی عصب سیاتیک ایجاد می شود. عصب سیاتیک ازپشت استخوان پلویس شروع می شود وبه سمت باسن وساق پاها متمایل می شود و درنهایت درمفصل پا به پایان میرسد انجام تمرینات کششی توسط متخصصان فیزیوتراپی ومتخصصان مراقبت های مفصل کمربه بهبود تحرک عصب سیاتیک وانعطاف ناحیه تحتانی مفصل کمرکمک می کند. به شما توصیه می شود قبل ازانجام این تمرینات به توصیه ها وموارد پزشکی توجه کنید ودرصورت بروزهرگونه درد انجام تمرینات را متوقف کنید. هنگام حمله های حاد سیاتیک عصبی نباید ورزش کرد اما در مرحله مزمن ماساژ و تمرین های ورزشی کمک کننده است.

تمرینات کششی و استقامتی

تمرینات کششی آرام میتواند با درمان سیاتیک با ورزش به کاهش فشردگی ستون مهره ها کمک کند بسیاری از تمرینات برای استقامت ماهیچه های اطراف ستون مهره هاطراحی شده اند اگرچه نکته ای که وجود دارد، این است که انتخاب تمرینات کششی مناسب بر اساس علت بروز درد عصب سیاتیک پا انجام میشود به عنوان مثال تمرینات کششی خاصی وجود دارند که برای کاهش علائم سندروم پیریفورمیس انجام میشود. این تمرینات با تمرینات کششی که برای درمان سیاتیک ناشی از استنوزیس ستون مهره ها انجام میشود متفاوت است. انجام تمریناتی مانند پیلاتس برای اصلاح حالت ماهیچه ها ،بهبود استقامت و استحکام ماهیچه های مرکزی انجام میشود پیلاتس میتواند باعث بهبودی درد مفصل کمرشود وایجاد عارضه های بعدی جلوگیری میکند.